Thế giới đã
sợ hàng made in China -
Nhiều nước hủy hợp đồng với Trung cộng
Thắng thầu các công trình tỷ đô ở khắp nơi, tưởng như Trung
cộng sẽ vươn vòi ra toàn thế giới. Tuy nhiên, những thương vụ tỷ đô lại đang bị
hủy bỏ đều đặn suốt nhiều năm qua, tất cả chỉ bởi "hàng Tàu" đã khiến
họ phải cảnh giác
Đường sắt
cao tốc ở Trung cộng.
Giá bỏ thầu rẻ
rúng, điều kiện thầu dễ dãi, cứ tưởng chỉ cần như vậy, Trung cộng sẽ len lỏi khắp
các công trình xây dựng cơ bản ở tất cả mọi nơi trên thế giới. Tuy nhiên, có vẻ
như nhiều quốc gia bắt đầu nhận ra vấn đề đối với sự dễ dãi của mình khi tìm đến
với các nhà thầu Trung cộng.
Không ngoa khi nói
rằng thế giới đang dần tỏ ra sợ con rồng châu Á này. Trong ba năm vừa qua đã có hàng loạt vụ hủy hợp đồng liên kết hoặc
đầu tư xây dựng cơ bản giữa Trung cộng và các quốc gia khác.
Lý do của các vụ hủy
bỏ này, dù được công bố trực tiếp hay chỉ là đồn đoán, đều liên quan đến sự
minh bạch trong đấu thầu hay chất lượng thi công hay chất lượng sản xuất của Trung
cộng không đủ tiêu chuẩn để đối tác có thể hoàn toàn tin cậy. Hãy điểm lại những
thương vụ bị hủy đình đám trong vài năm qua.
Mexico chấp nhận đền 1.3 tỷ
USD cho Trung cộng để hủy hợp đồng
Ngày 3/11/2014,
phía Trung cộng có lẽ đã mở sâm-panh ăn mừng khi chính phủ Mexico thông báo Tập
đoàn Xây dựng Đường sắt Trung cộng (CRI) đã trúng thầu thi công đường sắt cao tốc
đầu tiên ở Mexico, và cũng là công trình đầu tiên ở khu vực Mỹ La-tinh.
Nhưng thật bất ngờ,
chỉ sau đó 3 ngày, vào 6/11/2014, Mexico đã đột ngột thông báo hủy quyết định
nói trên. Trong ngày, Bộ trưởng Giao thông Mexico Gerado Ruiz Esparza đã lên
truyền hình thông báo tới toàn đất nước rằng, Tổng thống nước này đã quyết định
không thể giao công trình cho phía Trung cộng và sẽ cho đấu thầu lại.
Theo ông này cho biết,
công luận đất nước Nam Mỹ này đặt ra nhiều nghi vấn về sự minh bạch
cũng như tham nhũng trong khi giao dự án cho phía Trung cộng. Còn phe đối lập
chỉ trích chính phủ đã quá ưu ái cho tập đoàn Trung cộng.
Tuyến đường sắt cao
tốc dài 210 km nối thủ đô với TP Queretaro (miền Trung). Hợp đồng thi công trị
giá 3,76 tỉ USD gồm xây dựng đường sắt, mua sắm thiết bị và tàu cùng với bảo
trì tàu. Dự kiến công trình bắt đầu thi công vào tháng 12/2014 và đưa vào hoạt
động vào năm 2017. Mục tiêu nhằm vận chuyển 23.000 hành khách mỗi ngày.
Vào giữa tháng
5/2015, Bộ Giao thông Mexico cũng đã cho công khai số tiền 1,31 tỷ USD đền bù
do hủy bỏ hợp đồng với phía Trung cộng. Công ty đường sắt Trung cộng đã gửi cho
Mexico một danh sách các chi phí phát sinh trong quá trình đấu thầu và yêu cầu
bồi thường.
Hoa Kỳ: Hủy hợp đồng 12 tỷ USD
vì không tin tưởng chất lượng "Made in China"
"Toa tàu Trung cộng không
phù hợp với tiêu chuẩn Hoa Kỳ" – đó là một trong hai lý do mà XpressWest, công ty hợp tác với
CRI trong dự án xây dựng đường sắt cao tốc xuyên Mỹ đưa ra khi tuyên bố hủy
siêu hợp đồng trị giá lên đến 12,5 tỷ USD ngày 9/6/2015.
Dự án liên kết này
đã mất 4 năm đàm phán, đến tháng 9/2015, hai bên đã đặt bút ký bản hợp đồng này
sau chuyến thăm lịch sử của Chủ tịch nước Trung cộng Tập Cận Bình tới Hoa Kỳ.
