Những người vợ hy sinh bội phần
Lan
Hương (RFA)
Gia đình nhà hoạt động Bạch Hồng Quyền. Photo: fb Bach Hong Quyen
Thông thường phụ
nữ luôn được coi là phái yếu và là đối tượng chịu nhiều thiệt thòi hơn trong xã
hội cũng như cuộc sống gia đình. Trong thời buổi hiện đại,
hầu hết phụ nữ đều tham gia lao động phụ giúp tài chính, về nhà lại lo việc nhà
và con cái, lo đối xử nội ngoại sao cho phải đạo,… Nhưng ít nhất phần đông
trong số họ có sự giúp đỡ, sẻ chia từ chồng nên vơi bớt phần nào.
Tuy nhiên, những người vợ có chồng tham gia đấu
tranh cho dân chủ, nhân quyền Việt Nam chịu nhiều thiệt thòi hơn những người vợ
bình thường vì công việc của chồng họ.
Vợ anh Bạch Hồng Quyền
Gặp anh Quyền khi cả hai cùng lên tiếng đấu tranh lấy
lại đất cho một nhà thờ địa phương, chị Linh đã thầm mến người đàn ông quên đi
lợi ích của bản thân để tìm lại công bằng cho mọi người. Cả hai đều cùng chung
chí hướng nên ngay từ những ngày đầu yêu nhau, chị đã luôn ủng hộ và giúp đỡ
anh Quyền trên con đường anh chọn:
Trước khi yêu nhau bọn mình cùng lên tiếng
về vụ đất đai ở giáo xứ Thái Hà những năm 2008 – 2010. Cả hai cùng đi đòi đất
cho nhà thờ nên mình đã biết và xác định con đường anh Quyền sẽ đi rồi.
Anh Bạch Hồng Quyền là một nhà hoạt động môi trường,
một trong những nhân vật có tiếng nói tích cực và hiệu quả nhất về thảm họa môi
trường do nhà máy Formosa ở Hà Tĩnh gây ra từ tháng 4 năm ngoái. Ngày 12/5 Công
An Hà Tĩnh đã phát lệnh truy nã anh sau khi quyết định khởi tố anh với tội danh
“Gây rối trật tự công cộng” theo Điều 245 BLHS. Trước đó anh bị cáo buộc “chủ
mưu, kích động” vụ 2.000 người dân mang băng rôn, khẩu hiệu đến UBND huyện Lộc
Hà khiếu nại bồi thường thiệt hại sự cố môi trường biển trong hôm 3/4/2017.
Lấy anh Quyền đã nhiều năm nay, chị Linh vẫn luôn là
một người vợ ủng hộ từng bước đi của chồng nhưng chị cũng không phủ nhận con đường
ấy mang lại nhiều gian nan cho gia đình.
Chị cho biết đến chỗ ở của gia đình cũng không được
yên ổn, phải thường xuyên thay đổi vì chủ nhà “ngại” không muốn cho thuê. Hơn nữa
chính quyền thường xuyên truyền bá các thông tin không hay về gia đình chị, khiến
dư luận lời ra tiếng vào, gây áp lực lớn cho cả gia đình.
Tất cả những khu dân cư chỗ mình thuê họ
không hề hiểu, họ tỏ ra rất sợ hãi gia đình mình kiểu như gia đình mình làm việc
gì đó không được đàng hoàng và nguy hiểm. Họ không muốn tiếp xúc với gia đình
mình, và nhìn mình với ánh mắt dị nghị. Rồi những lời nói không hay lắm đằng
sau lưng. Nhưng mình và bố mẹ mình rất hiểu công việc anh Quyền đang làm nên bỏ
ngoài tai hết những lời nói đó và chỉ biết cầu nguyện mọi người sớm nhận ra rằng
công việc anh Quyền và những anh em khác đang làm chỉ là muốn mọi người được nhận
thức rõ hơn về quyền con người.
