Buổi điều trần có sự tham dự của các dân biểu Đài
Loan Tô Thị Phần, Ngô Côn Dụ, Trần Mạn Lệ và người đại diện của Chủ tịch Quốc hội
Tô Gia Truyền.
Phía Việt Nam có Linh mục Nguyễn Đình Thục, quản xứ
Song Ngọc, Giáo phận Vinh. Linh mục Nguyễn Đình Thục đã thay mặt cho người dân
bị ảnh hưởng của vụ ô nhiễm môi trường đề đạt lên Quốc hội Đài Loan những yêu cầu
và nguyện vọng của các nạn nhân Formosa tại Việt Nam. Ông nhận xét với VOA:
“Họ rất quan
tâm đến vấn đề của Việt Nam, thể hiện qua việc có 3 dân biểu tham gia trong buổi
điều trần, có nhiều luật sư, đại diện của Chủ tịch Quốc hội và các đại diện của
các tổ chức xã hội dân sự. Sau khi tôi trình bày các vấn đề của chúng tôi xong
thì họ đã thảo luận, xem ra họ rất nỗ lực để tìm ra giải pháp cho vấn đề đó. Ở
Việt Nam, lẽ ra trách nhiệm của họ phải bảo vệ người dân, phải lắng nghe tiếng
nói của các nạn nhân để hiểu được các nạn nhân đã phải chịu thiệt hại, khổ cực
như thế nào. Nhưng xem ra việc đó rất khó để thực hiện ở Việt Nam. Ví dụ như
bây giờ tôi đến để gặp một vị lãnh đạo cấp cao của Việt Nam thì tôi nghĩ chắc
là rất khó. Nếu tôi đi gặp một vị bộ trưởng thì có lẽ nằm ngoài ước mơ của tôi,
có lẽ tôi không thực hiện được. Nhưng chính phủ Đài Loan đã dành cho chúng tôi
điều đó. Tôi cảm thấy đó là một vinh dự vì họ đã quan tâm đến vấn đề của Việt
Nam”.
Kể từ khi xảy ra sự cố ô nhiễm môi trường ở 4 tỉnh
miền Trung từ đầu tháng 4 cho tới nay, đa số người dân ở khu vực này vẫn chưa
tìm được công ăn việc làm mới. Linh mục Nguyễn Đình Thục cho biết nhiều người
đã phải bán cả thuyền bè để trả nợ ngân hàng khi chưa tìm được nguồn thu nhập
thay thế. Mặc dù chính phủ Việt Nam đã đồng ý mức bồi thường thiệt hại 500 triệu
đôla của Công ty Formosa, nhưng các nạn nhân nói số tiền trên là quá nhỏ bé so
với mức độ thiệt hại gây ra cho người dân và đối với môi trường, ước tính sẽ phải
mất nhiều năm để khôi phục. Một số linh mục Công Giáo đã giúp đỡ cho người dân
bằng cách quyên góp vật chất và hỗ trợ về mặt pháp lý cho người dân khởi kiện
Formosa.
Sau buổi làm việc với các dân biểu Đài Loan, Linh mục
Nguyễn Văn Hùng tại Đài Loan cho biết kết quả:
“Bên phía các
dân biểu, với sự bảo trợ của Quốc hội, sẽ yêu cầu công ty China Steel, là công
ty có cổ phần 25% trong cổ phần của Công ty Formosa Hưng Nghiệp ở Hà Tĩnh, phải
đến một buổi tranh luận công khai ở Quốc hội, để yêu cầu Công ty China Steel phải
trình bày những kết quả kiểm nghiệm về chất độc đã thải ra trong nước biển, và
hiện nay đã làm gì để giải quyết những độc hại trong nước biển. Đồng thời, yêu
cầu Công ty China Steel của chính phủ Đài Loan phải có trách nhiệm về việc đó”.
Ngoài ra, các đại diện của Việt Nam trình lên Quốc hội
Đài Loan những yêu cầu phải sửa đổi một số quy định luật pháp về việc kiểm soát
và xử lý những doanh nghiệp gây ô nhiễm môi trường ở nước ngoài như Formosa.
Linh mục Hùng cho biết thêm chi tiết:
“Thứ nhất,
chúng tôi yêu cầu bên Bộ Kinh tế, trong việc xét duyệt những đề án kinh tế đến
các nước làm việc, đầu tư, thì không thể chỉ báo cáo miệng mà phải có trình tự
đi qua. Thứ hai, nếu công ty ra nước ngoài mà gây thiệt hại hoặc vi phạm nhân
quyền, thì chính phủ phải có trách nhiệm để ràng buộc công ty đó. Thứ ba, những
nạn nhân ở những quốc gia mà những công ty làm kinh doanh gây ra những tai hại
đó, thì dân chúng tại những địa phương ở quốc gia đó có quyền tới Đài Loan để thưa
kiện”.
Linh mục Nguyễn Văn Hùng cho biết trong 2 ngày làm
việc, Dân biểu Tô Thị Phần (Su Chih Fen) đã nhiều lần đề cập đến việc chính phủ
Đài Loan trong những năm qua đã tạo điều kiện cho tập đoàn Formosa phát triển
quá lớn mạnh. Chính điều này đã gây khó khăn cho việc giới hạn những việc làm
sai trái của tập đoàn này. Theo Linh mục Nguyễn Văn Hùng, Tập đoàn Formosa ở
Đài Loan cũng không giành được thiện cảm của người dân bản xứ sau những vụ gây
ô nhiễm môi trường ở trong và ngoài nước.
“Công ty Formosa, trên trường quốc tế và cũng ảnh hưởng
đến Đài Loan, đã được một huy chương đen, là huy chương mà một tổ chức ở bên Đức
trao cho công ty vì công ty này đã đóng góp vào việc gây ô nhiễm môi trường và
làm hại cho trái đất mà chúng ta đang sống”.
Cũng trong buổi làm việc, các linh mục Việt Nam đã
trao một thỉnh nguyện thư của 46 tổ chức xã hội dân sự và nhân quyền ở Việt
Nam, Hoa Kỳ, Đài Loan, Hàn Quốc, Mông Cổ, Campuchia và Iran tới Văn phòng Chủ tịch
Quốc hội Đài Loan.
Các linh mục Việt Nam hy vọng các dân biểu Đài Loan
có thể giúp Việt Nam bằng cách yêu cầu công ty Formosa công bố thông tin về mức
độ ô nhiễm phát thải từ các nhà máy thép cũng như những nỗ lực để cải thiện môi
trường và bồi thường, đồng thời đảm bảo các nhà máy được trang bị các thiết bị
phù hợp để xử lý các chất gây ô nhiễm môi trường.
Các đại diện Việt Nam nói những vụ ô nhiễm môi trường
do Formosa gây ra tại Việt Nam và những nơi khác trên thế giới đã làm ảnh hưởng
đến uy tín của Đài Loan và cũng có tác động tới “chính sách hướng Nam mới” của
Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn.
Đáp lại yêu cầu từ phía Việt Nam, các dân biểu Đài
Loan hứa sẽ gây áp lực đối với công ty Formosa Hưng Nghiệp ở Hà Tĩnh thông qua
Công ty China Steel, đòi công ty này phải cung cấp kế hoạch cụ thể để bồi thường
cho các nạn nhân ở Việt Nam. Ngoài ra, các dân biểu hứa sẽ nỗ lực đưa những yêu
cầu về môi trường vào bản dự thảo kế hoạch trong “chính sách hướng nam mới” của
Đài Loan.