Mỹ cảnh báo Trung cộng dùng tàu cá trong tranh chấp lãnh
hải
Tầu
chiến Nam Dương KRI Imam Bonjol (T) kiểm soát một tầu đánh cá Trung cộng trong
vùng biển gần quần đảo Natuna của Nam Dương. Ảnh : Handout/Nam Dương Navy/ via
REUTER
Ngày 22/06/2016, một viên chức cao cấp của bộ
Ngoại Giao Hoa Kỳ cảnh báo việc Trung cộng đang dùng các đội tàu cá
có quân đội hộ tống cho mục đích tranh chấp lãnh hải ở Biển Đông.
Theo viên chức này, hành vi của Trung cộng « gây quan ngại ».
Bình luận của phía Hoa Kỳ được đưa ra sau khi
các tàu chiến của Nam Dương bắn cảnh cáo và bắt giữ một tàu cá
mang cờ Trung cộng và một số thủy thủ gần quần đảo Natuna ở Biển
Đông tuần trước. Bắc Kinh đã phản ứng mạnh với hành động của
Jakarta.
Không giống như các nước khác trong khu vực, về
nguyên tắc, Nam Dương khẳng định không có yêu sách chủ quyền chồng chéo với Trung
cộng trên Biển Đông không có những tranh chấp chồng lấn với Trung cộng
liên quan đến các đảo nhỏ và bãi đá ngầm. Tuy nhiên, khi đòi quyền
đánh cá gần quần đảo Natuna, dường như Bắc Kinh đang nhắm tới việc tạo
ra một khu vực chồng lấn trong vùng đặc quyền kinh tế của Jakarta.
Kể từ năm 2014, Jakarta đã mạnh tay với việc
đánh cá trái phép. Từ đó, xảy ra nhiều va chạm giữa Trung cộng và Nam
Dương. Theo chỉ huy Hạm đội phía Tây của Nam Dương, Bắc Kinh đã
thay đổi cấu trúc và trang bị của các tàu cá. Việc đưa tàu cá ngụy
trang đến vùng biển Natuna là một mưu mẹo của Trung cộng để tạo ra tranh
chấp. Hồi tháng Ba vừa qua, tuần duyên Trung cộng đã giải cứu một
tàu cá nước này bị bắt giữ gần quần đảo Natuna.
Tàu vũ trang Trung cộng hộ tống tàu cá ở Biển Đông
"Hạm đội" tàu đánh cá của ngư phủ Trung cộng. Hình Internet
Các nhà nghiên cứu nói tàu cá là 'công cụ tuyệt vời'
của Trung cộng trong chính sách bành trướng ở Biển Đông.
Một nhà ngoại giao cấp cao của Mỹ hôm qua cho biết rằng
Trung cộng đang sử dụng đội tàu cá với sự yểm trợ của tàu hộ tống vũ trang, ra
khơi đánh bắt ở những vùng lãnh hải tranh chấp nhằm khẳng định chủ quyền.
Hãng tin AFP dẫn lời một viên chức Mỹ không muốn nêu
danh tính nói rằng đây là một xu hướng “đáng ngại”.
Nhà ngoại giao này nói rằng việc các tàu tuần duyên
hộ tống tàu cá cho thấy “sự vươn rộng của các lực lượng quân sự và bán quân sự”
Trung cộng, và điều đó có thể “gây hấn” và “gây bất ổn”.
Trước bước đi của Trung cộng, ông Võ Thiên Lăng, Phó
Chủ tịch Hội nghề Cá, nói với VOA Việt Ngữ rằng đó là việc Việt Nam “tất yếu phải
làm”. Ông nói thêm:
“Mình không bảo
vệ ngư dân thì làm sao người dân ra được. Tàu bè của Trung cộng nói đi đâu là
có hải quân Trung cộng đi kèm. Việc đó rất khoát mình phải làm. Chỉ có nước
nghèo, không có tiền, mới không làm thôi, chứ còn các nước phải làm rồi. Lực lượng
hải quân, kiểm ngư phải thường xuyên có mặt chứ”.
