Tôi Làm Móng
Kim Phan
Tôi biết khi ra chợ, nhìn những cô gái chưng diện hơi khác
một chút, xài hơi khác một chút, thì có người nghĩ thầm, đôi khi
buột miệng "Con nhỏ đó làm móng".
Mấy năm trước khi kinh tế còn thịnh vượng,
các bà các cô làm móng họ đi xe đẹp lắm, vì vừa có
lương, vừa có típ, check thì gửi nhà băng, tiền Tip
thì xài thoải mái vô tiệm ăn thì bao bà con anh em thả cửa, chồng
con muốn ăn gì thì ăn, đừng nhìn giá tiền, có Ông chồng còn chọc yêu
vợ (làm Nail) : Em ơi món
nầy tới 12 đồng 99 lận em ơi . Bà vợ liếc mắt sắc như dao,
nguýt yêu .....hổng trả lời .
Ở những tiệm đắt khách, tiền Tip nhiều, cuối tuần đi
chợ, đi ăn nhà hàng, chỉ tiền tip thôi cũng dư cho 2 vợ chồng và 2 con,
chưa kể mua sắm quần áo, giày dép cho chồng con cũng bằng tiền tip .
Người Việt mình đa số sang Mỹ lớp trước,
lớp sau, tuần tự, vì muốn tìm tự do. Đúng là trời
thương cho người Việt mình quá khốn khổ khi ở trong nước, nên
xui khiến thế nào mà ngành Nail phát triển mạnh ở Mỹ
và vài nước khác trên thế giới như Anh, Ý, Đức, Pháp... Đây là một
nghề mà chỉ cần khéo tay, cầm tay khách, không cần dùng sức mạnh,
vừa dũa, vừa tán dóc, vừa có lương, vừa được típ, lễ tết
có quà khách biếu, hiện vật, hiện kim, bảo sao không xài đôi khi
hơi khác người.
Có Bà là Aid Nurse, làm ở
Viện Dưỡng lão, tối ngày phải đỡ đần, thay tã cho các bà già Mỹ cân từ 200
đến 300 pound, nặng nề quá, bà ta mới đi học Nail để đổi nghề nhẹ
nhàng hơn.
Các bạn thử nghĩ với sức vóc nhỏ
con của người Việt, nếu làm lao động chân tay thì làm sao
mà làm lại người Spanish , có ngành nào mà học 2,3 trăm giờ, tức
là chỉ cần bỏ ra 1 tháng siêng năng học Fulltime, thi lấy bằng là
kiếm chỗ đi làm liền, một vài năm luyện khéo tay, vừa lương vừa Tip nếu
ở tiệm đông khách, với tay nghề cứng ,"đánh" được đủ thứ kiểu,
thì sau khi ăn chia với chủ xong có thể lấy về bộn tiền
không" Đấy là thời kinh tế thịnh vượng, bây giờ thì giảm rồi,
nhưng vẫn còn sống được.
Tôi để ý thấy những người làm Nail giỏi thuờng là
những người nhanh nhẹn, chứ chậm chạp mà lù đù cũng khó mà giỏi tay nghề,
vì muốn làm nhanh phải biết cách sắp xếp, bước nào trước, bước nào sau,
nhanh nhẹn, miệng nói tay làm mới lấy tiền nhanh được, chứ chậm chap mà
lại không hoạt bát, thì lấy tiền khách cũng hơi lâu, nhất là ăn
chia thì cầm chắc là thua mọi người.
Tôi vào ngành Nail vì không có sự lựa chọn nào khác,
tuổi vào Nail cũng khá muộn màng , 48 tuổi, trình độ tiếng Anh chỉ hết
bậc High School ở Việt Nam, sang Mỹ con thì còn
nhỏ, Ông Xã làm Hãng có đầy đủ Benifit. Ông đi làm sáng sớm, về
nhà 4 giờ chiều, 2 con đi học về là Bố chăm lo tắm rửa, chở
đi chơi Soccer, Tennis, đi họp hành ở Trường. Bố vừa làm Cha, làm Mẹ,
tôi chỉ việc đi làm ngoài kiếm tiền, nếu tôi lại chui vào Hãng,
chả có trình độ gì thì lúc ấy đời sống rất là eo hẹp, con càng lớn, xài
càng nhiều, chịu đời sao thấu.
Hơn nữa, Tôi cần một "job ngồi"
vì sắp già đến nơi rồi, không thể nào làm job đứng nổi nữa, và tướng
tá cũng nhỏ con, không thể bưng bê vác nặng thì còn nghề nào khác
hơn là nghề Nail. Thế là dịp may tới ... Tôi đi học
Nail để lấy bằng, khi lấy bằng được rồi là chuẩn bị tinh thần để bắt
đầu cuộc đời "làm móng ".
