Bác
sĩ Nguyễn Đan Quế nhận giải thưởng nhân quyền Gwangju
Gia Minh (RFA)
Bác sĩ Nguyễn dan Quế,
nhà bất đồng chính kiến nổi tiếng tại Việt Nam
Photo courtesy of vietnamhumanrightsdefenders.net
Giải thưởng nhân quyền Gwangju
năm nay được trao cho bác sĩ Nguyễn Đan Quế, nhà bất đồng chính kiến nổi tiếng
tại Việt Nam do hoạt động kiên trì vì nền dân chủ tại Việt Nam suốt mấy chục
năm qua.
Chính quyền Hà Nội lên tiếng
yêu cầu phía Hàn Quốc rút lại giải thưởng; tuy nhiên ban tổ chức giải thưởng
Gwangju vào ngày 18 tháng 5 vừa qua vẫn trao giải cho bác sĩ Nguyễn Đan Quế.
Ông cho Gia Minh của đài Á Châu Tự Do biết:
Ngày 18 tháng 5 giải thưởng đã
được trao với sự vắng mặt của tôi, nghĩa là chiếc ghế để trống. Tôi có gửi sang
một video phát biểu về hiện trạng nhân quyền tại Việt Nam. Tôi cũng gửi cho họ
một số hình ảnh về hoạt động đấu tranh cho nhân quyền tại Việt Nam.
Gia Minh: Nhiều người cùng chí hướng với bác sĩ rất
hoan nghênh điều đó và ông thấy giải thưởng có sức mạnh động viên như thế nào
đối với những người tham gia đấu tranh tại Việt Nam?
Bác sĩ Nguyễn Đan
Quế: Tôi thấy nó có sức động viên mạnh. Trong cuộc tranh
đấu cho dân chủ- nhân quyền tại Việt Nam, nhiều người thấy rằng hiện nay lực
lượng các người trẻ rất giỏi Internet, ứng phó như một lực lượng phản ứng nhanh
đang tham gia rất đông mặc dầu sự đàn áp là ghê gớm.
Tinh thần 18 tháng 5 ở Gwangju
thì quí vị đã biết: một tinh thần rất bốc lửa chiến đấu và mặc dù bị chính
quyền Chun Doo-hwann đàn áp rất mạnh nhưng tình thần đó đã hướng dẫn cho nước
Đại Hàn đi đến thịnh vượng như ngày hôm nay. Tôi thấy tinh thần đó đang khích
lệ anh em trẻ rất nhiều tại Việt Nam. Đó là một dấu ấn.
Một điều nữa là trong tất cả
các giải mà tôi được trước đây, chỉ có một giải này là là tôi nhận được khi tôi
ở ngoài nhà tù, còn tất cả những giải khác đều trong nhà tù. Đặc biệt nữa giải
này là lần đầu tiên do các anh em hoạt động ở trong nước đề cử, mà cụ thể cụ
thể là Hội Phụ nữ Nhân quyền Việt Nam đề cử; còn tất cả những giải khác đều do
Tây Phương đề cử.
Giải thường này có tầm vóc Á
châu, tầm vóc Đông Nam Á thôi; nhưng đó là giải mà tôi yêu thích vì những đặc
điểm mà tôi vừa nói.
Còn đối với phong trào thì tôi
thấy nó có sức động viên mạnh mẽ ở thời điểm sôi động này.
Vai trò của giới
trẻ
Gia Minh: Như bác sĩ nói hiện nay có rất nhiều bạn trẻ
có tinh thần dấn thân, họ có tiếp xúc với bác sĩ và khi tiếp xúc như thế ông
truyền đạt những kinh nghiệm gì cho họ?
Bác sĩ Nguyễn Đan
Quế: Rất nhiều anh em đến thăm tôi không phải bây giờ
mà từ trước, mặc dù khi tôi ra khỏi tù tôi bị quản thúc tại gia rất mạnh mẽ.
