Hồi ức Tị Nạn
Tôi không có thói quen viết nhật ký. Hồi bé tôi cũng
ráng bắt chước các chị trong nhà, nắn nót viết vì được tặng một cuốn sổ có chìa
khóa bé xíu rất xinh, nhưng chỉ viết được vài dòng thì chán - chơi búp-bê, chạy
nhảy ngoài sân với bạn vui hơn.
Lớn lên, khi buồn chuyện này người kia, tôi cũng có
ý định trang trải tấm lòng trên trang giấy, nhưng vốn biếng lười rồi sợ có người
đọc được nên thôi. Thế nhưng hôm nay tôi lại chạnh lòng, muốn viết một chút gì
đó để hồi tưởng lại hơn 40 năm tị nạn, nhớ lại chặng đường dài mà người dân Việt
đã đi qua. Nếu như tôi đã viết nhật ký, việc ghi nhớ chuyện cũ có lẽ sẽ dễ dàng
hơn nhiều, vì bây giờ những kỷ niệm xưa, các suy tư đã phôi pha theo ngày
tháng, tuổi tác … Nhưng hôm nay tôi nhủ lòng sẽ cố gắng ghi lại một chút
tâm tình - Tâm tình của người tị nạn, của một thuyền nhân nhỏ bé tầm thường -
viết lại tâm trạng khắc khoải của người di tản buồn phải lưu vong trên xứ người.
Tôi vẫn thích hát "Hãy cố quên đi mà sống...", nhưng ngược lại có những
điều tôi không cho phép mình được quên để biết mình là ai và trách nhiệm như thế
nào... “Mời người lên xe, về miền quá khứ”....
Ngày... tháng...
30 tháng 4, 1975, tôi chưa tròn 15 tuổi. Những tháng
trước đó gia đình tôi không được ở nhà mình tại khu nhà thờ Tây Ninh nữa, mà phải
xin tạm trú với người bà con ở xa khu vực tỉnh lỵ để tránh pháo kích. Sợ lắm, nửa
đêm đang ngủ ngon bỗng nghe tiếng đạn nổ thật to, thật gần. Ba má và mấy chị em
chúng tôi phải chạy trốn xuống hầm tránh đạn, ngồi co ro lo lắng. Tôi hay hỏi:
Hết pháo kích chưa để được lên nhà nằm ngủ, ba má biết đường nào mà trả lời!
Tôi đã thấy những miểng đạn thật to bay vào sân nhà, tôi đã đi đám tang của bà
bán chè trong xóm chết tại chỗ, thịt da và máu lẫn trong nồi chè lênh láng. Tôi
đã nghe radio loan tin về các em học sinh bị pháo kích ở Cai Lậy, và rơi nước mắt
với nhiều gia đình vì người thân đi lính đã tử trận. Ôi chiến tranh, ôi thời kỳ
đau thương khốn khó.
Xưa
kia em có mẹ cha
Xưa
kia em có ông bà
Trong một ngày em mất cả
ba....
Anh tôi hiểu
tình hình thời sự, nên khuyên ba má và mấy đứa em chúng tôi bỏ Tây Ninh lên
thành phố sinh sống, vì Saigon dù sao cũng có tai mắt quốc tế, ít sợ bị trả
thù, bị gò bó như ở tỉnh nhỏ. Rời Tây Ninh tôi buồn lắm, xa trường mất bạn
nhưng biết làm sao hơn.
Nhưng buồn hơn cả
là biết được 30 tháng 4 là ngày mất nước, Việt Cộng đã tràn vào tới Saigon,
trên đài phát thanh ông Dương Văn Minh đã chính thức đầu hàng. Chị tôi bảo phải
lo cắt móng tay cho thật ngắn, vì Việt Cộng không thích những đứa xí xọn để
móng tay dài. Má tôi có vài lượng vàng, vài cái nhẫn, bắt chúng tôi giấu kín
trong người, tưởng rằng như thế là qua mắt được "họ"! Chúng tôi còn
ngây thơ quá, ít kinh nghiệm với Cộng Sản quá, bằng chứng là sau đó hai ông anh
của tôi đã nghe lời ra trình diện học tập cải tạo 10 ngày, để rồi đi "mút
mùa" bao nhiêu năm.
Mấy tháng sau
ngày 30 tháng 4, tôi được đi học lại, nhưng ngày đầu tiên là học hát nhạc đỏ,
nhạc "cách mạng", nghe giảng chính trị dài dòng vô nghĩa. Dù sao tôi
cũng còn may mắn có sự bảo bọc của gia đình, không phải đi kinh tế mới, không
phải đi bán vé số, lượm rác...
Ngày... tháng...
