5 Vấn Đề Xã Hội Hôm Nay
Mạnh Kim
ÁC ĐỘC:
Chưa bao giờ con người lại ác độc với nhau như vậy.
Họ đánh thuốc độc vào thực phẩm. Họ sẵn sàng giết nhau chỉ vì món lợi nhỏ hoặc
thậm chí chẳng gì cái gì khi “mâu thuẫn” chỉ xuất hiện sau cái va quẹt. Người
lớn đánh nhau ngoài phố. Trẻ em đánh nhau trong học đường. Con cái thậm chí
cũng có thể đối xử nghiệt ngã với cha mẹ. Cái ác bay lơ lửng và có thể rơi
xuống bất kỳ đâu. Xã hội đã làm hỏng “bộ phanh” đạo
đức để chặn lại tâm lý gây ác trước khi nó bước qua ngưỡng của hành vi tội ác.
THÙ HẰN:
Tâm tính ác độc đi kèm với thù hằn. Người ta sẵn sàng
hằn học nhau chẳng gì cái gì và chẳng gì cái gì thật sự liên quan mình. Tâm lý
thù hằn và oán ghét như những hạt mầm gieo thêm cái ác. Sự thù hằn nghiêm trọng nhất là “thù hằn tư tưởng”. Trong một
status về tử sĩ Ngụy Văn Thà của tôi, có người còm rằng “Xóm tao cũng chuẩn
bị đặt tên Ngụy Văn Thà rồi. Đặt hướng dẫn đường đi vào khu đi ị đó”. Cách
nói này cho thấy một sự chất chứa thù hằn và ác độc. Tâm lý thù hằn như vậy đầy
rẫy. Nó không thể được xóa đi bởi nó vẫn được tích tụ. Đó mới là điều thật sự
đáng sợ.
THAM LAM:
Việc hành khách sân bay bị rọc vali là một trong
những hiện tượng cho thấy lòng tham không giới hạn đang bùng lên như ngọn lửa
thiêu rụi phần liêm sỉ và tự trọng còn rơi rớt lại trong ý thức cá nhân. Lòng
tham hiện diện khắp nơi. Tham lam những cái rất nhỏ nhặt. Người ta sẵn sàng
ngắt một cành hoa hay chen nhau giành một suất sushi miễn phí. Lòng tham còn
đang được “xuất cảng”. Hiện tượng ăn cắp tại nước ngoài đang trở thành phổ
biến. Lòng tham không thể ngừng lại khi môi trường
giáo dục đầy sự đố kỵ tham lam. Lòng tham không thể được chặn khi một số
cha mẹ dạy con cách giành thức ăn trong bữa buffet. Không
thể cản được lòng tham khi xã hội đầy rẫy tham nhũng.
HOANG TƯỞNG:
Ngày càng có nhiều người hoang tưởng. Hoang tưởng
về sự nổi tiếng, về tài năng mình, về trí tuệ mình. Hoang tưởng là một bệnh lý.
Tác nhân gây ra nó là thói sùng bái cá nhân. Không đâu thấy dễ hiện tượng này
bằng không gian Facebook, nơi người ta có thể đọc những câu còm tâng bốc đại
loại: “Đất nước này không thể thiếu anh!”; “Chị là Suu Kyi của Việt Nam”...
Người khen không chọn vị trí nhìn để thấy rõ khả năng người mình khen; và người
được khen không chọn được vị trí để soi lại bản thân mình. Một xã hội hoang tưởng, chỉ nhìn thấy cái bóng phóng đại,
hơn là ảnh thật trong gương, là một xã hội rất không bình thường.
KHOE KHOANG:
Góc tủ giày, phòng quần áo, xe Rolls-Royce…, chúng
ta đang thấy thói quen phô bày xênh xang vật chất lên đến tột cùng. Không chỉ vật chất. Người ta còn “selfie” cái gọi là “lao
động trí não”. Sản phẩm lao động trí não là điều luôn dễ thấy. Để xã hội
đánh giá có lẽ dễ được “cộng điểm” hơn là tự “báo cáo công trình”. Sự chừng mực
và khiêm tốn thường nằm trong tư cách và bản chất người trí thức. Sự kính trọng
ít khi có được nhờ “selfie”.