XpressWest cùng CRI vốn sẽ cùng nhau xây dựng tuyến đường sắt cao tốc dài 370
km nối liền hai thành phố Los Angeles, bang California và Las Vegas, bang
Nevada của Mỹ.
Sau một quá trình
nghiên cứu, công ty liên doanh XpressWest cho biết quyết định kết thúc quan hệ
với CRI vì những khó khăn liên quan đến thời hạn hoàn thành công trình cũng như
những khó khăn từ phía CRI khi phải xin cấp phép từ nhà chức trách để phù hợp với
các giai đoạn hoạt động của dự án theo yêu cầu từ phía Mỹ.
Không đủ giấy tờ, Trung cộng
không được xây đường sắt ở Nam Dương
Tổng thống Nam Dương Joko Widodo và Tổng Giám đốc Tổng Công ty Đường sắt
Trung cộng Sheng Guangzu tham gia lễ khởi công dự án tuyến đường sắt cao tốc
Jakarta-Bandung.
Trong năm 2015, Nam
Dương và Trung cộng đã đồng thuận ký một hợp đồng trị giá 5,5 tỷ USD xây dựng
tuyến đường sắt cao tốc Jakarta – Bandung. Tuy nhiên, vào đầu năm 2016, báo chí
Nam Dương đưa tin, Bộ Giao thông nước này đã yêu cầu các nhà đầu tư Trung cộng
tạm dừng dự án vì lý do liên quan đến giấy phép xây dựng.
Trước đó, Bộ Xây dựng
Nam Dương chỉ mới cấp cho phía Trung cộng giấy phép xây dựng 5km đầu tiên của
tuyến này trong tổng chiều dài toàn tuyến là 142,3 km. Việc cấp phép này chỉ phục
vụ mục đích động thổ.
Theo các viên chức Nam
Dương, đây là lần đầu tiên quốc gia này thực hiện dự án lớn như vậy. Vì thế,
theo Bộ trưởng Bộ giao thông vận tải Nam
Dương Ignasius Jonan cho biết, không thể cấp
giấy phép cho dự án đường sắt cao tốc được tập đoàn PT Kereta Cepat Nam Dương Trung
cộng (KCIC) làm chủ đầu tư khi nhiều giấy tờ liên quan tới dự án chưa được nộp
đầy đủ.
"Đây là lần đầu tiên
chúng ta thực hiện dự án kiểu này. Chúng tôi không thể cấp giấy phép khi mới chỉ
dựa trên những đánh giá",
ông Jonan khẳng định.
Ngoài việc thiếu
các giấy tờ cần thiết, nhà thầu Trung cộng còn bị trả lại các giấy tờ đã nộp vì
họ để nguyên bản tiếng Trung cộng mà không dịch sang tiếng Anh. "Chúng tôi muốn đảm bảo rằng chính phủ sẽ không phải gánh chịu
hậu quả khi nhà đầu tư dừng dự án giữa chừng", ông Jonan cho biết thêm.
Với dự án trị giá
5.5 tỷ USD này, Ngân hàng Phát triển Trung cộng sẽ cấp 75% vốn thông qua khoản
vay kỳ hạn 40 năm, ân hạn 10 năm. Trong đó 37% khoản vay này sẽ bằng đồng Nhân
dân tệ để chi trả cho vật liệu nhập khẩu từ Trung cộng, còn lại bằng đồng USD.
Chia sẻ về lý do lựa
chọn nhà thầu Trung cộng, trong một phát biểu vào tháng 10/2015, bà Rini
Soemarno, Bộ trưởng Bộ Doanh nghiệp quốc doanh Nam Dương, nói quy trình lựa chọn
nhà thầu là rất minh bạch và quyết định được đưa ra không hề liên quan tới vấn
đề kỹ thuật, mà chỉ liên quan tới vấn đề tài chính. Phía Nhật đòi hỏi có bảo
lãnh và vốn nhà nước, trong khi phía Trung cộng không yêu cầu như vậy.
Anh Quốc: Để Trung cộng tham
gia dự án hạt nhân là đáng lo ngại
Ngày 30/7/2016,
Reuters đưa tin, nữ Thủ tướng Anh
Theresa May đã đưa ra quyết định hết sức cứng rắn khi cho tạm ngừng phê chuẩn dự án xây dựng nhà máy điện hạt nhân
Hinkley Point do lo ngại về vấn đề an ninh quốc gia khi dự án có nguồn đầu tư từ
Trung cộng.
Reuters dẫn lời ông
Vince Cable, cựu Bộ trưởng Kinh doanh Anh, cho hay: "Khi chúng tôi
còn làm việc trong chính phủ, bà Theresa May đã tỏ ra không hài lòng về việc
chúng tôi sốt sắng thu hút các nguồn đầu tư từ Trung cộng". Theo ông
Vince, sự lo lắng của bà May về vấn đề trên có liên quan đến an ninh quốc gia,
đặc biệt là với dự án hạt nhân quan trọng như Hinkey Point.
