Hết
thế hệ này đến thế hệ khác tại Việt Nam bị biến thành “chuột bạch” vì hàng loạt
kế hoạch, chương trình thí điểm. (Hình: Báo Người Lao Động)
Bộ Giáo Dục-Đào Tạo liên tục thí điểm nhiều
dự án giáo dục với kinh phí hàng ngàn tỷ đồng, nhưng tất cả đều mơ hồ, thiếu thực
tế, mà theo nhận xét của các chuyên gia là hoang tưởng. Với
các dự án này, bộ chỉ quan tâm đến việc lấy thật nhiều tiền, còn hậu quả thì
đeo đuổi nhiều thế hệ học sinh Việt Nam.
Báo Người Lao Động vừa công bố một loạt bài về các dự
án giáo dục trị giá hàng ngàn tỷ đồng chỉ đem lại hiệu quả duy nhất là gây rối
loạn hoạt động giáo dục trên bình diện quốc gia.
Dẫn đầu về mức độ tốn kém là “Dự Án Ngoại Ngữ Quốc Gia 2020” trị giá 9,300 tỷ đồng. Dự án này được phê duyệt năm 2008 nhằm “đổi mới
toàn diện việc dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân, triển
khai chương trình dạy và học ngoại ngữ mới ở các cấp học.”
Theo dự án, đến năm 2015, sẽ có thay đổi rõ rệt về
trình độ, năng lực sử dụng ngoại ngữ của nguồn nhân lực, đặc biệt là trong một
số lĩnh vực được xác định là ưu tiên; đến năm 2020, đa số thanh niên Việt Nam tốt
nghiệp trung cấp, cao đẳng có đủ năng lực về ngoại ngữ để tự giao tiếp, học
hành, làm việc trong môi trường hội nhập đa ngôn ngữ, đa văn hóa.
Sau tám năm triển khai, tức đi hơn nửa chặng đường,
đã ngốn hết 5,400 tỷ đồng, thế nhưng Tháng Mười năm ngoái, ông Phùng Xuân Nhạ,
bộ trưởng, thú nhận với Quốc Hội rằng khi hết thời hạn thực hiện (2020), dự án
này vẫn không thể đạt mục tiêu.
Theo tờ Người Lao Động, tính đến cuối năm 2016, cả
nước chỉ khoảng 1.6 triệu/7.8 triệu học sinh ba lớp cuối bậc tiểu học được học
tiếng Anh 4 giờ/tuần, trong khi dự án này xác định, đến 2020 sẽ có 100% học
sinh học tiếng Anh trong 10 năm (từ lớp 3 đến lớp 12).
Nhìn lại dự án ngay ở giai đoạn đầu khi triển khai,
nhiều nhà giáo, chuyên gia đã cảnh báo về tính thiếu khả thi của nó và cho đến
nay, kết cuộc của đề án được cho là thất bại.
Cụ thể, kỳ thi phổ thông quốc gia năm 2016, môn ngoại
ngữ tiếp tục “đội sổ” khi trung bình điểm thi của thí sinh trên cả nước chỉ đạt
3.43/10; trong đó, 399,429 thí sinh có bài thi đạt dưới 5 điểm (chiếm 84%).
Báo này dẫn ý kiến nhiều chuyên gia nhằm chứng minh
dự án là một sự hoang tưởng và đáng lưu ý nhất là bộ không quan tâm đến tính khả
thi mà chỉ chuyên chú vào chuyện giải chi (triển khai để rút tiền từ ngân
sách).
Ngoài “Dự Án Ngoại Ngữ Quốc Gia 2020,” bộ còn lập “Dự Án Mô Hình Trường Học Mới,” gọi tắt là VNEN.
Tuy đã xài hết $84.6 triệu viện
trợ và $3 triệu mà chính quyền Việt
Nam góp thêm nhưng sau niên khóa 2012-2013 (niên khóa đầu tiên triển khai VNEN)
phụ huynh nhiều nơi đã yêu cầu bộ ngưng thực hiện VNEN vì học lực của con cháu
họ sụt giảm.
Trước sự phản ứng quyết liệt của phụ huynh, chính
quyền nhiều tỉnh như Hà Giang, Nghệ An, Hà Tĩnh, Bà Rịa-Vũng Tàu… đã chính thức
gửi công văn cho bộ, đề nghị ngưng mở rộng VNEN theo kế hoạch. VNEN là sự sao
chép một mô hình của Columbia trong giáo dục. Những đặc điểm giúp Columbia
thành công lại không phù hợp với Việt Nam.
Một chuyên gia giáo dục nói với tờ Người Lao Động rằng,
VNEN thất bại vì giới lãnh đạo ngành giáo dục Việt Nam không thèm giải thích mà
chỉ lẳng lặng triển khai cái mới rồi để cho các mô hình tự kết thúc trong im lặng.
Dẫu $84.6 triệu là tiền viện trợ thì cũng không thể phung phí, đặc biệt không
thể biến học sinh của hơn 4,000 trường tiểu học thành đối tượng thí nghiệm
trong một giai đoạn và kết quả ra sao thì không cần biết!
Tờ Người Lao Động cũng nhắc lại “Dự Án Phân Ban Ở Bậc Trung Học” thực hiện từ năm 1993. Theo dự tính ban đầu, chương
trình giáo dục sẽ chia thành ba ban: A (tự nhiên), B (kỹ thuật), C (xã hội) cho
học sinh cấp ba lựa chọn. Trong thực tế, không học sinh nào chọn ban B nên chỉ
còn hai ban A và C. Năm 1998, Luật Giáo Dục bỏ dự án này.
Năm 2003, bộ lại tiếp tục thực hiện một dự
án phân ban mới ở bậc trung học.
Lúc này chỉ còn ba ban
là cơ bản, tự nhiên và xã hội. Suốt từ đó đến 2014, bộ liên tục điều chỉnh các
quy định về phân ban, có lúc chia thành… bốn ban A, B, C, D khi học sinh lên tới
lớp 12 nhưng điều chỉnh thế nào thì phụ huynh và học sinh cũng chỉ chọn ban cơ
bản.
Năm 2014, đề thi vào đại học của tất cả
các ngành chỉ hỏi về kiến thức tổng quát và được xem như dấu chấm hết cho nỗ lực
phân ban sau khi bộ đã chi ra nhiều ngàn tỷ đồng. Điểm đáng nói
là cho đến nay, bộ không hề đả động gì đến hậu quả cũng như trách nhiệm của nỗ
lực phân ban.
Dự án mới nhất mà bộ đang triển khai có
tên là “Dự Án Hỗ Trợ Đổi Mới Giáo Dục Phổ Thông.”
Dự án này trị giá $80 triệu trong đó
có $77 triệu là tiền vay của Ngân Hàng Thế Giới và bị nhiều chuyên gia giáo dục
xem là “rất dễ thất bại” vì hết sức chung chung, giống như nhiều dự án trước
đó.
Giống như tất cả các lĩnh vực khác, Bộ Giáo Dục-Đào
Tạo rất thích thí điểm bằng các dự án. Nếu các kế hoạch, chương trình thí điểm
thất bại thì chỉ cần “rút kinh nghiệm” là… xong! (G.Đ)
Người
Việt