Tôi học trung học
cấp Ba, tuổi học trò nên còn vô tư, còn vui với bạn bè, dù cuộc sống đã bắt đầu
thay đổi. Vì lao động là vinh quang, học sinh phải làm công tác sản xuất ngoài
giờ học chữ, nên chúng tôi quay quần bên nhau đan lá mây tre, tức là ngồi đan
những cái rổ, cái giỏ để xuất khẩu cho nhà trường kiếm tiền. Chúng tôi thủ thỉ
chuyện thơ văn, chuyện bất công đói rách đang xảy ra trên quê hương, tình bạn
thật thắm thiết dù thầy cô "quốc doanh" dạy chúng tôi phải có tinh thần
tập thể, cái gì cũng phải mang ơn Bác và Đảng, như ngắm trăng cũng phải cùng ngắm
chung, ngồi một mình tư lự với trăng là tư duy sai lầm, là cá nhân chủ nghĩa!
Hôm nay N. đến
trường nhưng không ở hết buổi học, anh tới giã biệt tôi vì phải cùng mẹ đi xa
kiếm cách sinh sống. Ba của N. đã trốn vào bưng tìm cách đấu tranh giành lại
chính quyền, kinh tế gia đình gặp khó khăn, công an có thể tới nhà N điều tra
khó dễ. Tôi buồn lắm, một phần vì cũng có cảm tình đặc biệt với N, lũ bạn hay
"cáp đôi" chúng tôi với nhau, một phần vì lo sợ cho chính gia đình
tôi. Trước vận mệnh đất nước, nhiều chia ly, đau khổ sẽ diễn ra. Thầy T. đang dạy
chúng tôi môn Toán cũng bị công an tới tận lớp bắt đem đi mất, nói là có tội với
Cách mạng, cô T. và gia đình thầy khổ sở biết bao nhiêu. Tôi nhớ câu chuyện Bầy
Phượng Vỹ Khác Thường của Nhã Ca, chúng tôi cũng đang trong tâm trạng thấp thỏm
lo âu, không an tâm học hành, không biết ngày mai chuyện gì sẽ xảy ra...
Ngày... tháng...
Sáng nay tôi giật
mình dậy sớm vì nghe tiếng khóc nỉ non, tiếng kể lể từ nhà hàng xóm bên cạnh vọng
lại. Trời ơi! bạn K. bị bắt đi nghĩa vụ quân sự mấy tháng trước đã bỏ mình nơi
chiến trường Campuchea. Xót xa nào hơn khi cha mẹ tóc bạc phải khóc con đầu
xanh, mà lại không được thấy xác con để nhìn mặt lần cuối hoặc chôn cất. Hèn
chi người anh bà con của tôi nhất định không chịu trình diện làm lính thế thân
cho Cộng Sản. Anh trốn chui trốn nhũi đói khát thật đáng thương. Anh không được
đi học đi làm, cũng không thể ở nhà vì lệnh bắt trốn nghĩa vụ quân sự ai cũng
biết, không ai dám chứa chấp. Chị tôi bị ép phải "phấn đấu" để có thể
trở thành cảm tình viên của Đoàn Thanh niên Cộng Sản. Chị đâu có muốn thành
đoàn viên. Gia đình tôi lý lịch xấu, cha làm công chức cho chế độ cũ, anh làm
"Lính Ngụy", phấn đấu 10 đời cũng không tới đâu, nhưng họ vẫn bắt chị
đi họp hành ca hát, công tác liên tục. Mấy đứa cháu phải tham gia Thiếu Nhi
Khăn Quàng Đỏ, bị nhồi sọ những chuyện sai lầm, sắt máu. Còn các bà mẹ, các người
chị phải ra ngoài buôn thúng bán bưng, đầu tiên là bán các thứ trong nhà để sống
cầm hơi, vì người đàn ông trụ cột trong gia đình đã đi tù cải tạo. Mọi người có
thêm gánh nặng nhịn ăn nhịn mặc để lo thăm nuôi người nhà trong trại tù. Tôi có
cùng chị dâu đi thăm anh tôi ở trại cải tạo một lần, thật là thương cho các chiến
sĩ, nhân viên chế độ Cộng Hòa bị sa cơ thất thế. Đói rét đã đành, nhiều người bệnh
nặng, bị biệt giam gông cùm thật khổ. Trong cuốn Hỏa Lò của Nguyễn Chí Thiện có
ghi lại kinh nghiệm tù mà tôi còn nhớ. Khi bị cùm lâu ngày một chân sẽ bị teo
nhỏ lại không đi vững được, nhưng người tù vẫn không dám xin cán bộ đổi cùm
sang chân kia. Lý do không phải vì sợ cán bộ từ chối, nhưng chân teo nhỏ lại sẽ
ít bị cái cùm siết chặt, ít đau đớn hơn. Nhiều người bị nhốt trong phòng tối mười
mấy năm, mắt trở nên mù lòa thật khổ. Tôi hồi ấy cũng còn ngây thơ, nên thắc mắc
cán bộ không cho tù cải tạo ăn đường là phải, vì mua đường tốn tiền, nhưng muối
rất rẻ mà sao họ cũng không cho ăn để cải tạo bị phù thủng? Thì ra Cộng Sản muốn
làm khổ, muốn hành hạ cho phá bệnh tật để không còn sức lực tranh đấu, chứ
không phải vì thiếu muối. Thật vậy, tình thương yêu thông cảm đâu tốn xu nào để
mua, mà con người vẫn dè sẻn đâu đã cho nhau hết lòng, nói chi đến Đảng Cộng Sản
sắt máu.
