„…không chỉ giới chức Hoa Kỳ, mà rõ ràng cả nhiều nước Tây Âu, và cả
Đông Âu, đã đánh giá tình hình nhân quyền ở Việt Nam ngày càng tồi tệ, số người
bị bắt bớ, đánh đập và sách nhiễu ngày càng tăng. Tất cả đều cho thấy chính
sách dỡ bỏ CPC của Hoa Kỳ đối với Việt Nam vào năm 2006 là… sai lầm.“
Phạm
Chí Dũng
Một
cuộc tuần hành vì nhân quyền cho Việt Nam của cộng đồng người Việt tại Canada.
(Ảnh chụp từ Youtube Thu Tran)
Cơ chế rà soát định kỳ phổ quát (UPR) là cơ chế mới
và liên chính phủ của Hội đồng nhân quyền Liên hiệp quốc được thành lập và đi
vào hoạt động từ năm 2008. Cơ chế này có nhiệm vụ rà soát tổng thể các vấn đề
nhân quyền tại tất cả các nước thành viên Liên hợp quốc, bất kể lớn hay nhỏ,
phát triển và đang phát triển, định kỳ 4 - 5 năm một lần.
4 năm sau khi được cho đặc cách một cái ghế trong Hội
đồng nhân quyền Liên hiệp quốc (từ tháng 11/2013), vào năm 2017 giới chóp bu Việt
Nam một lần nữa phải có báo cáo cho Hội đồng này về những kết quả thực hiện
nhân quyền theo các khuyến nghị mà các thành viên của Hội đồng đã gửi cho Việt
Nam.
Cóp - dán
Cũng một lần nữa trong rất nhiều lần, một kênh đảng
nổi trội gien giáo điều và mị dân là Thông
tấn xã Việt Nam lại tung ra bài viết “Việt Nam
thực hiện đầy đủ cam kết thúc đẩy quyền con người”.
Bài viết trên “luôn đặt người dân ở trung tâm của
phát triển, trong những năm qua Việt Nam đã, đang làm hết sức mình để bảo đảm
hòa bình, ổn định, phát triển bền vững, thúc đẩy quyền con người và đã đạt được
nhiều thành tựu quan trọng… Việt Nam thực hiện Cơ chế rà soát định kỳ phổ
quát lần đầu vào tháng 5/2009, nhận được 123 khuyến nghị từ 60 nước, chấp thuận
96 khuyến nghị, 5 khuyến nghị khác đã và đang được thực hiện tại thời điểm rà
soát… Qua việc thực hiện Cơ chế rà soát định kỳ phổ quát chu kỳ II, Việt
Nam đã đề cao vị thế, hình ảnh một nước Việt Nam đổi mới, sẵn sàng đối thoại và
đóng góp tích cực về mọi vấn đề quyền con người mà quốc tế quan tâm. Có được điều
đó là nhờ chính sách nhất quán của Đảng, Nhà nước Việt Nam về quyền con người
và những thành tựu của Việt Nam trong công cuộc Đổi mới toàn diện đã tạo điều
kiện nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân, bảo đảm ngày càng tốt
hơn quyền con người tại Việt Nam”.
Nếu đối chiếu bài viết trên của TTXVN với nhiều bài
“tự sướng” trước đây của báo đảng về “thành tích nhân quyền”, hoàn toàn không
khó để nhận ra rằng nhiều nội dung giữa các bài viết
này được tái hiện theo phương thức “cóp - dán”, nghĩa là những bài báo
trước đây dẫn gần như nguyên văn từ “báo cáo quyền làm người” của Bộ Ngoại
giao, còn bài viết hiện thời lại “cóp - dán” gần như y nguyên những bài viết
trước đây.
Đỉnh điểm dối trá
Chỉ có điều, bài viết mới nhất của TTXVN đã không hề
cập nhật vụ chính phủ Đức cáo buộc Trịnh Xuân Thanh bị mật vụ Việt Nam bắt cóc
tại Berlin vào tháng Bảy năm 2017. Trên phương diện “mở rộng hoạt động đối ngoại song phương và đa phương” cùng “Việt Nam muốn làm bạn với tất cả các nước”,
vụ “bắt cóc Trịnh Xuân Thanh” không chỉ làm bùng nổ cuộc khủng hoảng ngoại giao
Đức - Việt mà còn rất xứng đáng trở thành một “thành tích nhân quyền” quá nổi bật
trên thế giới, thuộc về một chính thể cùng chế độ công
an trị kể từ ngày trở thành thành viên Hội đồng nhân quyền Liên hiệp quốc vào
năm 2013.
Bài viết của TTXVN cũng không hề đề cập đến một cuộc
khủng hoảng khác trong năm 2017 - khủng hoảng thuốc ung thư giả mà thủ phạm
chính là Bộ Y tế Việt Nam - mà đã rất có thể gây ra cái chết lần thứ hai cho
hàng ngàn bệnh nhân bị ung thư.
Những bài viết của TTXVN và những tờ báo đảng khác
cũng hoàn toàn không đả động đến hậu quả rất nhiều ý tưởng luật được hiến định
từ Hiến pháp 1992, nhưng đến nay vẫn chưa được Bộ
chính trị và Quốc hội VN cho thoát thai, như Luật biểu tình, Luật lập hội… Thậm chí Hiến pháp năm 2013
còn đi ngược lại đòi hỏi hết sức chính đáng của tuyệt đại đa số nông dân và người
dân, khi thẳng tay phủ nhận quyền sở hữu tư nhân về đất
đai, tiếp tục xúc tác mạnh mẽ cho công cuộc áp bức giành đất và cướp đất
của các nhóm lợi ích ở các địa phương, tạo ra tầng lớp hàng triệu dân oan mất đất
ở VN.
