Dòng tiền từ Hoa Lục chảy ra nước ngoài như thế nào?

Dòng tiền từ Hoa Lục chảy ra nước ngoài như thế nào?

Celia Hatton (BBC News)

Image caption  Ít nhất bảy nhà lãnh đạo đương chức và đã nghỉ hưu của  Trung cộng bị đề cập trong Hồ sơ Panama

Dòng tiền của giới lãnh đạo và nhà giàu Trung cộng đang chảy ra từ Đại lục qua các giao dịch ẩn danh với tốc độ lớn chưa từng có.

Các giao dịch lớn được thực hiện thông qua các đại lý chuyền tiền tại Hong Kong và xa hơn.

Hồ sơ Panama tiết lộ làm thế nào gia đình của các nhà lãnh đạo của Trung cộng giữ tiền ở nước ngoài.

Và bây giờ, bản phân tích của Hiệp hội Nhà báo điều tra quốc tế cho thấy gần một phần ba thương vụ của hãng luật Mossack Fonseca đến từ văn phòng tại Hong Kong và Trung cộng - khiến Trung cộng trở thành thị trường lớn nhất và Hong Kong là văn phòng bận rộn nhất của hãng.

Hồ sơ Panama cũng cho thấy những người giàu nhất Trung cộng có xu hướng tin tưởng vào việc đầu tư ra nước ngoài.

Khoảng 1.000 tỷ đôla Mỹ được chuyển khỏi Trung cộng năm ngoái, làm cạn kiệt dự trữ ngoại hối quốc gia.

Điều này có thể gây bất ổn cho toàn bộ nền kinh tế Trung cộng.

Và thân nhân của các nhà lãnh đạo của Trung cộng nằm trong danh sách những người cất giấu tài sản ở nước ngoài.

Image copyright Reuters Image caption Văn phòng hãng luật Mossack Fonseca đặt tại Hong Kong là 'văn phòng bận rộn nhất'

Ít nhất bảy nhà lãnh đạo đương chức và đã nghỉ hưu của Trung cộng được tìm thấy có liên hệ với các công ty hải ngoại được hãng luật Panama thành lập, trong đó có Chủ tịch Tập Cận Bình cùng hai quan chức cao cấp khác.

Báo chí trước đây từng đề cập đa số trong những cái tên này liên quan đến các ngân hàng ở nước ngoài. Tuy nhiên, Hồ sơ Panama xuất hiện trong thời điểm gay cấn với lãnh đạo Trung cộng.

Việc sở hữu công ty hải ngoại không phải là bất hợp pháp ở Trung cộng, nhưng sự tồn tại của các cơ sở tài chính bí mật đặt ra nghi vấn về gia đình của các nhà lãnh đạo Trung cộng.

Các viên chức Cộng sản Tàu được cho có lối sống "trong sạch", không thu lợi từ chức quyền, theo điều lệ đảng. Và quan trọng là gia đình họ cũng không được lạm dụng quyền lực của người thân để thu lợi.

'Thiếu minh bạch'

Willy Lam, nhà phân tích chính trị tại Đại học Hong Kong, cho biết Tập Cận Bình đã tự miêu tả ông là "người theo chủ nghĩa thuần túy về đạo đức và thanh đạm".

Việc cất giữ các khoản tiền lớn trong tài khoản ở nước ngoài "chắc chắn đi ngược lại những lời giáo huấn của ông Tập và điều lệ Đảng Cộng sản", ông nói.

"Rất khó để kết luận con của cán bộ cấp cao làm giàu phi pháp vì pháp luật Trung cộng thiếu minh bạch."

Image caption Hầu hết nguồn tiền từ Trung cộng được cho là chảy qua ngả Hong Kong

Các tập tin của Hồ sơ Panama bị rò rỉ cũng cho thấy giới thượng lưu Tàu cộng cất giữ tiền ở nước ngoài thế nào. Một loạt email tiết lộ rằng hãng Mossack Fonseca liên tục giúp khách hàng giới chính trị trở thành cổ đông các công ty hải ngoại mà không tìm hiểu lý lịch theo yêu cầu của luật quốc tế.

Chẳng hạn, Mossack Fonseca giúp Đặng Gia Quý, anh rể ông Tập, lập ba công ty tại quần đảo Virgin thuộc Anh.

Tuy nhiên, hãng luật không điều tra cao mối liên hệ chính trị của ông Đặng khi giúp ông lập các công ty trong năm 2004 và 2009.

Hiện chưa rõ những công ty này được dùng để làm gì dù một công ty bị giải thể và hai công ty kia không hoạt động vào thời điểm ông Tập nắm quyền lãnh đạo Đảng Cộng sản năm 2012.

Nhưng trớ trêu là từ khi lên nắm quyền, ông Tập Cận Bình đã phát động chiến dịch chống tham nhũng mạnh mẽ trong đảng Cộng sản. Hơn 300.000 quan chức bị thanh trừng vì vi phạm luật chống tham nhũng của đảng chỉ tính riêng trong năm 2015.

Image caption  Khoảng 1.000 tỷ đôla Mỹ được chuyển khỏi Trung cộng năm ngoái, làm cạn kiệt dự trữ ngoại hối quốc gia

Giới nhà giàu Tàu cộng đang dùng Hong Kong như cổng kết nối giúp bảo vệ tài sản bằng cách chuyển ra nước ngoài.

"Người ta lo lắng về việc giữ tiền ở Trung cộng vì hai lý do," Andrew Collier, nhà phân tích độc lập về Trung cộng có trụ sở tại Hong Kong lý giải.

"Thứ nhất, kinh tế Trung cộng đang tăng trưởng chậm lại. Thứ hai, lãnh đạo Đảng đang chống tham nhũng khiến một số người tìm cách chuyển tiền ra nước ngoài."

Tháng trước, Ủy ban chống tham nhũng Trung cộng thừa nhận rằng hầu hết dòng tiền chảy qua ngả Hong Kong và cam kết sẽ ngăn chặn việc này, dù đó có thể là nhiệm vụ bất khả.

Luật Trung cộng quy định công dân nước này chỉ có thể chuyển tối đa 50.000 đôla/năm ra nước ngoài. Bất cứ khoản nào nhiều hơn thế thường được chuyển ngân bất hợp pháp.