Nhiều em bé
không được tới trường, phải lang thang đầu đường xó chợ đói rách kiếm ăn. Do
thiếu giáo dục các em hỗn láo ma lanh, dối gian... Nhà cầm quyền lại đánh phá
"Tư sản mại bản" bằng nhiều hình thức, một trong những cách là đổi tiền
hai ba lần. Tôi nhớ lần đầu mỗi gia đình chỉ được đổi 200 đồng tiền Hồ, còn lại
mất hết, ba má và người thân tiếc tiền phát bệnh, có người còn tự tử. Ôi, thân
phận con người thế hệ chúng tôi.
Ngày... tháng...
Đến thời gian
này phong trào "Đi" được bắt đầu, vì cái cột đèn nếu có chân cũng sẽ
bỏ trốn Cộng Sản để ra đi mà! Chuyện đút lót mua bãi để không bị bắt lại, chuyện
bị lường gạt mất "cây" mà không đi được, chuyện vào tù vì dám bỏ trốn
chế độ xảy ra thường xuyên. Rồi vượt biên lạc đường bị đói khát, bị cướp biển,
bị làm mồi cho cá mập... Ai nấy căng thẳng sợ hãi. Nhưng ở lại cũng chết, ra đi
dù sao cũng có chút hy vọng, nên đông đảo người dân đã liều mình vượt biên, tạo
nên một sự kiện đặc biệt trong lịch sử. Hôm nay đi học tôi lại thấy vắng thêm một
người bạn, công an đang hồ hởi phong tỏa căn nhà của gia đình bạn để làm cơ sở
thành phố. Thầy bói có thêm cơ hội hành nghề, vì nhiều người quá lo phải tới nhờ
thầy xem dùm có đi thoát không rồi mới dám liều. Anh chị Hai tôi ở Bến Tre, anh
là Đại Úy phải đi học tập, chị bị công an tịch thu nhà để làm Ủy Ban Quân Quản
Thành Phố, đuổi đi kinh tế mới. Đàn con phải làm rẫy khổ sở, nên chị liều mình
vượt biên, rủ tôi cùng đi.
Nguồn ảnh: Internet
May mắn chuyến hải
trình êm xuôi, chúng tôi không bị hải tặc, chỉ bị công an Việt Nam chặn lại cướp
của làm tiền. Chúng tôi được đưa tới trại tị nạn tại Nam Dương, mừng quá là mừng.
Đó cũng là nhờ cháu bé con anh Năm tôi lúc đó mới 3 tháng tuổi. Khi tàu Tây Đức
đi ngang qua, họ không muốn rắc rối nên chỉ cho thức ăn nước uống để chúng tôi
đi tiếp. May quá một người nhanh trí đã ẵm cháu tôi giơ lên cao cho người Đức
thấy. Có lẽ vì thương trẻ em cùng với con thuyền bé nhỏ mong manh trên biển cả,
họ bảo chúng tôi đục cho tàu ngập nước, rồi gọi về cho cấp trên nói là chúng
tôi đang chết chìm nên phải cứu.
Trại tị nạn
Indonesia được mệnh danh là "Ngưỡng cửa của Tự Do và Tình Người",
chúng tôi an tâm học Anh văn, chuẩn bị ngày đi Mỹ. Cơm Cao Ủy phát chúng tôi ăn
còn đói, còn thiếu thốn rất nhiều các phương tiện khác, nhưng không dám đòi hỏi
gì hơn. Chỉ buồn là thấy chung quanh cũng có một số ít người vì chút quyền lợi,
vì thiếu suy nghĩ nên luồn cúi cảnh sát Indonesia làm hại bà con, hoặc có các
chị chịu đi chơi riêng với người Indonesia, không tiếc phẩm giá. Lại có người độc
thân tại chỗ, vì quá cô đơn yếu đuối cần nơi nương tựa, nên đã "ghép
form" ở tạm với nhau, làm sau này gặp phải cảnh hai vợ hai chồng,
không biết chọn ai bỏ ai. Ở lại quê nhà là một dấu chấm than, nhưng ra đi được
lại là một dấu chấm hỏi to tướng. Trách nhiệm rất nặng nề, mình sẽ làm được gì
cho bản thân, cho gia đình, cho đất nước đây?...
Ngày... Tháng...
