Cuộc sống của thương binh miền Bắc Việt Nam
Xuân Nguyên (RFA)
Thương binh Việt cộng trước khi được trao trả từ binh.
Ảnh Internet.
Sau ngày thống nhất đất nước 30/4/1975, những người
lính miền Bắc Việt Nam tưởng rằng sẽ được nghỉ ngơi, nhưng phải đợi đến hội
nghị Thành Đô 1990, cuộc chiến tranh biên giới Việt – Trung mới chấm dứt hoàn
toàn. Lúc này những người lính miền Bắc mới được buông súng và không còn phải
xông pha trên các chiến trường ác liệt.
Cuộc sống hiện nay
Sau khi chiến tranh chấm dứt, người lính miền Bắc trở
về với mái ấm gia đình, trong đó có rất nhiều người lính đã trở thành thương binh,
vì đã bỏ lại một phần cơ thể trên các chiến trường. Khác với những thương phế
binh Việt Nam Cộng hòa, các thương binh miền Bắc nhận nhiều sự hỗ trợ từ phía
chính quyền.
Tùy thuộc vào mức độ thương tật mà các thương binh
được xếp hạng thương binh để nhận sự hỗ trợ theo tiêu chuẩn. Tuy nhiên, cũng có rất
nhiều thương binh vẫn gặp khó khăn khi trở về quê hương sinh sống.
Ông Trần Thiên
Phụng, một thương binh quê ở Quảng Trị – người tham gia trận chiến Gạc Ma
năm 1988, sau đó bị quân đội Trung Quốc bắt giam làm tù binh cho biết, cuộc
sống hiện nay của ông còn gặp nhiều khó khăn về kinh tế. Các khoản phụ cấp của
chính quyền bao gồm phụ cấp thương tật, phụ cấp tù đày, tổng số khoảng 1 triệu
600 ngàn đồng, khó có thể chu cấp được cuộc sống hàng ngày của gia đình. Ông
cho biết:
“Tiền tù đày thì tôi mới được nhận mấy tháng
nay thôi, còn phía đơn vị, chính quyền địa phương vẫn giúp đỡ
tôi, vào những ngày như thương binh 27/7 hàng năm, thì họ chỉ bỏ phong bì được
vài trăm thôi, rồi ngày tết cũng có vậy thôi. Số tiền tù đày mỗi tháng được 750
ngàn đồng, tổng số tiền được hỗ trợ là 1 triệu 6 ngàn đồng.”
Từ Hà Tĩnh, ông Lê
Hữu Thảo, một thương binh đã từng tham dự trận Gạc Ma 1988 cho biết về cuộc
sống hiện nay của những đồng đội của mình:
“Chỉ có một số ít gia đình có cuộc sống đầy
đủ, còn hầu hết cuộc sống của anh em tôi hiện nay hết sức khó khăn.
Về sức khỏe thì có rất nhiều người bị bệnh tật, có một số đã chết, người còn
sống thì một số mắc bệnh hiểm nghèo và số còn lại thì sức khỏe cũng đã yếu. Gia
đình các liệt sĩ thì bố mẹ cũng đã rất già yếu, rất là thương.”
Ông Trần Duy
Thọ, một thương binh thời chống Mỹ cho biết, bây giờ cuộc sống của gia đình
ông rất khó khăn, các chi phí sinh hoạt như tiền điện, tiền nước cũng là một
gánh nặng đối với ông khi trên người mang thương tật tới 83% và phải ngồi xe
lăn. Theo ông, một số anh em thương binh ở địa phương đã đến Ủy ban huyện Nghĩa
Hưng để đòi ruộng đất, thì đã được cấp ngay, còn những người thương tật nặng
như ông không thể đi đòi được, thì không được cấp ruộng, riêng vợ con của ông
thì được cấp mỗi người 626 m².
Trong một tâm trạng bức xúc, ông Trần Duy Thọ bày tỏ:
“Chúng tôi đi chiến đấu bảo vệ Tổ quốc nhưng
lại không được chính quyền địa phương cấp ruộng. Đó là điều hết sức vô lý,
phi lý và bất công của chế độ cộng sản. Tôi lên án chúng
nó, tất cả mọi người đều có ruộng, riêng thương binh hạng 1 chúng tôi không có.
