“Món nợ nhân quyền thật là khổng lồ, các vụ
vi phạm nột cách có hệ thống đã kéo dài hàng chục năm. Họ chà đạp hiến pháp,
chà đạp quyền con người đến thế là cùng!”
Khi Hiến pháp
bị vi phạm có hệ thống
Bùi Tín
Dưới đây tôi sẽ
chứng minh hiến pháp Việt Nam đã bị vi phạm một cách có có hệ thống. Đây là một
thảm họa quốc gia đã kéo dài. Cả năm bản Hiến pháp các năm 1946, 1959, 1980, 1992 và
2013 đều bị vi phạm suốt 70 năm nay.
Trước khi nói đến
những vi phạm đó, xin đặt vấn đề trách nhiệm thuộc về ai ?
Trước
hết đó là trách nhiệm của Quốc hội
suốt 13 khóa vừa qua, trên danh
nghĩa là ‘’cơ quan quyền lực cao nhất’’. Thứ đến là
cơ quan hành pháp, bao gồm chính phủ, chủ
tịch nước và thủ tướng cùng các bộ
trưởng, thứ trưởng, và các thành viên khác. Ở nhiều nước, khi nhận
nhiệm vụ, tổng thống phải thay mặt chính phủ đặt tay lên bản hiến pháp hoặc
Kinh Thánh để tuyên thệ trung thành tuyệt đối với bản hiến pháp. Tội vi hiến bị
coi là tội rất nặng.
Về mặt tư pháp,
nhiều nước có tòa án hiến pháp, có hội đồng hiến pháp, chuyên giám sát việc thi
hành hiến pháp một cách nghiêm ngặt, khi thấy làm sai hiến pháp phải lên tiếng
ngay để truy cứu trách nhiệm và xử lý công khai.
Ở nhiều nước
không có hội đồng hiến pháp, như ở Việt Nam, thì tòa án tối cao và viện kiểm
sát tối cao phải nhận trách nhiệm này, phải giám sát mọi hoạt động của nhà nước
và báo động khi thấy hiến pháp bị vi phạm, và kiểm tra việc giải quyết.
Trong Hiến pháp năm 1980, có thể nói vi phạm
nghiêm trọng nhất là Điều 4, một điều
được mô phỏng theo Điều 5 trong hiến pháp Liên Xô. Điều 4 này khẳng định ‘’Đảng Cộng sản là lực lượng duy nhất lãnh đạo nhân dân,
lãnh đạo xã hội, quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam‘’.
Trong Điều 6 còn thêm một câu rất mỉa mai: ’’Đảng hoạt động trong khuôn khổ của Hiến pháp‘’.
Trong Hiến pháp đầu tiên năm 1946, Mục Ba, Điều
22 ghi :’’Nghị viện Nhân dân (Quốc Hội) là cơ quan
có quyền cao nhất’’. Rõ ràng qua Hiến pháp 1980, với Điều 4 đảng
Cộng sản Việt Nam (CSVN) đã truất quyền của Quốc hội được ghi trong Hiến pháp
1946, tự nhận mình có quyền cao nhất, quyền duy nhất lãnh đạo, tự đặt mình cao
hơn nhân dân. Hành động này là vi hiến (Theo lời Gorbachov, Liên Xô sụp đổ là
do Điều 5 trong hiến pháp của nước ấy).
Đảng CSVN đã
ngang nhiên vi phạm Hiến pháp 1946
vì Điều 32 trong văn kiện đó quy định
‘’Những việc
quan hệ đến vận mệnh quốc gia, phải đưa ra nhân dân phúc quyết ‘’.
Quyết định đặt đảng CSVN lên trên quốc hội không hề được nhân dân phúc quyết,
và đây rõ ràng là một hành động vi hiến cực kỳ nghiêm trọng. Ngay cả Hiến pháp 1959, trong mục Sửa đổi Hiến pháp, cũng quy định “Hiến pháp được sửa
đổi phải được 2/3 đại biểu tán thành và phải đưa ra toàn dân phúc quyết’’.
Việc không thực hiện chuyện phúc quyết là một vi phạm trắng trợn Hiến pháp
1946.
Mới đây, khi Tổng
Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định Hiến pháp là thể chế hóa Cương lĩnh của đảng,
Hiến pháp bị đặt dưới Cương lĩnh của đảng, thì đó cũng là một lời tuyên bố vi
hiến.
Một điều vi hiến
nghiêm trọng khác là ngay trong các điều đầu tiên, Hiến pháp ghi rõ rằng bỏ phiếu
ở nước ta là bỏ phiếu tự do, trực tiếp và kín. Vậy mà đảng CSVN qui định các ứng
cử viên độc lập phải được cuộc họp ở phường xóm thông qua, rồi phải được Mặt trận
Tổ quốc, một tổ chức do đảng điều khiển, thông qua, vậy còn gì là tự do, còn gì
là trực tiếp, còn gì là kín nữa? Đây là vi phạm trắng trợn quyền hiến định cả của
người ứng cử lẫn người bầu cử. ‘’Đảng chọn, dân bầu
‘’ là trò hề bầu cử vi hiến
kéo dài lê thê. Trong Đại hội XII, trò hề ‘’Bộ
Chính trị chọn, Ban Chấp hành Trung ưng bầu’’ còn trắng trợn hơn.
