Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết trong một bản ghi nhớ được công bố hôm thứ Ba (ngày 26/1) rằng ông sẽ cấm đề cập đến Covid-19 theo vị trí địa lý, ví dụ như “virus Trung Quốc’, “virus Vũ Hán”. Ông Biden cho rằng cách gọi này sẽ dẫn đến hành vi phân biệt chủng tộc, SCMP cho hay.

Động thái này của ông Biden rất đồng điệu với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Giữa tháng 2 năm ngoái, WHO công bố rằng “virus corona Vũ Hán” sẽ được gọi với cái tên chính thức là Covid-19 nhằm tránh tham chiếu đến một địa điểm cụ thể để ngăn chặn vấn nạn kỳ thị.

Bản ghi nhớ nêu rõ:

Theo ông Biden, những phát biểu như vậy đã gây ra nỗi sợ hãi vô căn cứ và làm sâu sắc thêm tình trạng kỳ thị với người Mỹ gốc Á và Thái Bình Dương, góp phần làm gia tăng tỷ lệ bắt nạt, quấy rối và tội phạm thù ghét chống lại những người này”.

Bản ghi nhớ của Biden yêu cầu các bộ ngành trong chính phủ phải bảo đảm các tài liệu, tuyên bố và hành động chính thức “không thể hiện hoặc góp phần vào tình trạng phân biệt chủng tộc, bài ngoại và không khoan dung đối với nhóm người Mỹ gốc Á và Thái Bình Dương”.

Bản ghi nhớ không nêu tên cụ thể các lãnh đạo chính trị nào, nhưng quyết định này nhiều khả năng ám chỉ người tiền nhiệm của ông Biden là cựu tổng thống Donald Trump, khi ông Trump từng nhiều lần sử dụng những cụm từ như “virus Vũ Hán”, “virus Trung Quốc” để mô tả đại dịch Covid-19. 

Theo nhiều dữ liệu có được, đại dịch virus viêm phổi Vũ Hán bắt đầu bùng phát ở thành phố Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc vào giữa tháng 12/2019. Nhưng do chính quyền Trung Quốc che giấu thông tin dịch bệnh, đàn áp nhóm người cảnh báo sớm – người thổi còi, trong đó có bác sĩ Lý Văn Lượng, từ đó khiến đại dịch bùng phát và trở thành thảm họa toàn cầu, gây nên thiệt hại to lớn về người và của. 

Trước sự lên án mạnh mẽ và truy cứu trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, ĐCSTQ đã nỗ lực đổi lỗi cho các nước về nguồn gốc dịch bệnh.

Ngày 27/2/2020, nhà dịch tễ học nổi tiếng Chung Nam Sơn tuyên bố “virus corona có thể không phải từ Trung Quốc”.

Ngày 12/3/2020, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên tung tin đồn cho rằng quân đội Hoa Kỳ đã mang chủng virus này vào Trung Quốc.

Trước những cáo buộc này, ngày 18/3/2020, Tổng thống Trump đã gọi virus cúm Vũ Hán là “virus Trung Quốc” trên Twitter cá nhân.

Thời điểm đó, cách gọi này của Tổng thống Trump làm dấy lên tranh cãi của phe cánh tả cấp tiến, cho rằng ông phân biệt chủng tộc. Tuy nhiên, Thư ký Báo chí Nhà Trắng Keyleigh McEnany khi đó cho rằng Tổng thống Trump chỉ muốn nhấn mạnh về nguồn gốc của virus.

Việc tên của một bệnh dịch được lấy theo nguồn gốc xuất xứ là điều bình thường, nó không mang ý nghĩa kỳ thị gì cả.

Đại dịch cúm hoành hành năm 1918-1919, thường vẫn được gọi là cúm Tây Ban Nha. Hay như đối với trường hợp dịch Ebola từng đe dọa an ninh toàn cầu hồi năm 2014, thì Ebola là tên của một con sông nhánh, thuộc hạ lưu sông Congo, nước Congo ở châu Phi. Chủng virus gây viêm phổi MERs, thì MERs là viết tắt của Middle East Respiratory Syndrome – hay còn gọi là Hội chứng hô hấp cấp (ở) Trung Đông. Hay như cái tên “dịch tả lợn châu Phi”, “viêm não Nhật Bản” cũng được đặt tên dựa trên địa danh đầu tiên bùng phát dịch bệnh.

Phản bác WHO, diễn viên Hồng Kông Huỳnh Thu Sinh: “Virus Vũ Hán là virus Vũ Hán”

Vào ngày 11/2/2020, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) công bố “virus corona chủng mới 2019” sẽ được gọi với cái tên chính thức là COVID-19 nhằm tránh tham chiếu đến một địa điểm cụ thể để ngăn chặn tình trạng kỳ thị. Trước đó, virus này được biết đến tên gọi “virus Vũ Hán” do nguồn gốc của nó là từ thành phố Vũ Hán của Trung Quốc.

Nhưng ông Huỳnh Thu Sinh, diễn viên kỳ cựu Hồng Kông không tán đồng với cách đặt tên này của WHO, và cho rằng nên gọi nó là “virus Vũ Hán”. 

Ông viết trên Facebook cá nhân: “Virus Vũ Hán là virus Vũ Hán. WHO hiện không còn uy tín và chẳng ai nghe họ nữa. Họ chỉ muốn đổi tên dịch bệnh thành một cái gì đó rất khó nhớ”.


Nam diễn viên thẳng thắn so sánh cái tên mới do WHO đề ra với tên các dịch bệnh khác được đặt theo tên các quốc gia, và cho rằng, không có vấn đề gì với cách gọi “virus Vũ Hán”, trừ khi: Bệnh nấm chân Hồng Kông là “Bệnh nấm chân Trung Quốc”, viêm não Nhật Bản là “viêm não Trung Quốc”, cúm Tây Ban Nha là “cúm nặng Trung Quốc” và sởi Đức được gọi là “bệnh sởi Trung Quốc mới”.

Nhiều cư dân mạng đã khen ngợi và ủng hộ lời nhận xét của nam diễn viên, và có những ý kiến đồng tình rằng mọi người nên gọi chủng virus mới là “virus Vũ Hán”.