Vợ chồng anh Bạch Hồng Quyền hiện tại có hai con nhỏ,
một cháu 4 tuổi rưỡi và một cháu mới được hai tuổi:
Hai cháu vẫn còn bé nên hiện tại chưa bị
gì hết. Chỉ có điều bố không có nhà nên các cháu thiếu sự quan tâm chăm sóc của
bố thôi. Hiện tại các cháu đang học trên trường dòng là trường của các sơ nên
chưa thấy chính quyền đả động gì đến việc làm khó chuyện học hành của các cháu.
Cũng là một phụ nữ tuổi xuân thì nhưng thay vì được
sống hạnh phúc với gia đình, được chồng yêu thương chiều chuộng, chị Linh lại
phải một thân một mình nuôi 2 con nhỏ và sống trong những lời đàm tiếu của xã hội.
Tuy vậy nhưng khi được hỏi liệu khi các cháu lớn lên chị có muốn cho các cháu
theo con đường con đường của bố không, chị Linh vẫn hoàn toàn đồng ý:
Mình mong muốn khi con mình lớn lên đất
nước sẽ thay đổi rồi, chứ nếu tình trạng đất nước vẫn còn bạo quyền và không có
quyền con người như thế này các cháu sẽ rất khổ. Mình muốn các cháu đi theo con
đường của bố nhưng là khi các cháu được hưởng trọn vẹn các quyền xứng đáng được
hưởng và sẽ đi phổ biến quyền con người theo cách bình yên hơn chứ không có bất
công, đổ máu hay bạo lực như tình trạng đất nước bây giờ.
Từ ngày anh Quyền bỏ trốn đến nay đã mấy tuần vợ
không được gặp chồng, con không được gặp bố. Tuy nhiên qua trang phụ nữ của
RFA, chị Linh muốn nhắn gửi tới chồng mình rằng hãy yên tâm và tự hào vì những
điều anh làm vì sau anh là vô số tiếng nói ủng hộ:
Mình muốn nhắn với chồng rằng hãy cố gắng
vững bước trên con đường đã chọn. Mọi người, anh em, bạn bè luôn ở cạnh anh. Và
chúng mình không hề cô đơn, gia đình luôn tiếp tục đấu tranh cho anh. Những người
anh em ở Việt Nam đang bị tù đày áp bức hay đang ở ngoài mà phải chịu bất công
từ chính quyền, họ không hề cô đơn vì luôn có mọi người ủng hộ.
Vợ anh Nguyễn Văn Oai
Chị Linh Châu cùng chồng, anh Nguyễn Văn
Oai. Photo: fb Linh Châu
Cách nhà chị Linh chừng 200 km, ở một vùng quê nghèo
tỉnh Nghệ An nơi có những mảnh đất cằn cỗi đã gắn bao đời với người nông dân
bán mặt cho đất bán lưng cho trời, chị Châu cũng như họ phải lao động cực khổ
trên mấy thửa ruộng để chăm lo cho mẹ già và đứa con sắp chào đời.
Chồng chị là cự tù nhân lương tâm Nguyễn Văn Oai bị
công an Nghệ An bắt vào hôm 19/1 vừa qua với cáo buộc “chống người thi hành
công vụ” và “không thi hành bản án quản chế.
Trước đó cũng vào cuối tháng 7 năm 2011, anh Oai bị
an ninh Việt Nam bắt tại sân bay Tân Sơn Nhất - Sài Gòn và sau đó bị toà án kết
án 4 năm tù giam và 4 năm quản chế với cáo buộc "Hoạt động nhằm lật đổ
chính quyền nhân dân", theo điều 79 BLHS. Anh ra tù tháng 8 năm 2015.
Khi còn ở nhà, anh Oai một tay lo kinh tế cho gia
đình và chăm sóc mẹ già, là trụ cột của gia đình. Nhưng kể từ khi anh bị bắt, mọi
trách nhiệm lớn nhỏ trong gia đình chị Châu phải gánh vác thay chồng:
Trước khi anh bị bắt người ta thường
xuyên đến “thăm” anh để tạo áp lực và để hàng xóm dị nghị nói rằng thằng này
làm gì mà công an đến thăm suốt, rồi thằng này thế nọ thế kia, toàn những lời xấu
xa để anh ấy bị cô lập. Giờ anh ấy bị bắt rồi thì họ bảo mình vào khuyên chồng
nhận tội rồi sẽ được khoan hồng. Rồi họ nói với hàng xóm để người ta xa lánh
mình vì mình có người chồng tù tội. Nhưng tôi vẫn nói với họ rằng chồng tôi có
tội đâu mà khuyên tôi bảo chồng nhận tội.