Thời gian ở trại
tị nạn thật dài với những vui buồn lẫn lộn. Vui vì thoát được chế độ Cộng Sản,
buồn vì xa nhà, lo lắng cho tương lai trên xứ lạ quê người. Cuối cùng tôi và
gia đình anh chị cũng tới được Cali đất Mỹ. Tôi vừa học vừa làm, mỗi ngày mười
mấy tiếng, có bệnh cũng không dám nghỉ, ráng dành dụm gởi tiền, gởi quà về cho
gia đình và bè bạn. Ngày ấy vải vóc ở Việt Nam rất quý, hơn một thước vải xoa
Pháp vài đô-la là may được một cái quần đen, nếu chúng tôi nhịn xài thì có thể
giúp được nhiều người. Mỗi khi thèm quá mua bánh kẹo trái cây ăn, cô cháu gọi
tôi bằng dì luôn xuýt xoa "Chèn ơi!
Ăn hết một cái quần xoa Pháp rồi!"
Chúng tôi bây giờ
văn minh, bắt đầu sợ mập ăn kiêng, nhưng vẫn không quên những ngày đói khổ tại
quê nhà. Chúng tôi hay nhắc lại kỷ niệm cũ như lúc phải nấu cháo ăn cho đỡ tốn,
hoặc lúc đi lặn lội đào kinh làm công tác thủy lợi do phường khóm đề ra, không
đi là cắt hộ khẩu, cắt gạo, bị kiểm điểm. Cái màn tự kiểm và bị kiểm điểm thật
ghê sợ, nếu không nói dối, không khôn khéo sẽ bị tù như chơi. Tôi khi ấy cũng
phải phụ giúp gia đình, sáng đi học chiều đi bán nước mía cho người bà con kiếm
thêm tiền. Tôi lượm vỏ mía về cho má tôi nấu ăn thay củi, vỏ mía cháy vèo vèo
nhưng chịu cực thì cơm cũng chín. Có lần lãng đãng lo ra, tôi đút cả ngón tay
vào trục xay nước mía, may mà chỉ bị mất một phần nhỏ ngón tay cái, không bị cụt!
Tôi đã từng sắp
hàng cả ngày để mua được vài ký bo bo, nấu lên cứng ngắc ba tôi nhai trệu trạo
thật đau lòng. Tôi cũng nhớ có lần mang sổ hộ khẩu sắp hàng để mua được một
chia bia, đem bán chợ đen ngay để có tiền mua đi chợ. Chị tôi đi dạy học có tiêu
chuẩn mỗi tháng nửa ký thịt, nhưng chị vừa hiền lành vừa khẳng khái không tranh
dành, nên chỉ đem về chừng vài trăm gram thịt mỡ bèo nhèo, lớp cán bộ đã ăn bớt,
lớp các bạn đồng nghiệp chia chác hai ba đợt. Ba tôi lâu ngày không có thịt ăn,
ăn vào lạ bụng tiêu chảy quá chừng. Buổi cơm gia đình tôi lúc ấy thường chỉ là
rau muống luộc, đậu hũ luộc, ngày nào có khách thì mua vài cái trứng vịt, quậy
thêm với bột mì để chiên cho được nhiều. Nhiều nơi hàng xóm dòm ngó nhau, nếu
có thịt, có thức ăn ngon cũng phải dấu diếm, nếu không sẽ bị tố giác, làm khó dễ.
Cộng Sản quá khôn ngoan ác độc với những hình thức trừng phạt, gieo vào lòng tất
cả người dân một sự sợ hãi khó lòng vượt qua được. Sợ, sợ lắm, tới bây giờ tôi
vẫn còn sợ....
Nhớ lúc mới được
nhà thờ bảo trợ qua Mỹ, chúng tôi còn xấu hổ. Nhà thờ hôm ấy mừng lễ Phục Sinh,
tức là Easter có cho trẻ em chơi trò dấu trứng. Trứng đây là kẹo chocolate gói
giấy màu thật đẹp hình trái trứng, tượng trưng cho sự đổi mới sanh sôi nảy nở.
Các cháu tôi ốm nhom bé choắt, lại khai rút tuổi để dễ đi học nên khôn lanh so
với con nít Mỹ thật nhiều. Có bao nhiêu kẹo dấu ở đâu chúng cũng hớn hở tìm ra
hết, hình như chúng "hửi" được mùi ngọt, đám con nít Mỹ ngây thơ hầu
như chẳng tìm được trái trứng nào. Gia đình "Mít" thâu lượm hết,
không biết chia sẻ, không biết đây chỉ là trò chơi cho vui!
Lại còn chuyện
đãi các ông bà bảo trợ cũng mắc cười. Chị tôi mua tôm càng to đút lò, làm chả
giò và nhiều món ngon mời bảo trợ tới nhà ăn để tỏ lòng biết ơn. Dĩ nhiên mấy
dì cháu tôi đâu có tiêu chuẩn ăn tôm, nhưng may thay khách tới trò chuyện vui
quá, chị tôi quên mất món tôm còn để nguyên trong lò. Khách về chúng tôi sung
sướng thưởng thức, trong khi anh chị tôi tiếc hùi hụi....
Ngày... Tháng...
