Ăng Lê Ăng Liếc
Bùi Bảo Trúc
Ông Nguyễn Xuân Phúc, sau này và mãi mãi, sẽ được nhớ
đến, chắc không phải vì chức vụ thủ tướng của ông, mà là mấy chữ tiếng Anh ông
cao hứng xí xố trong một buổi nói chuyện nào đó ở Hà Nội. Nghe đi nghe lại,
càng nghe người ta càng thấy ông phát âm một cách vô học và dốt nát chữ “MADE,”
một chữ chẳng khó khăn, hiếm gặp gì, ngay cả với những người không biết tiếng
Anh, thành “MA ZÊ.” Phải như những chữ dài và khó, hay ít khi gặp thì cũng có
thể hiểu được. Thí dụ thay
vì “Made in Vietnam,” mà là “Manufactured in Vietnam,” hay “Fabricated in
Vietnam,” hay “Bottled in…,” “Boxed in…,” “Packed in…” thì phát âm sai hay
không rõ thì cũng… người ta thường tình. Nhưng phát âm có chữ “MADE” mà cứ như
người vô học thì không được. Bộ cả đời chưa bao giờ thấy cái chữ đó trên những
sản phẩm tiêu dùng hàng ngày trong đời sống hay sao?
Hồi sau Tháng
Tư, 1975, từ rừng vào thành phố thì có gọi xe “Hông đa za me” (Honda dame kiểu
phụ nữ) hay lấy tiền ở ngân hàng bằng “chè que” (chèque chi phiếu bằng tiếng
Pháp) thì cũng tạm tha cho… Nhưng bây giờ đã hơn 40 năm, lại là người đang giữ
những chức nọ, chức kia, từng mua hai ba căn nhà ở Mỹ mà có chữ “MADE” nói cũng
không được thì ngu dốt quá. Trong khi tiểu sử thì ghi là biết hai ngoại ngữ là
tiếng Anh và tiếng Nga ở trình độ B tức là ở mức thông thạo, trôi chảy.
Đã học tiếng Anh
thì ngay trong những bài học đầu tiên cũng phải biết nó. Nó là quá khứ phân từ
của động từ “to make,” một động từ bất qui tắc mà ai mới học Anh ngữ cũng phải
biết.
Nhưng thôi, nhắc
một chút văn phạm ra đây làm gì với cái ngữ đó.
Trong khi đó, thỉnh
thoảng lại có vài ba nhận xét khoe nhắng lên rằng trình độ tiếng Anh của học
sinh, sinh viên Việt Nam là cao nhất Đông Nam Á! Chắc Đông Nam Á không có Phi
Luật Tân, Hồng Kông, Tân Gia Ba, Mã Lai… chăng.
Mới đây, xem cái
bằng tốt nghiệp của đại học Yersin cấp cho một sinh viên học môn kiến trúc thì
thấy ngay cái trình độ tiếng Anh đó. Môn học kiến trúc tiếng Anh là
“Architecture.” Kiến trúc sư, người học và tốt nghiệp môn kiến trúc là
“Architect.” Tấm bằng tốt nghiệp cấp cho người sinh viên này phải là “Degree of
Architecture” thay vì “Degree of Architect” như đã ghi trong tấm bằng.
Một tấm bằng
khác của một đại học khác (cũng bằng tiếng Anh) thì ghi sai là “Bachelor of
Engineer” thay vì “Bachelor of Engineering.” Lý do vì “Engineer” là (người) kỹ
sư. “Engineering” mới là môn học.
Một trường trung
học ở Hạ Long cũng khoe chút tiếng Anh bằng cái bảng danh dự viết bằng tiếng
Anh (mà trường gọi là “Dean’s List”). Trường dùng động từ “DONATE” để nói là cấp
cho học sinh cái Dean’s List đó. Thưa không! Phải dùng “AWARDED” chứ.
Thế rồi ngay ở
dòng dưới là tên của học sinh mà tấm giấy khen ghi là “KID.”
Ối giời đất ơi
là giời đất ơi. Thật là khốn khổ cho cái tiếng Anh của thời đại Nguyễn Xuân
Phúc.
Một tấm bảng quảng
cáo mời khách cho một tiệm giặt chắc ở Hà Nội hay đâu đó ở miền Bắc có kẻ hai
chữ rùng rợn này: “WASHING ARE.” Chắc nó phải ở miền Bắc. “WASHING ARE” là giặt
là. Trong Nam là giặt ủi. Ủi không là… ARE là… là được.
Hay trên một bảng
quảng cáo của một siêu thị ở Điện Biên Phủ dịch ô mai là “UMBRELLA TOMORROW,”
“DRY FRUITS” thay vì phải là “DRIED FRUITS”… Nhưng đó là Anh ngữ đầu đường xó
chợ.
Bây giờ hãy ngó
qua mấy cái tiếng Anh ở nơi… không được quyền láo toét như thế nhé.
Trong một bệnh
viện không biết là ở đâu người ta đọc được những tấm bảng song ngữ như thế này:
NƠI CẤP PHÁT THUỐC:
ALLOCATED WHERE DRUGS.
NƠI TIẾP BỆNH
NHÂN: WHERE PATIENTS RECEIVE.
LỐI ĐI NHÂN
VIÊN: EMPLOYEE ENTRANCES GO.
Anh Mỹ nào hiểu được thứ tiếng Anh này hở giời! Khốn
khổ cho tiếng Anh biết là chừng nào! Bộ trong một bệnh viện không có nổi một
hai người biết tiếng Anh để nhìn ra những sai sót như thế hay sao. Lỡ có được
vài ba y sĩ ngoại quốc tới thăm hay dậy thì những người này biết đâu mà ra vào,
phát thuốc, giải phẫu cho các bệnh nhân?
Tiếng Anh “ma zê in Ziecnam” là như thế cả sao!
Bùi Bảo Trúc