Dự luật hình sự (sửa đổi) được công bố đã cho thấy toàn bộ các điều khoản bị cộng đồng quốc tế lên án là mơ hồ
và thường xuyên bị công an lạm dụng, lợi dụng như 79 (lật đổ chính quyền), 88
(tuyên truyền chống nhà nước), 258 (lợi dụng các quyền tự do dân chủ)… đã chỉ
được hoán đổi vị trí và đánh số lại mà hầu như không có bất kỳ thay đổi hoặc lược
bỏ nào về nội dung.
Một luật khác cũng đang gây tai tiếng đáng kể là Luật Tín ngưỡng
Tôn giáo, với quá nhiều quy định “xin -
cho” mà do đó đã bị cộng đồng dân chủ trong nước tố cáo là những
dự luật này được sinh ra chỉ để đối phó với sức ép của quốc tế, nhưng về thực
chất nhằm cản trở chứ không phải mở ra dân chủ.
Cũng như thảm trạng thuốc ung thư giả, dối trá nhân
quyền đã lên đến đỉnh điểm. Rất nhiều cảnh “tự chết” của dân trong đồn công an,
rất nhiều trận đoàn thù của công an nện lên đầu những người dân biểu tình phản
đối Trung cộng… đã không hề được báo đảng nhắc đến.
Cấm vận kinh tế?
Cho tới lúc này, mục tiêu chính của nhà cầm
quyền vẫn chỉ là tiến hành chủ trương chiêu dụ giới dân chủ nửa vời và giới người
Việt hải ngoại. Do đó ở trong nước, họ chỉ mở cho những
hoạt động nào mà công an nghiễm nhiên “vào tận phòng để quay phim”, còn chính
quyền lại dễ tuyên truyền và lấy điểm “nhân quyền” với quốc tế để phục vụ cho mục
tiêu kiếm lợi từ “thương mại song phương”.
Cuối cùng, chuyện gì phải đến đã đến. Sau hàng loạt
báo cáo lên án chính quyền Việt Nam vi phạm nhân quyền ngày càng trầm trọng của
các tổ chức Ân xá quốc tế, tổ chức Theo dõi Nhân quyền quốc tế, Ủy ban Bảo vệ
ký giả không biên giới, tổ chức Phóng viên không biên giới…, vào năm 2016 Uỷ ban Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ
(USCIRF) đã công bố bản báo cáo mang tựa đề “Tự do Tôn giáo tại Việt Nam: Đánh giá việc
đưa vào danh sách các quốc gia cần đặc biệt quan tâm (CPC) 10 năm sau khi rút
tên”. Đến năm 2017, đòi hỏi đưa VN trở vào Danh sách CPC còn dày
đặc hơn và ngày càng khả thi hơn.
Được hưởng lợi đáng kể từ việc thoát khỏi CPC, sau
đó Việt Nam còn được chấp thuận trở thành thành viên của Tổ Chức Thương Mại Thế
Giới vào năm 2007. Trong vài ba năm sau đó, nền kinh tế Việt Nam đã “chung vui”
cùng chế độ bằng những chiến dịch đầu cơ kinh hoàng, mang lại vô số tiền bạc
cho lớp đại gia đầu cơ và giới quan chức tham nhũng chính sách.
Nhưng đồng thời
từ năm 2008 đến nay, chính quyền Việt Nam lại gia tăng
bắt bớ người bất đồng chính kiến. Chỉ riêng hai năm 2011 và 2012 là “cao
điểm”, số người bất đồng bị bắt hàng năm đã lên tới gần năm chục. Trong 8 tháng
đầu năm 2017, số người bất đồng bị bắt đã lên đến con số 21.
Cho tới nay, không chỉ giới
chức Hoa Kỳ, mà rõ ràng cả nhiều nước Tây Âu, và cả Đông Âu, đã đánh giá tình
hình nhân quyền ở Việt Nam ngày càng tồi tệ, số người bị bắt bớ, đánh đập và
sách nhiễu ngày càng tăng. Tất cả đều cho thấy chính sách dỡ bỏ CPC của
Hoa Kỳ đối với Việt Nam vào năm 2006 là… sai lầm.
Một khả năng có thể xảy ra trong thời gian tới là bất
chấp những bản báo cáo “Việt Nam luôn
quan tâm và bảo đảm quyền con người”, Hội đồng
nhân quyền Liên hiệp quốc sẽ phải xem xét lại tư cách của chính quyền Việt Nam
trong hội đồng này, còn người Mỹ sẽ phải đưa Việt Nam vào lại Danh sách CPC, đồng
nghĩa với một cơ chế cấm vận kinh tế khá toàn diện. Nếu khả năng này xảy
ra, nền kinh tế Việt Nam đã suy thoái đến năm thứ chín liên tiếp sẽ hầu như vô
vọng về các nguồn lực từ bên ngoài, trở thành tác động trực tiếp và ghê gớm nhất
đến chân đứng chính trị của chế độ.
13/09/2017
Phạm
Chí Dũng (VOA)