Vấn đề ngôn ngữ
bất đồng tại xứ người cũng rắc rối. Mấy dì cháu tôi khổ sở ngày ngày tra tự điển,
uốn lưỡi tập đọc tiếng Anh, ráng nói mà sao Tây Mỹ vẫn tròn xoe mắt không chịu
hiểu. Bạn tôi ước gì có viên thuốc đặc biệt uống vào là tiếng Anh như gió để có
thể tìm việc làm mà không cần phải học. Nói tiếng Anh chúng tôi không mỏi miệng
mà mỏi tay, vì phải ra dấu diễn tả lung tung.
Hôm đó là ngày lễ,
tức là longweekend không phải đi học đi làm, nhưng chúng tôi nhận điện tín báo
tin buồn. Vì nhân viên bưu điện cũng nghỉ lễ, nên họ không tới nhà trao điện
tín, mà đọc nội dung cho nghe qua điện thoại trước, rồi sẽ giao giấy sau. Họ
đánh vần rõ ràng "Ba đã mất" nhưng khi cô cháu nhận phôn nói lại, cả
nhà không ai chịu tin. Má tôi bệnh tiểu đường, rất yếu nên má mất mới hợp lý,
chứ ba tôi còn khỏe lắm. Chúng tôi trách cháu nghe cò ra quạ, chữ M lại tưởng
chữ B, rồi khóc mà không biết khóc ai! Hôm sau nhận điện tín mới rõ đúng là ba
đã mất.
Qua được xứ Mỹ
nhưng chúng tôi rất hà tiện, vì mới chân ướt chân ráo làm lương rẻ và còn đang
đi học thêm. Mỗi lần chợ đại hạ giá món hàng nào, chị Hai bắt hết mấy dì cháu
chúng tôi sắp hàng mua thật nhiều về để dành. Khi có dư chút đỉnh chị mua vàng
lá để trong nhà ngắm nghía. Chúng tôi bàn nên gởi ngân hàng cho có tiền lời,
nhưng chị bảo hồi ở Việt Nam quá khổ, cái nhẫn một chỉ cũng không có nên bây giờ
chị nhất định mua ít vàng về chưng trong phòng cho bõ ghét! Ấy thế mà chị
"trúng", sau này vàng lên giá quá chừng. Chị cũng rất sáng suốt, tuy
cần tiền nhưng nhất định không cho ai "share" phòng, dù lúc này việc
cho mướn phòng kiếm thêm tiền đang rất phổ thông. Chị bảo cho đàn ông vào share
phòng thì sẽ mất con gái, còn cho đàn bà vào ở thì sẽ mất chồng!
Các cháu tôi ít nhiều cũng biết khổ là gì vì lớn lên
ở Việt Nam, biết giá trị của cuộc sống nên cố gắng học hành, sau này đều thành
bác sĩ, kỹ sư thật thành công. Cô cháu Út bắt đầu quên tiếng Việt, nói tiếng Mỹ
đúng giọng rất hay. Đám trẻ thật dễ hội nhập, thật là mừng và cảm ơn xứ người
đã cho chúng tôi cơ hội sống tốt đẹp hơn. Nghĩ cũng lạ, nhiều nhà cha mẹ nói tiếng
Anh không giỏi lắm, nhưng con cái không biết chút tiếng Việt nào. Một người
quen bảo lãnh được cha mẹ sang giúp trông cháu, đứa cháu cần cái ly, nói tiếng
Anh ông bà không hiểu, phải gọi điện thoại vào hãng nhờ mẹ thông dịch mới có
cái ly uống sữa! Do phải làm việc nhiều, một số gia đình không có giờ dạy dỗ
con cái, chúng học theo cái xấu của Tây Mỹ trở nên hư hỏng, vợ chồng bất hòa ly
dị.... Được tự do no ấm, nhưng cuộc sống hải ngoại cũng không dễ vì đang có những
vấn nạn khác, không có gì là toàn vẹn....
Ngày... Tháng...
Hôm nay đi chợ bất ngờ tôi gặp lại bạn cũ. Tôi không
nhận ra nhưng chị gọi tôi. Chị đi với một thanh niên rất cao ráo, thì ra đây là
cháu trai hồi đó sinh ra ở đảo - đứa con không mong đợi khi chị bị hải tại cưỡng
hiếp trên đường vượt biên. Tôi nhớ ngày ấy chị rất buồn. Không nỡ phá thai,
nhưng chị xấu hổ bó bụng lại nên sanh ra cháu èo uột đen đủi, có người bảo cháu
giống ... con khỉ. Tình mẹ thật nhiệm mầu, dù cháu có nhăn nhó xấu xí chăng nữa
chị vẫn chăm sóc, hôn hít yêu thương. Sau khi trò chuyện, tôi biết chị sang
Cali, đã lập gia đình với anh D - người cùng thời ở đảo, nhưng anh này lớp khó
tính, lớp hay đem chuyện chị bị hãm hiếp ra dày vò mỗi khi nổi giận, nên chị ly
dị ở một mình nuôi con. Tôi ủng hộ quyết định của chị, nếu việc bị hải tặc ngày
xưa mà cứ đem ra nói đi nói lại thì chẳng khác nào làm chị bị cưỡng hiếp thêm lần
nữa. Cháu trai nay sắp tốt nghiệp dược sĩ, rất ngoan và siêng năng. Tôi thật mừng
cho chị. Cuộc đời có ai biết ai ngờ, nhiều người tưởng là sẽ thành công nhưng
cuối cùng lại thất bại, nhiều người bị thử thách nhưng không ngờ lại có thể vượt
qua mà vươn lên. “Con khỉ” ngày xưa bây giờ là một dược sĩ bảnh trai - Hạt giống
đau khổ nhưng nẩy mầm trong vùng đất tốt đã trổ sinh hoa trái tươi đẹp. Thật là
một phép mầu, mà nếu không ở xứ Tự Do hai ngoai thì phép mầu này khó có thể xảy
ra được.