Dự án xây dựng hai
lò phản ứng hạt nhân trên có đối tác chính là Tập đoàn Năng lượng Pháp EDF và đầu
tư từ Tập đoàn Điện hạt nhân Trung cộng (CGN). Nó từng được xem là một thành tựu
của cựu Thủ tướng Anh David Cameron trong việc mở cửa nước Anh đối với các nguồn
đầu tư từ nước ngoài.
Tuy nhiên, hôm 29/7, chỉ vài giờ trước khi lễ ký kết diễn ra, chính phủ của bà
May đã tuyên bố sẽ xem xét lại sự án. EDF cho biết, họ hoàn toàn bất ngờ với quyết định trên của chính phủ
Anh. Anh và EDF đạt được thỏa thuận thương mại về dự án Hinlley Point trong năm
2013.
Hai năm sau đó, Trung
cộng mới tham gia dự án trong bối cảnh ông Cameron và Chủ tịch Trung cộng Tập Cận
Bình quyết tâm xây dựng "Kỷ nguyên vàng" trong mối quan hệ giữa hai
nước.
Ông Cameron từng
cho biết ông muốn xây dựng một "tình bạn lâu dài" với Bắc Kinh, trong
khi cựu Bộ trưởng Tài chính George Osborne đặt mục tiêu đưa nước Anh thành
"đối tác tốt nhất ở phương Tây" của Bắc Kinh, ngay cả khi các quốc
gia phương Tây khác luôn thận trong với các nguồn đầu tư từ Trung cộng.
Với Hinkley Point ở Anh, nhiều chuyên gia cho rằng,
việc Thủ tướng May trì hoãn quyết định đầu tư dự án hạt nhân sử dụng một phần
vốn từ Trung cộng để tránh rủi ro về sau cho nước Anh.
Miến Điện (Myanmar) với dự án thủy điện Myitsone
Chính phủ Miến Điện cũng đã từng ngưng dự án thủy điện Myitsone trị
giá 3,6 tỷ USD, trong đó có 90% vốn do chính phủ Trung cộng tài trợ và nhà thầu
Trung cộng thi công. Myitsone là dự án đập đầu tiên trên dòng sông thiêng
Irrawaddy, có dòng chảy lớn nhất, thủy lộ quan trọng nhất ở nước này và trước
từng là dự án trọng điểm của chính quyền quân sự trước đó.
Miến Điện đang tính
sẽ đàm phán các điều khoản với Trung cộng “để không ảnh hưởng đến mối quan hệ
thân thiết giữa hai nước”. Thông tin trên Reuters hồi giữa tháng 7 vừa qua cho
thấy, Trung cộng vẫn đang trao đổi vơi Miến Điện và đang cố gắng cải thiện hình
ảnh của mình.
Thái Lan và dự án đường sắt cao tốc từ Bangkok tới tỉnh Nakhon Ratchasima
Hồi tháng 3/2016, Thái Lan cũng đã tính tới chuyện dùng
vốn nội để đầu tư dự án đường sắt cao tốc từ Bangkok tới tỉnh Nakhon Ratchasima
thay vì vay vốn Trung cộng. Hiện tại, Thái Lan cũng không thể đàm phán được với
phía Trung cộng về mức giá để thực hiện dự án đường sắt cao tốc 252,5km từ
Bangkok tới tỉnh Nakhon Ratchasima. Ngay cả vấn đề sử dụng hoàn toàn vốn nội
cũng chưa thể thực hiện được. Theo tờ BangKokPost, tới cuối tháng 7 vừa qua,
qua 12 cuộc họp, 2 bên chính quyền Thái và Trung cộng vẫn thất bại trong việc
đưa ra mức vốn đầu tư chính xác. Thành công tạm thời của Thái Lan là thống nhất
mức trần là 179 tỷ baht, khoảng 5,1 tỷ USD.
Còn với Sri Lanka, chính phủ nước này đang đối
mặt với vụ DN Trung cộng kiện vì làm ngưng trệ dự án xây dựng thành phố cảng
Colombo. Trên Reuters hôm 2/8, chính phủ Sri Lanka cho biết, phía Trung cộng
không còn khiếu kiện nhưng đòi thêm đất cho dự án, trong đó có yêu cầu đòi sở
hữu vĩnh viễn 20ha ở vùng cảng Colombo mà nước láng giềng Ấn Độ phải sử dụng để
vận chuyển 80% hàng hóa xuất nhập khẩu.