Một điều vi phạm
nghiêm trọng và có hệ thống nữa là Hiến pháp quy định sau khi Hiến pháp được
thông qua, Nhà nước phải sớm soạn thảo một loạt luật để hướng dẫn đưa Hiến pháp
vào cuộc sống xã hội. Ở các nước dân chủ có quy định sau khi hiến pháp được ban
bố và có hiệu lực, trong hai hoặc ba tháng, Nhà nước phải ban hành các đạo luật
đầy đủ để thi hành mọi điều khoản của hiến pháp, được coi như là luật cơ bản,
luật gốc của quốc gia.
Hiến pháp 1992
quy định trong Điều 146:’’Hiến pháp là
Luật cơ bản của Nhà nước, có hiệu lực pháp lý cao nhất‘’.
Hiến pháp 2013 cũng ghi trong Điều 119:’’Hiến pháp là Luật cơ bản. Mọi văn bản
pháp luật phải phù hợp với Hiến pháp’’.
Như thế, đảng
CSVN và quốc hội suốt 13 khóa liền đã vi phạm hiến pháp rất nghiêm trọng, trong
mấy chục năm không hề ra luật hướng dẫn quyền lập hội và quyền biểu tình của
nhân dân cũng như nhiều luật khác. Luật về biểu tình đã qua dự thảo 2 lần, định
thông qua năm 2015, chậm trễ hơn 40 năm sau hòa bình thống nhất, lại do Bộ Công
an dự thảo.
Luật về lập hội
cũng như luật về đảng CS được nêu lên nhiều lần nhưng vẫn bị trì hoãn hàng chục
năm. Tại cuộc họp Ban Thường vụ Quốc hội ngày 17/2 mới đây, Chủ tịch Nguyễn
Sinh Hùng đã phàn nàn rằng Luật biểu tình còn trì hoãn đến bao giờ nữa, chậm đến
23 năm rồi!
Luật về Trưng cầu ý dân đã được Quốc hội
thông qua ngày 25/11/2015, nhưng chưa hề được áp dụng, trong khi lẽ ra các vấn đề to lớn thuộc quốc kế dân
sinh, cải cách kinh tế, lựa chọn đường lối đối ngoại đều cần đưa ra trưng cầu ý
dân theo đúng tinh thần trọng dân, gần dân, vì dân, tăng gấp bội giá trị của
các quyết sách, khi được đông đảo nhân dân tán đồng. Đó là trưng cầu ý dân về
‘’sở hữu ruộng đất
là thuộc về toàn dân do Nhà nước thống nhất quản lý’’,
về ‘’sở hữu quốc
doanh có vai trò chỉ đạo trong nền kinh tế’’,
về ‘’có nên Ba
không: không có căn cứ nước ngoài, không để quân nước ngoài trên đất ta, không
liên minh với nước ngoài’,
hay ‘’Việt Nam là nước
độc lập, hoàn toàn có quyền tự do liên minh với ai mình muốn, như mọi nước có
chủ quyền đầy đủ.’’.
Các vấn đề sinh
tử như có nên vẫn ghi ‘’học thuyết Mác – Lênin’’, ghi ‘’Chủ nghĩa xã hội’’
trong Hiến pháp hay không cũng cần đưa ra trưng cầu ý dân cho đàng hoàng, vì có
thể nói toàn dân đang đòi như thế cho danh chính ngôn thuận. Đảng CSVN rất sợ điều
này nên cố né tránh.
Một vấn đề rất
quan trọng nữa là trong Hiến pháp 1992
Điều 50 ghi rõ: ‘’Các quyền con người về chính trị, dân sự, kinh tế, văn
hóa xã hội được tôn trọng, thể hiện ở các quyền công dân và được quy định trong
Hiến pháp’’.
Trong Hiến pháp
2013 Điều 20 ghi rõ: ’’Công dân Việt Nam là bất khả xâm phạm về thân thể, được
pháp luật bảo hộ sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, không bị tra tấn, bạo lực, truy
bức, nhục hình.”
Các điều mới này
được ghi vào hiếp pháp là do áp lực trong nước và quốc tế, khi chính quyền CSVN
bị thế giới đánh giá là vào loại kém nhất trong việc cư xử với công dân nước
mình. Hiện nay mỗi ngày trong hàng trăm trại giam, hàng ngàn trụ sở Công an đã
có hàng trăm, hàng ngàn vụ vi phạm có hệ thống các điều vừa kể. Ba năm qua có
hơn 200 công dân bị giết trong các đồn Công an. Lẽ ra Bộ trưởng Công an phải
đưa các điều trên đây ra giáo dục cho hàng trăm Trại trưởng và hàng vạn quản
giáo học thuộc lòng và thực hiện nghiêm chỉnh. Món nợ nhân quyền thật là khổng
lồ, các vụ vi phạm nột cách có hệ thống đã kéo dài hàng chục năm. Họ chà đạp hiến
pháp, chà đạp quyền con người đến thế là cùng!
Trong khi có một
số nam nữ công dân tự ứng cử vào Quốc hội năm nay, xin chúc các bạn thành công
thuận lợi, hình thành một nhóm đại biểu tự do có thiện chí xây dựng và đổi mới
sinh hoạt của quốc hội, trước hết là yêu
cầu quốc hội phải soạn thảo và thông qua một loạt luật như luật về lập hội,
về biểu tình, về tự do báo chí, xuất bản, và đề xuất việc tổ chức trưng cầu dân ý về một số vấn đề hệ trọng của đất nước,
ngăn chặn mọi vi phạm hiến pháp, nhất là về quyền con người, góp phần làm cho
sinh hoạt chính trị trong quốc hội và ngoài xã hội có sinh khí mới, xây dựng nền
dân chủ tiền tiến, hiện đại, mang lại hòa bình, an ninh, phát triển và phồn
vinh cho đất nước.
Bùi Tín