Ngày... Tháng...
Chúng tôi sống một ngày như mọi ngày, trẻ đi học,
người lớn đi làm, đi chợ nấu ăn, giặt giũ, cuối tuần thì tới nhà thờ, đi chùa,
dự tiệc tùng hoặc các sinh hoạt khác.... Dù bận rộn nhưng cũng vui. Khi kinh tế
khó khăn, chúng tôi cũng bị thất nghiệp, phải lo lắng nhưng rồi cũng có việc
khác. Một số bạn bè bắt đầu nghề làm móng tay, mở tiệm Nail khấm khá hẳn ra.
Nhiều người học cao tạo được danh tiếng trong thương trường, đóng góp đáng kể
cho xã hội và được vinh danh tại hải ngoại. Sinh hoạt văn nghệ, truyền hình,
sách báo sáng tác cũng rất phong phú. Ngược lại cũng có người buôn lậu, trồng cần
sa hoặc trộm cắp, gian lận trợ cấp welfare, medicare làm xấu hổ người Việt,
nhưng cũng may số người xấu này không đông. Trên các diễn dàn, thế giới ảo
email, facebook lại hay có những bài viết nặc danh chửi bới làm nản lòng mọi
người, làm thối chí ai muốn đóng góp cho Tự Do Dân Chủ trên quê hương, nhưng
nói chung người tốt và các sinh hoạt ý nghĩa vẫn tiếp tục được thực hiện. Thật
an ủi vì đa số ai cũng sẵn lòng góp công góp của làm việc tốt, việc thiện. Truyền
thống hào hùng bất khuất, lá lành đùm lá rách vẫn mãi tồn tại và được đề cao tại
hải ngoại.
Riêng tại quê nhà, cuộc sống vất vả và cái nghèo
luôn hiện hữu. Một số chán nản trước đời sống không lối thoát đầy tệ nạn nên đã
tìm quên trong men rượu, thậm chí bài bạc làm xã hội càng thêm xuống dốc. Không
có Tự do Dân chủ, sống chung quanh các giả trá dối gian, nhiều người chịu ảnh
huởng trở nên xấu thật đáng tiếc. Bất công và ranh giới giàu nghèo ngày càng
rõ. Chỉ có giới cán bộ tai to mặt lớn là giàu sụ, còn lại dân nghèo dân oan khắp
nơi.... 42 năm thay vì phát triển và là hòn ngọc sáng chói của Viễn Đông, nước
tôi trở nên lạc hậu nghèo khổ hơn bao giờ.
Dù sao, tôi cũng xin ghi lại những dòng chữ hôm nay
để cảm ơn các vui buồn trong cuộc sống, cảm ơn những thử thách để có thể tôi
luyện chính mình. Tôi chân thành ghi nhớ những gương lành, những vị đã kiên trì
làm việc tốt cho cộng đồng, cho người khác. Tôi cũng cám ơn cuộc sống tiện
nghi, những phương tiện truyền thông tân tiến giúp tin tức, kiến thức mọi người
được tốt đẹp. Tạ ơn cuộc sống này dù có nhiều phức tạp âu lo....
Ngày... Tháng...
Thỉnh thoảng chúng tôi cũng hưởng ứng các sinh hoạt
cộng đồng, góp tiếng tranh đấu cho Nhân Quyền, cho các Dân Oan bị áp bức không
thể lên tiếng tại Việt Nam. Riêng tôi rất thông cảm cho các nhóm tổ chức. Ai
cũng bận rộn khiếm khuyết, thiếu thì giờ, nếu có sai sót cũng rất đáng được bổ
sung, cùng góp ý xây dựng sửa đổi, không nên chửi bới mạt sát. Ngày sanh con,
đem các cháu đi bác sĩ chích ngừa các loại bệnh thông thường như đậu mùa, phong
đòn gánh, tôi đã ước gì có loại thuốc chích ngừa tinh thần, tức là làm sao chủng
ngừa cho các con tôi tránh được bệnh ích kỷ, bệnh lười biếng vô cảm cũng như
các chứng hư tật xấu để các cháu có thể xây dựng tương lai - không những cho
chính mình mà còn sống vì người khác. Bây giờ tôi thấm thía chính tôi cũng cần
chích ngừa và tránh những bệnh đó. Chính tôi phải làm gương để các cháu hiểu được
thế nào là tình người, là trách nhiệm với tổ quốc. Ai cũng sợ bị đột quỵ, bị
stroke bất ngờ nằm bán thân bất toại, nhưng cơn stroke tâm hồn có lẽ còn nguy
hiểm hơn nếu không tích cực, không sẵn lòng hy sinh và đoàn kết yêu thương. Tôi
cũng đã từng bị đột quỵ tâm hồn, ú ớ không nói được lời động viên, xin lỗi với
người chung quanh hoặc nhát sợ không dám lên tiếng cho sự thật, mặc "cha
chung không ai khóc"!