Ngẫm nghĩ ra, hành trình làm
móng không êm ả như giấc mộng bình thường, nhất là
trong ngành Nail và lớn tuổi như tôi, nó "ba chìm bẩy nổi chín cái lênh
đênh", thành phần Nail là "Tứ phương bá đạo " (tạm
dịch là ai đánh kiểu nào thì đánh miễn tốt, chắc, vừa được lòng
khách thì thôi, sách dạy điều căn bản, người làm giỏi cứ phăng
ra mà đánh).và trong ngành Nail, người đàng hoàng không thiếu,
mà kẻ "ba lăng nhăng" thì cũng không ít.
Sau khi cầm mảnh bằng vào trình chủ tiệm,
Cô ấy lấy cái khung bỏ cái bằng vào và trân trọng treo
lên vách , bao con mắt của thợ đổ dồn về tôi... hìhì nhìn một "lão
bà" đeo kiếng lão, gần đất xa trời rồi mới bước vào ngành Nail.
Tôi nhủ thầm: "đừng xem thường lão, ngựa chạy đường xa,
chưa biết ai sẽ ăn ai". Cô chủ cho tôi
nhìn cách làm của người thợ thứ nhất -- Làm Pedicure,
rồi nhìn thêm người thợ nữa, tôi lấy giấy viết ghi
nhanh từng bước, và ráng bỏ vào bộ óc già (trên con đường lão hoá)
của tôi, tiệm nầy làm tay chân nước nhiều quá, khách phải ngồi đợi 15,
20 phút mới tới mình. Năm ấy là vào năm 1999, tiệm chưa mở nhiều,
nên muốn làm nail, khách phải đợi.
Bỗng cô chủ bảo "Chị Kim, tới phiên chị rồi đó", nếu có ai
nhìn mặt tôi lúc ấy trông rất là bình thuờng, nhưng ngực
tôi đánh lô tô, tôi cho khách lên ngồi ghế trên và tôi ngồi
ghế dưới, làm từng step đã học và thực tập ở Trường, kết hợp với phương
pháp ở đây, tôi bình tỉnh đến độ có đứa thợ đang
làm kế bên muốn nhắc tôi mà cũng không có gì sơ hỡ để
nhắc, nhưng step cuối cùng là sơn thì còn chậm tay, đến lúc nầy đứa
thợ ngồi kế bên bắt đầu khai pháo " Cô sơn lẹ lên, sơn chậm quá tụi nó đuổi cô xuống à". Hì..hi ok, để
đó 0-1. Nghĩ vậy, tôi bình tĩnh trả lời "Từ từ đã nào, chậm thì có chết thằng tây nào đâu!".
Trong tiệm nầy cô chủ không để Tivi, vì nghe
nói tụi thợ nam hay cá độ Football , mỗi lần có trận đấu là một
mắt làm móng, một mắt xem football, nên làm cho
khách không đẹp, vừa đánh, vừa muốn đuổi khách đi, có đứa thua
cháy túi không còn tiền mua cọ, dù cây cọ mòn lẳng , cọ mà hết
lông măng thì đắp không còn " lã lướt " nữa.
Có hôm cậu thợ chính lại chỗ tôi
ngồi kiếm chuyện làm quen, hỏi mượn cọ, tôi nói :
-
"Cô có một cây hè! để cô tập chứ!".
Cậu ấy trả lời :
-
"Cô già rồi ai cho cô đắp bột mà tập ".
Nghe Cậu ta nói thế, tôi cảm thấy nản quá trời
đi, chừng tuổi nầy mà mò mẫm làm chân tay nước, biết bao giờ mới được chủ
cho đấp bột.
Tiệm nầy thợ đông nên nhiều thành phần, nhiều trình
độ khác nhau.
Ngày qua ngày cứ thế, lương trả thì
công nhận là cao hơn tiệm ăn Tàu, nhưng nghề mình không cao được, vì tiệm
nầy phần đông khách làm chân tay nước (tức
Manicure và Pedicure), làm bột thì đã có thợ làm bột, hồi
đó chưa có nhiều thợ giỏi làm bột, nên vài thợ nam
làm bột giỏi cứ vào phòng trong chơi sì phé hoặc ngủ (vì
ban đêm đi Casino), chờ khách fill bột tới cô chủ kêu ra làm, lúc ra thì
làm như mình là nhân vật quan trọng, lương thì được trả cao hơn thợ tay chân nước, đến
đổi trong tiệm nói lén nhau " Mấy mụ già nuôi kép trẻ
", ý là, một bộ tay chân nước là 35 đô thời đó làm trong 45
phút, chủ tiệm thường để mấy thợ nữ sồn sồn làm, còn
các trai trẻ chỉ đánh bột, fill cũng cở 45 phút mà lấy chỉ 15
đô.