Viên chức Mỹ trên cho biết rằng Washington hy vọng
phán quyết của Tòa trọng tài Liên Hiệp Quốc vào ngày 7/7 về vụ kiện của Phi Luật
Tân về “đường lưỡi bò” của Trung cộng ở biển Đông sẽ “buộc các quốc gia tuyên bố
chủ quyền phải đàm phán” để tìm giải pháp.
Trong một diễn biến khác liên quan tới biển Đông, Tổng
thống đắc cử của Phi Luật Tân, ông Rodrigo Duterte, hôm 21/6 cho biết rằng mới
đây ông đã hỏi Đại sứ Mỹ tại nước ông rằng liệu Washington có hỗ trợ Phi Luật
Tân nếu xảy ra một cuộc đối đầu với Trung cộng ở biển Đông hay không. Và ông
Philip Goldberg đã trả lời rằng “chỉ khi nào quý vị bị tấn công”.
Phi Luật Tân đâm đơn kiện tuyên bố chủ quyền gần như
toàn bộ biển Đông của Trung cộng tại tòa trọng tài Liên Hiệp Quốc năm 2013.
Hoa Kỳ quan ngại hành xử tiếp theo của Trung cộng ở biển Đông
Hình ảnh biển Đông trên một quả địa cầu
bày bán tại một hiệu sách ở Bắc Kinh vào ngày 15 tháng 6 năm 2016. AFP photo
Hoa Kỳ cảnh báo Bắc Kinh không nên có những hành động
mang tính gây rối, sau khi tòa trọng tài quốc tế ra phán quyết về đơn của chính
phủ Phi Luật Tân kiện Trung cộng xâm chiếm chủ quyền.
Cảnh báo này được bà Colin Willett, phụ tá ngoại trưởng
Hoa Kỳ đặc trách Đông Á đưa ra trong cuộc phỏng vấn dành cho hãng thông tấn
Reuters.
Trong cuộc phỏng vấn, bà Willett nói rõ rằng phán
quyết sẽ được tòa công bố trong một vài tuần nữa, nhấn mạnh Washington có nhiều
cách để đối phó với thái độ của Bắc Kinh, nhắc lại khu vực Châu Á-Thái Bình
Dương là khu vực rất quan trọng cho quyền lợi của nước Mỹ.
Bà nói rằng theo cái nhìn của Hoa Kỳ, phán quyết của
tòa trọng tài quốc tế là phán quyết có giá trị về mặt luật pháp, và tất cả các
nước phải tôn trọng. Vì thế, Hoa Kỳ hy vọng Trung cộng xem phán quyết là cơ hội
để bàn thảo nghiêm chỉnh với những nước láng giềng, nhắm giải quyết cuộc tranh
chấp chủ quyền biển đảo.
Về câu hỏi gần đây, Bắc Kinh nói có 40 quốc gia ủng
hộ lập trường và quan điểm của Bắc Kinh, tức công nhận chủ quyền của Hoa Lục ở
Biển Đông theo bản đồ mà Trung cộng đưa ra, bà Willett trả lời rằng có rất nhiều
điểm thắc mắc về tuyên bố của Trung cộng, không rõ những nước trong nhóm đó có
thật sự đồng ý như Bắc Kinh nói hay không.
Về chuyện ASEAN không đoàn kết khi các vị ngoại trưởng
ASEAN đưa ra bản tuyên bố với nội dung bày tỏ mối quan tâm xâu sa về tình hình
Biển Đông rồi sau đó bản tuyên bố này bị rút lại, một viên chức ngoại giao cao
cấp của Hoa Kỳ nói với hãng thông tấn Reuters là Washington hiểu rằng có một số
nước ASEAN bị áp lực, và Hoa Kỳ đang cố gắng vận động để giảm bớt sự bất đồng
giữa các nước Đông Nam Á.