Nhìn lại cuộc sống của một người tị nạn tầm thường
nhưng đầy may mắn, tôi không biết nói sao để dâng lời cảm tạ Thiên Chúa, đội ơn
tiền nhân và biết ơn đất nước đã cho tôi tạm dung. Được tự do, có việc làm, có
rất nhiều quyền mà trong đó quyền căn bản của con người được tôn trọng, được học
hỏi nhiều điều hay tại Tây Phương, được đi du lịch đó đây, con cháu có cơ hội học
hành thành đạt trong xã hội mới... tôi còn mong muốn gì hơn. Thế nhưng tôi vẫn
hay tự hỏi: Bỏ nước ra đi với hai bàn tay trắng, sau mấy mươi năm nhìn lại tôi
đã làm được gì cho bản thân, gia đình và việc chung? Tôi phải làm gì để san sẻ
sự may mắn của mình cho người khác, đặc biệt cho những đồng bào còn đang chịu
áp bức, đau khổ ở quê nhà? Tôi đã quá nửa đời người, khoảng thời gian ngắn ngủi
còn lại tôi nên làm gì, nghĩ gì? Cụ Phan Bội Châu đã viết những câu thơ rất hay
và làm tôi suy tư thật nhiều, sống đứng chật trời không ích lợi gì thì sống làm
chi?
Vì thế tôi mạnh dạn ghi
thêm vài dòng suy tư, để cùng với biết bao người tị nạn khác, gạt nước mắt ly
hương mà tôn vinh và tri ân các chiến sĩ, các quân cán chính Việt Nam Cộng Hòa
đã hy sinh cho chính nghĩa Tự do và bảo vệ đất nước. Tôi xin góp lời để hiệp thông và ủng hộ các nhà Dân Chủ tại quê hương - những
anh hùng anh thư thời đại dám vượt qua sợ hãi tù đày, sợ gia đình bị liên lụy để
mang khát vọng yêu chuộng Tự do và Nhân quyền của người dân trong nước để thế
giới hiểu được. Nhất là những ngày gần đây có rất nhiều người đã dám biểu
tình, tranh đấu, nói lên sự thật, công khai chống đối cái sai của chế độ. Tôi
cũng nhủ lòng phải cố gắng tích cực hơn, lạc quan hơn và làm việc nhiều hơn, dù
chỉ là những việc bé nhỏ nhưng với hết tấm lòng. Tôi tin nếu ai cũng ra sức
đóng góp thì chắc chắn việc chung sẽ có kết quả cao.
Vâng, trên bốn mươi năm mới đó mà đã thoáng qua, biến
cố 30 tháng Tư như một cơn sóng thần khủng khiếp đã quét mất nước Việt Nam Cộng
Hòa, đã cuốn trôi bao sinh linh, bao đổ vỡ mà hệ lụy vẫn còn kéo dài. Mỗi khi
tham dự lễ Chào Cờ với phút mặc niệm, liệu một phút ngắn ngủi ấy có đủ cho mình
nhớ thương và vững lòng với trách nhiệm hay không? Câu hát hùng tráng trong bài
Quốc Ca Việt Nam: “Đồng lòng cùng đi hy
sinh tiếc gì thân sống”, tôi đã đồng lòng đoàn kết và đã hy sinh được bao
nhiêu? Thật là tủi hổ vì câu trả lời của tôi hầu như là zero - dù tôi cũng có một
chút lòng thành. Có lẽ tôi sẽ vẫn mãi hoài yếu đuối, ngại khó không làm được gì
- dù tôi cũng thiết tha chờ đợi một ngày quê hương vinh sáng.
Người Do Thái sau bao năm lưu đày đã quyết tâm trở về,
và họ đã làm được. Không biết tới ngày nào tôi mới có thể bắt đầu trang nhật ký
mới bằng câu: Hôm nay chúng tôi vinh quang trở về xây dựng quê hương, vì gông
cùm cộng sản không còn - Ngày ấy chắc tôi sẽ cảm động rơi nước mắt. Tôi chỉ còn
biết cầu nguyện và hi vọng. Xin chắp tay dâng một lời kinh tự đáy lòng để tình
người được triển nở và đất nước, con người Việt Nam sẽ sớm bước sang chặng đường
mới sáng tươi...