Đó là vì sao có câu " Gái già nuôi kép trẻ".
Tức là cùng thời gian làm mà " manicure
và pedicure" lấy cho chủ nhiều tiền hơn là fill bột, nhưng lương
thì chỉ được nhận phân nửa,hay nhiều lắm chỉ bằng 2/3 thợ làm
bột , chủ lấy tiền thợ " Tay chân nước trả cho thợ đắp bột "
Theo quy định thời gian đó, nếu trên 35 tuổi thì học nail không cần nạp
bằng High School của Mỹ, còn dưới 35 tuoi phải có bằng
High School của Mỹ, chính vì vậy nhiều thợ Nail giỏi mà không
có bằng Nail.
Khoảng 5 năm trở lại đây , các tiểu bang
muốn cho các đi dân mới nhập cư có công ăn việc làm, nhất là nguời Việt
sang đông quá, nên cho thi tiếng Việt, và vì muốn bảo vệ khách
hàng nên State Board xuống kiểm soát thuờng xuyên, các người chủ sợ
bị phạt, phải mướn thợ có bằng .
Có lần tôi cũng xin với cô chủ cho tôi tập làm bột, cô
ấy trả lời "Chị lớn tuổi mà làm bột sao bằng tụi trẻ, tụi
nhỏ nó đánh bột lả lướt lắm, mấy bà già là chỉ chân tay nước
thôi".
À thì ra là vậy, hèn chi cô nầy có ý định khuyến
khích tôi đi học Nail và làm Nail là chỉ để "Suốt đời chân
tay nước", mà phải hiểu thêm: Làm chân tay nước thì làm ra cho chủ
nhiều tiền nhưng trả công thì không bằng thợ làm bột, biết làm bột mà
giỏi tay nghề thì chủ rất nể, không muốn thợ bột đi, thợ bột yêu
sách đủ thứ vì họ nắm trong tay nhiều khách, họ đi thì khách cũng
tìm tới đi theo. Còn thợ tay chân nước thì thiếu gì, người Việt
mình bắt chước rất hay, nhìn sơ qua là biết động tác như thế
nào, làm bột mới khó hơn,và không phải ai cũng làm được.
Không thể theo mãi tiệm nầy, muốn nghề phát triển phải
đi tìm chỗ khác. Tôi tìm đến một tiệm mà chủ nhân cũng già
như tôi, và nghề cũng" lạng quạng". Bà chủ nầy dễ
tính, cho tôi đánh tưới hột sen, nhưng lương không trả lên. Bà nói
trong điện thoại với bạn (cũng là chủ Nail) " Tui có 2 thợ giỏi
mà trả tiền chỉ bằng như một thợ", chắc Bà chủ nghĩ rằng
tôi già rồi không thể đi đâu, nên nói ngay có mặt tôi như thách thức.
Đúng vậy, khi đeo cái kiếng lão vào rồi
thì cũng khó mà đi đâu, vì có chạy đâu cũng không ai mướn.
Nhưng mà Tôi cũng đi, lần nầy thì đánh bột
được rồi, nhưng chưa xuất sắc lắm, nhưng đi lần nầy thì
tôi bị "hạn". Chủ mới đồng ý trả thêm 100 đô/1tuần để nhận
tôi nhưng tiệm mới mua, lại không gặp thời nên ế quá, không đủ để 3 anh chị em
họ làm với nhau, tôi thấy chủ trả tiền cho tôi nhiều hơn
công sức tôi làm nên tôi xin trả bớt lại, và xin phép được ra
đi. Đúng là già rồi, không muốn nhẩy mà cũng nhẩy như cóc.
Nhưng lớn tuổi mà làm chung với "con
nít ", lại ở một môi trường "tạp nhạp", thì thế nào cũng có chuyện,
mà phần lỗ là về mình, vì thời gian làm trong tiệm dài quá,
trung bình ở tiệm 10 giờ một ngày, ở nhà mất 8 giờ để
ngủ, sinh hoạt với chồng con chỉ có 6 giờ. Chính vì dài đăng đẳng như vậy nên mới lắm chuyện xẫy ra,
và lần nầy thì tôi đi .........mở tiệm...
Tôi mướn thợ giỏi, đứng xem tụi nó làm, thế là
tôi học hết nghề của thợ.