Nó bảo rằng chúng tôi ăn lương rồi thì không được chia ruộng.”
Còn nhiều bất cập
Chúng tôi liên lạc với Sở Lao động Thương binh và Xã
hội tỉnh Quảng Bình để tìm hiểu về chính sách và việc thực hiện chính sách đối
với các thương binh hiện nay, một cán bộ yêu cầu dấu tên cho biết, muốn nâng
các khoản hỗ trợ là một việc khó, để đảm bảo được mức sống của tất cả các
thương binh trên cả nước thì ngân sách nhà nước chưa thể đáp ứng vào lúc này
được. Bà cho biết:
“Vướng mắc là trong quá trình áp dụng thực hiện văn
bản của nhà nước có những cái khập khiễng, không đồng bộ. Từ văn bản để áp dụng
thực tế vào địa phương bị vướng mắc. Muốn nâng phụ cấp lên là điều rất khó, cái
này phụ thuộc vào ngân sách chung của cả nước. Hiện tại có rất nhiều đối tượng
chưa thể mở rộng được, bởi vì xét về mặt tổng thể thì ngân sách không đủ để đảm
bảo.”
Nhận xét về chính sách đãi ngộ của chính quyền đối với
những thương binh hiện nay, ông Trần Duy
Thọ thấy rằng, về mặt văn bản, chính sách nhà nước cơ bản là đầy đủ, nhưng
nó chỉ tốt ở trên văn bản, chứ trên thực tế thì không phải như thế. Ông tiếp
lời:
“Họ nói thì hay lắm, tốt lắm, đẹp lắm, thế
giới ai cũng phải khâm phục những lời nói của chính quyền cộng sản.
Nhưng để trả lời bằng thực tế thì mọi chế độ, chính sách ưu tiên, ưu đãi cho
con em thương binh, gia đình liệt sĩ, những người có công thì hoàn toàn khác.
Tôi rất buồn cái chỗ đó.
Cho nên tôi rất tâm đắc câu nói của ông Tổng thống Việt Nam Cộng hòa Nguyễn Văn
Thiệu: Đừng nghe những gì cộng
sản nói, hãy xem những gì cộng sản làm.”
Nói về việc đòi quyền lợi chính đáng cho bản thân và cho
các thương binh cùng hoàn cảnh, ông Thọ cho biết, thời còn chiến tranh thì anh
em chúng tôi còn được coi trọng, nhưng đến thời bình thì điều đó không còn. Ông
Trần Duy Thọ nói thêm:
“Đấu tranh mãi cũng mệt mỏi, anh em cũng
chán chường. Tuổi cao sức yếu rồi, tôi sinh năm 1949 đó anh,
thương binh chống Mỹ năm nay thấp nhất cũng 60 tuổi rồi.”
Hầu hết các thương binh miền Bắc mà chúng tôi có cơ
hội tiếp xúc đều thấy rằng, đa số các
thương binh hiện nay đều nhận được sự hỗ trợ từ phía chính quyền nhưng không đủ
sống, trên thực tế còn có rất nhiều thương binh luôn gặp nhiều khó khăn. Tất
cả đều nói với chúng tôi rằng, những người lính luôn luôn mang theo mình niềm
tự hào vì từng một thời cầm súng chiến đấu để bảo vệ Tổ quốc. Do vậy, dù phải
hy sinh một phần máu thịt của bản thân mình vì lý tưởng thì họ luôn luôn sẵn
sàng.
Cuộc sống thương phế binh VNCH sau chiến tranh
Xuân Nguyên (RFA)
Một người lính Việt Nam Cộng Hòa được di tản bằng trực
thăng vào ngày 22 Tháng 2 năm 1971 sau khi bị thương trong cuộc đụng độ với
Việt Cộng.
AFP photo
Sau biến cố 1975, nỗi buồn và niềm đau vẫn còn đọng
mãi trong tâm trí và xác thịt của những người lính thuộc chế độ cũ, khi chiến
tranh Việt Nam kết thúc, những người lính này trở về với cuộc sống thường ngày.
Phía những thương binh miền Bắc, họ luôn nhận được sự ưu ái, hỗ trợ từ chính
quyền mới, còn bên các
thương phế binh Việt Nam Cộng Hòa (VNCH) không nhận được bất kỳ sự hỗ trợ nào
từ phía chính quyền, nên họ buộc phải bươn chải với đời để tồn tại với cơ thể
không còn nguyên vẹn.