Nguyễn
Ngọc Duy Hân
---- ------ -----
Hội Nhập
Tôi vốn quê mùa bảo thủ, hội nhập chậm hơn nhiều người
khác. Năm 1981 khi ở trại Tị Nạn Galang bên Nam Dương (Indonesia), các bạn nữ
đã bắt đầu mặc váy đầm nhưng tôi vẫn mặc quần vì thấy ngượng nghịu nếu phải
“phơi đùi”. Sau này khi sang nước thứ ba định cư tôi mới tập mặc áo đầm và thấy
thoải mái phần nào với những bộ váy Âu Mỹ.
Thức ăn cũng thế, hồi mới sang tôi không ăn được
phô-mai (cheese), cũng không hảo french fries, bánh mì hamburger... nhưng bây
giờ thì thích lắm. Nếu mua pizza, tôi nhất định phải order “double cheese”,
sung sướng thưởng thức những sợi phô-mai dài, dẻo, béo. Khi đi ra ngoài nếu
không có tiệm Việt Nam, chúng tôi hay ghé McDonald mua món “poutine”, tức là
món khoai tây chiên có chan nước sốt gravy và cheese. Làm quen với cuộc sống mới
luôn là việc khó khăn, cần thời gian và sự hướng dẫn.
Thế nhưng câu chuyện 2 học sinh trung học bị ngưng
không cho tuyên thệ vào quốc tịch Thụy Sĩ lại là chuyện khá đặc biệt. Các trang
mạng, tin tức thế giới ngày 19 tháng 4, 2016 đã đồng loạt đăng tin và hình hai
em thiếu niên tuổi 14 và 15, người tỵ nạn gốc Syria tại Therwil đã từ chối bắt
tay cô giáo khi cô chúc mừng hai em được nhập tịch. Hai em trình bày lý do là
theo giáo dục của gia đình, việc bắt tay người khác phái là việc đạo Hồi nghiêm
cấm. Cha của các em sang Therwil, Thụy Sĩ tỵ nạn từ năm 2001. Sau 15 năm rời xứ
sở mà vẫn rèn luyện con cái theo quan niệm như thế. Việc tuyên thệ chính thức
công nhận hai em thành công dân Thụy Sĩ đã bị ngưng ngay lập tức. Bộ trưởng Tư
Pháp Thụy Sĩ sau đó đã lên tiếng xác định với truyền thông rằng quyết định ngày
hôm đó là đúng đắn và kịp thời. Việc bắt tay - dù người khác phái hay không -
là hành động văn hóa lâu đời của người phương Tây, người
tị nạn phải hội nhập và sẵn sàng thay đổi theo cuộc sống mới nơi quốc gia mình
xin vào sinh sống.
Gần đây tại nhiều nơi trên thế giới và ngay tại
Canada, đã có những người Việt sang định cư, học hành, làm ăn thành công nhưng
vẫn chưa nhìn ra nét đẹp của Tự Do Dân Chủ trên đất nước này. Họ vẫn viết sách,
làm trang mạng, lập Hội để ca tụng HCM & Cộng Sản, treo cờ Đỏ, len lỏi vào
Cộng Đồng Người Việt Tỵ Nạn để tiếm danh và gây xáo trộn. Một số văn công của
csVN theo nghị quyết 36 mò sang đây ca hát, tổ chức thi hoa hậu, vận dụng nhiều
hình thức để tuyên truyền cho csVN và chủ trương “hòa hợp hòa giải” trong âm
mưu nhuộm đỏ Cộng Đồng Người Việt Tỵ Nạn.
Họ đã sang được xứ sở Tự Do, sinh sống hoặc thậm chí
mang quốc tịch các nước này mà vẫn cố tình không nhìn nhận những giá trị của
Văn minh, của Tự Do Dân Chủ, không chịu mở mắt để nhìn ra và tôn trọng sự khác
biệt của nơi này với cuộc sống man rợ nơi “thiên đường” XHCN thì thật là điều
khó hiểu.
Nhiều người đã đặt câu hỏi, nếu những kẻ này cho rằng
chủ nghĩa Cộng Sản là hay là tốt, tại sao họ không ở Việt Nam để tha hồ ca tụng,
tôn vinh “Bác & Đảng”? Họ sang đây làm gì? Bạn có từng tự hỏi như vậy hay
không? Chúng ta nên hội nhập vào cuộc sống mới như thế nào để xứng dáng với sự
bao dung của người dân và xã hội Tự Do đã dang tay đón nhận mình? Đây không thể
được coi là hiện tượng “hòa nhập chậm”, mà là “cố tình không hòa nhập”, là sự
len lỏi vào xã hội tốt đẹp này với mưu toan làm cho nó xấu đi.
Mong bạn bỏ chút thời giờ nghiệm lại con người và
thái độ của mình để có sự hòa nhập và một cuộc sống tốt đẹp hơn....
Nguyễn
Ngọc Duy Hân