Sau thời gian ngắn, nghề giờ cũng khá rồi,
rất tự tin tôi không còn lo không ai mướn, mà già thì có khách già, những Bà
già rất là... chung tình, mình nói năng đàng hoàng, đâu ra đó
thì đi đâu, khách già cũng tìm theo, những bà già thân tình sẽ được
nghe tôi kể chuyện về VN, về những mối tình trong chiến tranh
và cả khi hết chiến tranh, chồng hay người tình bị đi
tù cãi tạo, có bà đã khóc mùi mẫn khi nghe chuyện tình của tôi (viết
trong bài Thư cho bạn), có bà nói " Tôi không hề biết
nhiều những chuyện xẩy ra về đất nước của You như vậy. Rồi tôi
cũng đã nói, những khách tôi làm nếu già thì tôi xem như Mẹ, trẻ
hơn thì như Chị và em tôi, trẻ nữa thì xem như con, nên tôi đối
đãi với khách rất chân tình, họ đến với tôi như người trong
họ hàng, thân thiết, khi nào vài tuần không thấy bà ấy tới tức
là bả đã... quy tiên rồi đấy.
Ông Xã tôi nói "Em đi làm, thì sợ chủ, mà em làm chủ, thì sợ thợ ". Ông
nói gì thì nói, tôi cũng đã trụ trì ở tiệm mình năm nay là năm
thứ 16 rồi, nhiều khách hỏi bao giờ thì tôi về hưu, tôi trả
lời "Cầu xin Trời Phật cho
tôi đừng đau bệnh gì ngặt nghèo, tôi sẽ ở tiệm thêm 10 năm nữa "tức
là đến tuổi 75 hổng biết có được vậy không"
Sau nhiều năm làm Nail, ngẩm nghĩ lại tôi thấy
nghề nầy vui, dễ làm ra tiền, nên xài cho bà con cô bác của mình
cũng dễ, ai ai cũng hài lòng, vừa trong nước (VN), vừa ngoài nước, chứ làm Hãng tiền "chăn
bẵng " thì lấy đâu vui lòng bà con cho được, các
quán xá cuối tuần cũng đông đảo khách
hàng "làm móng", buôn bán thịnh vượng kinh tế
sẽ phục hồi, thì tốt chứ sao .
Vậy mà có bài báo gửi từ bên Pháp khuyên bà
con mình làm móng bên Mỹ đừng có mặc cảm, tôi đọc mà cảm thấy tức
cười, một nghề "khỏe re", chỉ cầm tay khách dũa lấy
tiền, tếu với khách vui như vỡ chợ, mà bảo đừng mặc cảm là sao tôi
không hiểu. Ngay một người già như tôi, tay chân chưa
run rẩy, Trời Phật thương vẫn cho mình khỏe mạnh, ngồi làm móng,
hôm nào mưa gió, tuyết đổ nặng, phải ở nhà là buồn chết được, buồn phát bệnh.
Ngay cả đi đâu với Ông Xã ra chợ VN, gặp người bạn
quen của ổng, hỏi :
-
Bà xã ông có làm gì không hay ở nhà nấu cơm"
Ông Xã tôi ưỡn ngực trả lời:
-
Bả làm móng (tay).
Ông Xã tôi nói với sự hãnh diện,
vì ở Mỹ ai cũng hiểu gia đình nào có người làm móng cũng thuộc
loại đủ ăn.
Tại tiệm, tôi xài đồ thượng thặng cho khách, sạch
sẽ, mà giá biểu thì không lên cũng không xuống, nói theo người Việt mình,
giá rất phải chăng, không bao giờ phá giá.
Gia đình tôi đã mang nặng ơn sâu, từ
một gia đình " hai vợ chồng dắt hai con nhỏ ngơ ngác, lạ
lẫm bước chân vào nước Mỹ chưa biết làm gì ăn, mà bây giờ nhờ nước
Mỹ đã đạt được những "American dreams", mà trong đó
nghề "làm móng" của tôi dự phần là chính, thế thì tại
sao lại khuyên bảo là đừng mặc cảm.
Nhưng có điều này: tôi sẽ không khuyến
khích con tôi đi học Nail, vì đời con phải khá hơn đời mẹ
chúng nó chứ, lẽ nào con mình tốt nghiệp Đại Học rồi rũ nó đi
làm Nail, điều đó chỉ đúng tuỳ trường hợp, chứ không phải mọi trường hợp
nào cũng đúng.
Cầu xin Thượng đế che chở cho nước Mỹ, một
đất nước quá nhiều lòng nhân ái .
Kim Phan