Bươn chải giữa dòng đời khắc nghiệt
Từ Cao nguyên Trung phần Việt Nam, ông Hồng – thương phế binh kể về những
khó khăn của ông sau biến cố 1975:
“40 năm rồi từ khi ở Huế vào đây kinh tế
mới, từng không có miếng ăn, từng phải đi xin để sống qua ngày...
Khó khăn bây giờ thì không bằng thời bao cấp, thời bao cấp khổ lắm, thời bao
cấp không có cả khoai sắn để ăn chứ đừng nói gì cơm, đừng nói gì gạo.”
Sau biến cố 1975, ông Hồng đã để lại 2 chân của mình
trên chiến trường vì nền tự do của VNCH, cho nên ông không thể đi lại được như
người bình thường, mà ông phải ngồi xe lăn để di chuyển.
Ông Hồng nói tiếp về cuộc hiện tại:
“Cũng sống tạm qua ngày vậy thôi, ở
nhà phụ giúp con cái, có những lúc đau ốm, bệnh hoạn, mình lớn tuổi rồi không
còn làm ra tiền, khi hàng xóm, bạn bè, người thân mời đi cưới hỏi, không có
tiền thì phải xin con cái.”
Những thương phế binh phải bươn chải kiếm sống giữa
dòng đời xuôi ngược, rất nhiều người đã phải đi bán vé số tại các bến xe, bến
tàu ở Sài Gòn. Từ Bình Thạnh, ông Nhàn
– thương phế binh bị cụt một chân kể về những khó khăn:
“Khó khăn là không có nhà, có cửa, việc mướn
phòng để ở rất khó, còn vợ đang bệnh đau không làm được gì thì khỏi nói
rồi. Việc bán vé số thì chỉ được vào mùa nắng thôi, còn mùa mưa thì ế lắm.”
Khi được hỏi về cuộc sống những người bạn thương phế
binh của ông hiện nay ra sao? Ông Nhàn cho biết, bạn bè ông phải tìm đủ mọi cách để
mưu sinh, họ làm nhiều nghề để tồn tại giữa cái nhìn không mấy thiện cảm của
người dân, vì họ từng là sĩ quan của chế độ cũ.
Ông Nhàn nói tiếp:
“Bạn bè…(cười), thằng đi bán nhang, thằng ăn
mày, thằng thì ăn xin… đủ thứ trò hết à, miễn sao tồn tại qua ngày là được.”
Không được quan tâm từ phía chính quyền sở tại
Ông
Trung – thương phế binh bị cụt một chân đang sống tại Nha
Trang khẳng định rằng, chính
quyền sở tại không giúp gì cho những người thương phế binh VNCH từ sau biến cố
1975. Việc này không chỉ xảy đối với trường hợp của ông mà
tất cả chiến hữu của ông cũng chung tình trạng. Sở dĩ, ông xác nhận được điều
này bởi trong những lần gặp gỡ các thương phế binh VNCH tại Chùa Liên Trì hay
tại nhà thờ Dòng Chúa Cứu Thế, 38 Kỳ Đồng, họ đều cho ông biết như vậy.
Ông nói tiếp:
“Sự giúp đỡ từ phía chính quyền sở tại là
không có. Gần đây nhà nước mới được cấp Bảo hiểm Y tế, tuy
nhiên người ta khẳng định rằng, việc cấp thẻ Bảo hiểm Y tế không có tính vào
việc ai là thương phế binh hay là không mà dành cho tất cả người khuyết tật,
bất kỳ chế độ nào cũng được hưởng hết”.
Ông Trung cho biết thêm, sau mỗi lần gặp gỡ các chiến
hữu ở chương trình ‘tri ân
thương phế binh VNCH’, phía chính quyền thường sách nhiễu các chiến hữu của
ông dưới nhiều hình thức, nặng có, nhẹ có, chủ yếu không muốn các chiến hữu đến
với chương trình ‘tri ân thương
phế binh VNCH’.