Tổng quát tôi có thể nói đối
với những anh em trẻ viết blog thì tôi khuyến cáo nên tiến đến thành lập một
mạng lưới của những người viết blog. Thế rồi Hội Phụ nữ Việt Nam đến thăm tôi,
dân oan… đông lắm.
Thế thì khi một hướng đi ngày
càng rõ nét mà tôi nghĩ nó đang rõ nét cho đường lối mới ra đời, thì tất cả mọi
người dân, tất cả giới trẻ trong đó có các xã hội dân sự, trong đó có công đoàn
độc lập.
Đường lối mới đó đánh thẳng
vào khả năng tham mưu của bộ chính trị đảng cộng sản Việt Nam sẽ đưa đến thay
đổi dứt khoát tại Việt Nam.
Gia Minh: Cám ơn Bác sĩ Nguyễn Đan Quế.
Những bạn trẻ tôi có khuyến
cáo hai điểm: điểm thứ nhất là phải bỏ hẳn tinh thần ‘trọng nam, khinh nữ’. thứ
hai tôi nói với các chị em rằng phụ nữ chiếm trên 50% dân số thế giới; đương
nhiên các hoạt động của họ trong xã hội, trong kinh tế, trong chính quyền,
trong xã hội dân sự… thì dần dần chúng ta phải tiến đến con số tương đương chứ
không thể nào như hiện tại được.
Tôi nói phải tham gia vào cuộc
đấu tranh dân chủ ngay từ thời điểm bắt đầu này; ít nữa khi một chính quyền mới
ra đời thì vai trò của phụ nữ sẽ rất mạnh.
Đối với các anh em tù nhân
lương tâm thì từ trong tù cho đến khi ra ngoài tôi cũng khuyến cáo các anh em
tù nhân phải ngồi lại với nhau, họp lại mặc dù thuộc các tổ chức khác nhau. Khi
anh em ra (tù) thì phải có một hội và ngày hôm nay đã có hội đó - Hội Cựu Tù
nhân Lương tâm ra đời năm 2014.
Hiện bây giờ trong tình hình
rất sôi động này, các anh em sinh viên họ đang phản ứng trong các đại học,
không chịu các luật lệ của chính quyền, không chịu sự đàn áp của những cán bộ
giáo dục. Hiện họ tiếp xúc với tôi và yêu cầu ủng hộ việc thành lập (dù hiện
nay tên chưa có) tổng hội sinh viên hay hình thức liên đoàn sinh viên tại khắp
các tỉnh trên toàn quốc, thì tôi đồng ý khuyến khích thành lập. Tôi ủng hộ ý
kiến đó để cho anh em làm. Nói chung các anh em trẻ muốn có một nền giáo dục
nhân bản hơn, đàng hoàng hơn chứ không thể nào như thế này được nữa.
Nay có một số giáo viên, một
số giáo sư đại học đang tại chức có tiếp xúc với tôi cũng không chịu chuyện đó
nữa.
Tôi ủng hộ tất cả các phong
trào của sinh viên, của giới trẻ, của các giáo sư đại học. Nói chung giới trẻ
giỏi Internet phải là động lực, lực lượng phản ứng nhanh để đưa đến một thay
đổi quyết định vào một thời điểm sắp tới.
Gia Minh: Có ý kiến nói hiện có nhiều xã hội dân sự hình
thành nhưng không thống nhất, không đoàn kết được với nhau; ông là người hoạt
động lâu năm và tiếp xúc nhiều thì thấy nhận định đó thế nào?
Bác sĩ Nguyễn Đan
Quế: Vấn đề như thế này: đây là cuộc chiến đấu xuất
phát do phản ứng của người dân.
Tôi nói rõ thế này: sau
năm 1975 nhân dân hai miền Nam Bắc hòa làm một hình thành một cuộc chiến đấu
mới chứ không phải cuộc chiến đấu cũ quốc- cộng nữa đâu; đánh thẳng vào bộ
chính trị đảng cộng sản Việt Nam, đánh thẳng vào khả năng tham mưu từ sức mạnh
quần chúng từ dưới lên… đối với đảng cộng sản Việt Nam về đường lối, về những
sai lầm kinh tế xuất phát từ chủ nghĩa Mác- Lê nin.