Sau ngày anh Oai bị bắt, truyền thông trong nước
liên tục đăng những bài viết gọi anh bằng những từ ngữ như “thằng phản động”,
“thằng hám tiền”, và còn có bài viết gọi niềm tin chị Châu dành cho chồng là
nhuốm màu lừa mị, viển vông và là hệ quả của nhận thức thiếu chín chắn.
Trước đây người ta ủng hộ việc anh làm
vì đó là việc đúng, hơn nữa anh lại hay giúp đỡ người khác. Nhưng sau khi nghe
những điều trên TV nói anh ấy làm những việc đó vì tiền, bị người ta xúi giục
làm phản động, những người họ dùng Facebook họ hiểu thì vẫn ủng hộ anh, còn nếu
chỉ xem trên báo đài thì họ cho rằng anh làm việc đó vì tiền chứ không phải vì
lòng tốt.
Chị Châu cho biết trước đó anh Oai làm việc ở bất cứ
đâu, chủ cũng đều bị người ta làm phiền tới mức ngại không muốn thuê anh nữa.
Ngay cả người mẹ già yếu cũng thường xuyên bị dư luận buông lời “chửi rủa”:
Dân làng người ta bảo bà này không biết
dạy con, ham tiền, vì họ nghĩ anh làm như vậy được nhiều tiền, để con phá làng
phá xóm. Rồi bên chính quyền thì bảo là làm như thế chỉ được cho dân làng thôi
chứ mình được cái gì. Rồi bảo bà khuyên anh đừng làm vậy. Mà anh thì tìm lại
công bằng cho làng xóm, thuế đất hay tiền học phí của học sinh anh đều đòi lại
hết nhưng chính quyền lại bảo bà như vậy.
Cuối buổi trò chuyện với chúng tôi, chị Châu đã bật
khóc khi nghĩ về ước muốn nhỏ nhoi là được hạnh phúc bên chồng của chị mà khó
thực hiện được. Chị nói nhìn vào những gia đình khác thấy gia đình người ta hạnh
phúc chị cũng thấy phần ghen tị và tủi lòng. Dẫu vậy chị vẫn quyết ủng hộ anh
Oai đến cùng vì chị muốn hạnh phúc đó dù có đến muộn nhưng phải được xây đắp
trong một xã hội tự do:
Mong đất nước thay đổi sớm để anh được tự
do, và chị cũng muốn được hạnh phúc. Nhìn vào các gia đình khác chị cũng muốn
được hạnh phúc lắm. Nhưng phải là hạnh phúc trong đất nước tự do!
Chị muốn anh ấy yên tâm, vững mạnh. Mẹ
con chị luôn ủng hộ anh ấy và sẽ chờ ngày anh ấy trở về. Anh là một người đứng
đắn, biết giúp đỡ người khác. Từ khi yêu anh, biết anh đến nay chị chưa bao giờ
thấy anh làm điều gì sai.
Dù là vợ của tù nhân hay đối tượng truy nã đi chăng
nữa, những người phụ nữ như chị Linh, chị Châu cũng cần được hưởng những hạnh
phúc mà họ xứng đáng được hưởng như những người phụ nữ bình thường.
Hai chị chỉ là những ví dụ nhỏ trong số những những
người vợ, người mẹ, người thân của rất nhiều tù nhân chính trị, nhà
hoạt động, blogger đang bị bắt giữ và hàng loạt các nhà hoạt động khác đang bị
hành hung, sách nhiễu từng ngày.
Theo thống kê của bộ ngoại giao Mỹ, Việt Nam hiện
đang giam cầm 96 tù nhân chính trị. Chỉ tính riêng từ đầu năm đến nay, Việt Nam
đã bắt 9 nhà hoạt động dân chủ và truy nã 2 người.
RFA
Mọi đóng góp của quý vị để trang Phụ nữ
thêm sinh động hơn, xin gửi về địa chỉ peymane@rfa.org.