Châu Âu kêu gọi tự do hàng hải và hàng không tại Biển Đông
Hình
ảnh vệ tinh cho thấy một trạm ra-đa được xây dựng trong quần đảo Trường Sa có
tranh chấp trên Biển Đông.REUTERS/CSIS Asia Maritime Transparency
Initiative/DigitalGlobe/
Các nước phải được "tự do lưu thông tại Biển
Đông". Ủy ban Châu Âu hôm 22/06/2016 đưa ra cảnh báo ngoại giao đầu
tiên với Bắc Kinh, sau vụ phi cơ Trung cộng ngăn chận một phi cơ quân sự Mỹ
trên không phận Biển Đông tháng trước.
Thông cáo phát hành ngày hôm qua của Ủy Ban Châu Âu
ghi rõ : « Khối lượng lớn hàng hóa thương mại đường biển qua vùng này
cho thấy tự do hàng hải và hàng không là điều quan trọng hàng đầu đối với EU.
Liên Hiệp Châu Âu cần cổ vũ Trung cộng đóng góp vào sự ổn định của khu vực…và ủng
hộ trật tự quốc tế trên cơ sở luật pháp ».
Ủy Ban Châu Âu tránh chỉ trích trực tiếp Bắc Kinh, đối
tác thương mại chủ yếu của Liên Hiệp Châu Âu (EU), nhưng cảnh báo trong một văn
bản mới về chính sách, là Châu Âu « phản đối các hành động đơn phương
có thể phương hại đến nguyên trạng và làm gia tăng căng thẳng ». Đây là dấu
hiệu cho thấy sự quan ngại của Châu Âu trước việc Trung cộng bồi đắp và quân sự
hóa các đảo trên Biển Đông.
Dự thảo chính sách đối với Trung cộng trong năm năm
tới của Ủy ban Châu Âu viết : « EU muốn rằng tự do hàng hải và hàng
không được tôn trọng tại Biển Hoa Đông và Biển Đông ». Các quốc gia
thành viên Liên Hiệp Châu Âu sẽ phải thông qua dự thảo này.
Trong khi Liên Hiệp Châu Âu giữ thái độ trung lập
trong vấn đề tranh chấp Biển Đông giữa Trung cộng và các quốc gia Châu Á khác,
Washington thúc giục Bruxelles lên tiếng phản đối việc Bắc Kinh yêu sách hầu
như toàn bộ Biển Đông. Hoa Kỳ nói rằng Trung cộng có hành vi cưỡng chiếm tuyến
đường hàng hải huyết mạch mà Việt Nam, Phi Luật Tân, Malaysia, Brunei, Đài Loan
cũng đòi hỏi chủ quyền.
Dù cẩn trọng trong từ ngữ, Liên Hiệp Châu Âu ngày
càng quan ngại trước tình trạng căng thẳng hiện nay, và bộ trưởng Quốc Phòng
Pháp Jean-Yves Le Drian trong tháng 6/2016 đã kêu gọi Châu Âu tiến hành các cuộc
tuần tra « thường xuyên và công nhiên » tại Biển Đông.
Dân Phi Luật Tân biểu tình trước phán quyết
Hơn 100 ngư dân Phi Luật
Tân ở thành phố cảng Masinloc, tỉnh Zambales đã xuống đường biểu tình trước thềm
phán quyết của tòa trọng tài LHQ trong vụ Phi Luật Tân kiện yêu sách chủ quyền Trung
cộng ở Biển Đông.
Ông Ruperto C. Apilado, lãnh đạo ngư dân tỉnh
Zambales nói với BBC Tiếng Việt: "Cách
đây khoảng ba năm, các tàu cá Trung cộng đi cùng với các tàu cảnh sát biển Trung
cộng đã đẩy ngư dân ở đây ra khỏi những khu vực có cá.
Ngư
dân ở Zambales chủ yếu là thợ lặn, chúng tôi cần lặn xuống những khu vực có cá
nhưng giờ không thể được nữa. Tàu Trung cộng đuổi tàu của ngư dân ở đây, bắt nạt,
đụng vào tàu và không cho chúng tôi vào các nơi có cá. Ở bãi cạn Scarborough
ngư dân cũng bị như vậy."
Thành phố Masinloc nằm bên bờ biển và nhiều gia đình
đã làm nghề đánh cá từ đời này sang đời khác.