Đây là một cuộc chiến đấu toàn
dân, toàn diện, cài răng lược, không còn chiến tuyến cũ nữa và bất bạo động. Thế thì một thời gian
dài, rất dài mấy chục năm rất gian khổ, bị đàn áp. Nay các xã hội dân sự ra đời
được rồi, cứ để ra đời đi, cùng một mục đích, cùng một mục tiêu tranh đấu cho
quyền lợi tập thể của mình, rồi tình hình sẽ còn biến nữa.
Đọc thêm:
Được
thành lập vào năm 1994 để kỷ niệm Phong trào Dân chủ Gwangju 1980, quỹ
này hàng năm trao giải thưởng cho một cá nhân hoặc một tổ chức để vinh danh sự
“đóng góp vào việc cải thiện và tiến bộ về nhân quyền.” (Ủy
ban giải thưởng Quỹ Tưởng nhớ Ngày 18/5 - Ngày 18/5/1980 là ngày mà chính phủ Chun Doo Hwan bắt đầu một chiến
dịch đàn áp những người biểu tình ủng hộ dân chủ ở Gwangju và đã giết chết hơn
100 người.)
Lần này, giải thưởng nhân quyền Gwangju được
trao cho bác sĩ Nguyễn Đan Quế, 74 tuổi, một nhà hoạt động dân chủ tại Việt
Nam, cùng với Bersih, một liên minh các tổ chức phi chính phủ tại Malaysia đã đấu
tranh đòi bầu cử công bằng.
Ủy
ban chịu trách nhiệm lựa chọn người được nhận giải thưởng đã tuyên bố vào thứ
Năm rằng chính phủ Việt Nam đã yêu cầu rút lại giải thưởng dành cho bác sĩ Quế
và ép chính quyền Hàn Quốc “thực hiện tất cả các hành động cần thiết” để đảm
bảo rằng giải thưởng sẽ bị thu hồi. Hà Nội đe dọa mối quan hệ ngoại giao sẽ tổn
hại nếu Seoul không làm theo ý đó.
Một bức thư đề ngày 22/4 của tòa Đại sứ Việt Nam tại Seoul gửi Bộ
Ngoại giao bày tỏ sự tức giận của Hà Nội khi Nguyễn Đan Quế được giải thưởng mà
Quỹ Tưởng nhớ ngày 18/5 công bố vào hôm 21/4. Nội dung thư phản đối cho biết: „Sẽ là
“không hợp lý” nếu Nguyễn Đan Quế được vinh danh vì ông “có lý lịch tội phạm và
bị kết án vì vi phạm an ninh quốc gia” của Việt Nam“
Nhấn mạnh việc chính phủ Việt Nam “mạnh mẽ” yêu cầu hủy bỏ giải
thưởng, tòa Đại sứ VNCS nói rằng việc
không hủy bỏ việc trao giải thưởng cho Nguyễn Đan Quế có thể là một hành động
“đi ngược lại lợi ích của quan hệ đối tác chiến lược” giữa hai nước.
Ủy ban giải thưởng Quỹ Tưởng nhớ Ngày 18/5 nói cơ quan đã được
thông báo về phản ứng của Việt Nam khi Bộ Ngoại giao chuyển lá thư của tòa Đại
sứ Việt Nam. Quỹ này nhấn mạnh rằng họ không thể tuân thủ yêu cầu của Việt Nam.
“Chúng tôi đã quyết định
không phản ứng lại,” ông Kim Yang-rae, giám đốc điều hành của quỹ cho biết.
“Trong thư, (Chính phủ Việt Nam) chỉ nói
ông (Quế) đã vi phạm luật an ninh quốc gia và không nói thêm về vụ việc này.”