Những thương phế binh VNCH trong một buổi nhận tiền từ
thiện tại chùa Liên Trì, TPHCM hôm 9/4/2015. AFP photo
Từ chùa Liên Trì – Sài Gòn, Thượng tọa Thích Không
Tánh, một trong những người thực hiện chương trình‘tri ân thương phế binh
VNCH’ trong nhiều năm qua thấy rằng, nhà cầm quyền Hà Nội luôn coi
thường các thương phế binh là ngụy quân, ngụy quyền là người xấu, nên họ đối xử
với thương phế binh rất tệ.
Thượng
tọa Thích Không Tánh tiếp lời:
“Ngày nay người ta đã bị thương tật rồi, tàn
phế rồi mà mấy anh em còn kỳ thị, còn không có lòng nhân đạo.
Hình như quốc tế người ta giúp những người thương tật tại Việt Nam thì họ chỉ
giúp cho thương binh miền bắc Việt Nam thôi, còn anh em thương phế binh Việt
Nam Cộng hòa gặp rất nhiều khó khăn.”
Trả lời đài ACTD ngày 31/12/2015, Đại tá Phạm Xuân Phương, một cán bộ cao cấp của quân đội miền Bắc
công tác tại Cục Chính trị trong thời gian chiến tranh nhận xét việc phân biệt,
kỳ thị của chính quyền đối với thương phế binh VNCH, ông nói:
“Đứng về phương diện nhân đạo của cái khái niệm nhân
đạo chung của thế giới thì tôi không ủng hộ cái việc đó đâu. Tôi cho rằng dù
sao nữa thì những người thương phế binh mặc dù là họ bên kia chiến tuyến họ
chiến đấu cho mục đích của họ nhưng phải thừa nhận rằng họ không đáng chịu chế
độ khắc nghiệt như thế. Tôi nghĩ nếu những người thương phế binh
của phía bên này nếu mà được hưởng ưu đãi này ưu đãi khác thì phía thương phế
binh của phía VNCH có lẽ cũng nên được ăn ở cư xử một cách thỏa đáng hơn chứ
không nên có sự phân biệt quá đáng như thế.”
Nguyện ước nhỏ nhoi
Từ
khi chương trình ‘tri ân thương phế binh VNCH’ được chùa Liên
Trì, dòng Chúa Cứu Thể tổ chức, các anh em thương phế binh VNCH rất vui vì có
cơ hội được gặp gỡ nhau, được sống lại
không khí đầy tự hào của người lính quân lực VNCH.
Như chia sẻ của ông Hồng, người ta còn quan tâm đến
mình, nhớ đến mình thì người ta mới giúp như vậy, chính vì tri ân mình, nên
mình cảm thấy trong người rất vui, rất là thoải mái.
Nói về ước nguyện của mình ông Hồng chia sẻ, do bị cụt
cả hai chân, phải dùng xe lăn để di chuyển, điều này rất phiền đến con cháu,
nên tôi mong muốn có một đôi chân giả để chủ động trong việc di chuyển.
Ông
Hồng nói thêm:
“Bây giờ bọn tôi già cả rồi, không có ước mơ
gì nhiều, chỉ muốn có một cuộc sống bình yên, bình thường, không muốn phiền
phức từ chính quyền, và chỉ cần tạm đủ ngày 3 bữa cơm rau là được rồi.”
Từ Nha Trang, ông Trung mong muốn rằng, những người Việt ở nước ngoài có điều kiện, có tiền…
hãy gửi về giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn.
Vì cuộc sống của những người vượt biên sau biến cố 1975 bây giờ cũng khá hơn,
không đến nỗi khổ như các thương phế binh VNCH ở trong nước. Ông Trung tiếp
lời:
“Mình muốn họ (cộng đồng người Việt ở
hải ngoại) trợ giúp thêm cho thương phế binh VNCH bớt khổ
chứ giờ khổ quá rồi. Tôi chỉ nói vậy thôi còn thực hiện được hay không là do ở
nước ngoài”.
Khi biết tin cộng đồng hải ngoại đang có chương trình
vận động ‘tái định cư cho thương phế binh VNCH’, những thương phế
binh chia sẻ với chúng tôi rằng, các thương phế binh là những người chịu rất
nhiều thiệt thòi trong quảng thời gian rất dài. Mong rằng chương trình vận động ‘tái
định cư cho thương phế binh VNCH’ sớm được chính phủ Hoa Kỳ chấp nhận,
để những thương phế binh đang ở VN bớt khổ hơn.