Masinloc cũng là địa phương được chính phủ Phi Luật
Tân giao cho quyền quản lý hành chính bãi cạn Scarborough/bãi đá Hoàng Nham,
nơi xảy ra tranh chấp chủ quyền giữa Trung cộng và Phi Luật Tân, và các tàu Trung
cộng từng bị cáo buộc ngăn cản ngư dân Phi Luật Tân vào khu vực bãi cạn đánh bắt
cá.
Ông Apilado nói: “Chúng tôi tổ chức buổi tuần hành cùng với các tổ chức khác trong khi chờ
phán quyết của toà trọng tài. Chúng tôi chỉ muốn đánh bắt cá như từ xưa đến giờ.
Không ai muốn chiến tranh cả. Chúng tôi hy vọng Trung cộng sẽ tôn trọng phán
quyết của toà án.”
Cuộc xuống đường diễn ra với sự có mặt của Phong
trào Thanh niên vì Biển Tây Phi Luật Tân (tên gọi khu vực Biển Đông với người Phi
Luật Tân) và Cựu nghị sĩ, cựu cố vấn an ninh quốc gia Phi Luật Tân, ông Roilo
Golez.
Phi Luật Tân đã kiện yêu sách chủ quyền của Trung cộng
lên Tòa Trọng tài quốc tế và phán quyết được trông đợi sẽ được đưa ra trong thời
gian tới.
Đơn kiện của Phi Luật Tân nói yêu sách 'đường chín
đoạn', hay 'đường lưỡi bò' mà Trung cộng dùng để khoanh vùng chủ quyền của mình
ở Biển Đông, là trái với Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển mà cả Trung cộng
và Phi Luật Tân đều là thành viên ký kết.
Tổng Thống Nam Dương thăm đảo Natuna, họp Nội Các trên tàu chiến
Tổng Thống Nam Dương Joko Widodo thăm quần
đảo Natuna hôm 23/6/2016. AFP photo
Ngày 23.06.2016 Tổng Thống Joko Widodo của Nam Dương
dùng chiến hạm để đi thăm quần đảo Natuna, nơi binh sĩ hải quân nước này mới nổ
súng để đuổi tầu cá Trung cộng ra khỏi hải phận.
Bản tin do chính phủ Jakarta phổ biến nói rằng chiến
hạm chở Tổng Thống ra thăm quần đảo chính là chiếc chiến hạm hôm thứ Sáu tuần trước đã nổ súng đuổi tầu cá của Trung cộng.
Hai ngày trước
đây, Tư Lệnh Hạm Đội Tây Nam Dương gọi việc Bắc Kinh đưa tầu đánh cá xâm nhập hải
phận Nam Dương là một thủ đoạn, được Trung cộng thực hiện với mục đích dần dà sẽ
tự nhận chủ quyền ở quần đảo Natuna.
Trước đây Trung
cộng nói rằng họ công nhận chủ quyền lãnh hải của Nam Dương tại Natuna, nhưng
sau khi vụ nổ súng xảy ra, Bộ Ngoại Giao Hoa Lục lại nói rằng có những khu vực
chủ quyền chồng lấn lên nhau, ý muốn nói không chỉ Nam Dương mà Trung cộng cũng
có một phần chủ quyền ở quần đảo Natuna, nằm cách bờ biển Hoa Lục tới khoảng
3,000 cây số.
Tổng
thống Nam Dương Joko Widodo trên tàu Hải quân Nam Dương KRI Imam Bonjol trong
chuyến thăm tới các vùng biển ngoài khơi quần đảo Natuna, ngày 23/6/2016.
Sau đó Tổng thống Nam Dương đã họp nội các trên một
chiến hạm ở ngoài khơi quần đảo Natuna, nằm ở phía nam biển Đông, sau khi xảy
ra đối đầu với tàu Trung cộng.
Nhằm khẳng định chủ quyền quốc gia, ông Joko Widodo
đã tới thị sát quần đảo hẻo lánh cùng với bộ trưởng an ninh, ngoại trưởng, và bộ
trưởng quốc phòng. Đây được coi là thông điệp mạnh mẽ nhất chuyển tới Bắc Kinh.
Trong cuộc họp, ông Widodo kêu gọi lực lượng quân sự
nước này tăng cường tuần tra, sau khi xảy ra một loạt các va chạm trên biển giữa
tàu Nam Dương và Trung cộng.
Thông cáo từ phủ Tổng thống Nam Dương dẫn lời ông
Widodo nói: “Khả năng quân sự nhằm bảo vệ các vùng biển cần phải được cải thiện,
dù đó là về mặt công nghệ hay tư thế sẵn sàng”.
Các viên chức cho biết nội các Nam Dương cũng thảo
luận các vấn đề liên quan tới chủ quyền và phát triển. Nam Dương thiết lập vùng
đặc quyền kinh tế ở vùng biển giàu khí đốt quanh quần đảo Natuna, cách đảo
Borneo hơn 340 km.
Bộ trưởng An ninh Luhut Pandjaitan được báo chí
trong nước dẫn lời nói rằng chưa khi nào Nam Dương lại thể hiện sự cứng rắn với
Trung cộng như hiện nay, và chuyến thăm Natuna cho thấy Tổng thống Widodo không
xem nhẹ vấn đề chủ quyền.
Bắc Kinh hôm nay lặp lại quan điểm rằng dù Trung cộng
không tranh chấp với Nam Dương về quần đảo Natuna, nhưng “một số vùng lãnh hải ở
biển Đông” hiện nằm trong vòng tranh chấp “chủ quyền chồng lấn nhau”.
Biển Đông : Có 8 hay trên 40 nước ủng hộ Trung cộng ?
Bản
đồ Biển Đông trên quả địa cầu bày bán tại một quầy sách ở Bắc Kinh, Trung cộng,
ngày 15/06/2016GREG BAKER / AFP
Bộ Ngoại Giao Trung cộng hôm 23/06/2016 cố biện hộ
trước những nghi ngờ về số các quốc gia ủng hộ lập trường của Bắc Kinh về vụ Phi
Luật Tân kiện tại tòa quốc tế và nói rằng con số đang gia tăng mỗi ngày.
Reuters nhận định, Bắc Kinh đang trổ tài hùng biện
trước khi Tòa Án Trọng Tài Thường Trực La Haye ra phán quyết về vụ kiện của Phi
Luật Tân. Trung cộng từ chối tham dự, nói rằng mọi bất đồng phải được giải quyết
qua thương lượng song phương.
Theo Bắc Kinh, có trên 40 quốc gia ủng hộ quan điểm
của mình, và mới nhất là Zimbabwe và Sri Lanka.
Tuy nhiên theo Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Quốc
tế (CSIS) ở Washington, chỉ có 8 nước công khai tuyên bố ủng hộ, trong đó có những
nước không hề có biển như Niger hay Afghanistan. Hôm qua, một quan chức cao cấp
Mỹ cho biết rất nghi ngờ về con số do Bắc Kinh đưa ra.
Phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung cộng Hoa Xuân
Oánh hôm nay nói rằng có ít nhất 47 nước ủng hộ lập trường của Bắc Kinh, tuy
nhiên một số nước chưa chính thức công bố. Bà nói : « Số quốc gia ủng hộ
Trung cộng tăng lên mỗi ngày, vì vậy tôi không thể đưa ra con số cụ thể cho quý
vị ».
Hoa Xuân Oánh nói thêm : « Miễn là có quan
điểm khách quan và công bằng, miễn là hiểu được các điểm chính trong lịch sử Biển
Đông và bản chất của cái gọi là ‘‘vụ kiện ở tòa trọng tài’’, bất kỳ quốc gia, tổ
chức hay cá nhân nào không thiên vị đều sẽ không ngần ngại chọn lựa quan điểm
đúng đắn của Trung cộng ».
Tuy nhiên Reuters cho biết, các viên chức và nhà
phân tích đều có cùng nhận định là phán quyết sẽ rất bất lợi đối với Bắc Kinh.
Theo
Reuters, Jakarta Post
Tin
tổng hợp từ VOA, BBC, RFI, RFA