Thanh
Trúc (RFA)
Một
cuộc biểu tình chống luật di trú của Tổng thồng Trump diễn ra ở Pháp hôm
31/1/2017. AFP photo
Sau khi pháp lệnh hành chánh mà tổng thống Donald
Trump ký ngày 27 tháng Giêng cấm nhập cảnh vô thời hạn đối với người tị nạn
Syria dù đã có chiếu khán nhập cảnh Hoa Kỳ hay chưa, kèm theo lệnh ngưng nhập cảnh
trong 120 ngày tất cả người tị nạn thì một làn sóng hoang mang và bất bình lan
rộng bên trong và bên ngoài nước Mỹ.
Sau 120 ngày sẽ ra sao?
Không có tên nước
Châu Á nào trong sắc lệnh hành pháp của tổng thống Trump, nhưng không vì thế mà
người Mỹ gốc Việt không lo lắng. Ít nhất có 3 gia đình
tị nạn người Việt, sẵn sàng từ Thái Lan lên đường đến Mỹ trung tuần tháng Hai
này, đột nhiên được giấy báo hoãn chuyến bay với lý do không được nhập cảnh:
UN và IOM rồi
văn phòng luật sư của BPSOS nói cho biết, nói ông Trump ra lệnh không cho người
tị nạn đi định cư ở Mỹ. Nói chung cũng mất tinh thần, hoang mang, phải chờ đợi
không biết ngày mai ra sao nữa, rất là nhức đầu. Đi không được, giờ ở đây cũng
không tốt như trước đâu. Chờ đợi lâu rời giờ rất là khổ, không biết tính sao,
không biết làm sao nữa, ông Trump ra lênh như vậy rồi.
Đó là lời người
đàn ông không muốn nên danh tánh trong một gia đình tị nạn người Việt ở
Bangkok, đã có giấy tờ đi Mỹ ngày 8 tới đây. Tiến sĩ Nguyễn Đình Thắng, giám đốc
điều hành BPSOS, tổ chức đang giúp đỡ về mặt pháp lý cho những người Việt từ
trong nước chạy qua Thái Lan xin tị nạn, cho biết:
Ngay trước
mắt 3 gia đình người Việt đã nhận được giấy báo có chuyến bay, chuẩn bị trình
diện với trại giam di trú để bị xử phạt một tuần vì đã nhập cảnh bất hợp pháp
vào Thái Lan trước đây rồi mới lên đường đi định cư tại Hoa Kỳ, nhưng mới đây
sau pháp lệnh hành chính thì họ đã nhận được giấy thông báo rằng tất cả mọi
chuyện đều ngưng lại không biết tới bao giờ.
Đó là một gia
đình người Việt gốc Khmer Krom từ Việt Nam chạy sang Kampuchia xin tị nạn năm
2007. Gia đình thứ hai của một blogger từng bị tù tại Việt Nam, trốn sang Thái
Lan năm 2012, gia đình thứ ba cũng có giấy đi Mỹ cùng ngày với gia đình
thứ hai:
Gia đình gốc
Khơ Me Krom chạy sang Kampuchia rồi sang Thái Lan từ năm 2007, năm 2014 mới được
xét cho tị nạn, đáng lẽ ngày 1 tháng Hai thì 2 vợ chồng và 2 con nhỏ
trình diện tại trại tam ghiam của Sở Di Trú Thái Lan một tuần để rồi ngày 8
tháng Hai sẽ lên đường bay đến Los Angeles là nơi định cư tại Hoa Kỳ. Khổ nỗi
người vợ có thai đã 5 tháng rồi, nếu như phải chờ 120 ngày thì lúc ấy đã sinh
con và có thể vì lý do đó sẽ tiếp tục bị nhưng không được vào Hoa Kỳ bởi phải
làm lại hồ sơ cho người con và nó sẽ kéo rất dài và ảnh hưởng lâu dài.
Một gia
đình nữa là gia đình một blogger khá nổi tiếng ở Việt Nam, sẽ lên đường định cư
ở bang Washington ngày 18 tháng Hai này thì cũng đã nhận được lênh hoãn lại.
Trường hợp thứ ba cũng đã nhận được giấy báo hoãn chuyến bay.
Hoang mang
Một
cuộc biểu tình chống lại luật di trú của tổng thống Mỹ Donald Trump tại sân bay
Reagan, Arlington, VA vào ngày 1 tháng 2 năm 2017. AFP photo
Điều rõ ràng pháp lệnh hành chính do tổng
thống Trump ký chỉ áp dụng cho 7 quốc gia có đa số người theo Hồi Giáo thế
nhưng nó đã tạo hiệu ứng toàn cầu nói chung và ảnh hưởng đến người Việt Nam
đang sinh sống hoặc sắp đặt chân tới Mỹ nói riêng:
Giới chức di trú, kiểm soát các phi trường
cửa ngõ vào Hoa Kỳ họ không biết ứng xử làm sao hết. Có lẽ vì vậy, để ăn chắc,
họ đã chặn lại nhiều hơn là pháp lênh yêu cầu. Điều này tạo nên rất nhiều sự
hoang mang của những người không nằm trong tầm ngắm của pháp lênh hành chính.
Di dân có thẻ xanh, tức là thường trú
nhân tại Hoa Kỳ mà chưa có quốc tịch Hoa Kỳ, đều có thể bị kéo ra riêng ở tại
phi trường để có cuộc phỏng vấn điều tra kỹ lưỡng hơn bình thường. Đó là thông
tin mới nhất mà chúng tôi nhận được.
Người Việt ở Hoa Kỳ về ăn Tết Đinh Dậu bên
nhà, có những người chỉ mới có thẻ xanh chứ chưa vào quốc tịch, nói với Thanh
Trúc họ khá lo lắng và không biết nên về sớm hay không. Lại nữa, về sớm cũng
không biết có được cho vào Mỹ không. Những người khác nói họ vẫn an tâm vì có
quốc tịch Mỹ hoặc được người thân bảo lãnh một cách hợp pháp.
Tôi là người có quốc tịch Mỹ, tin đó
không có làm tôi lo lắng đâu, có quốc tịch thì đi đâu cũng được hết trừ
ra những người thẻ xanh thôi.
Trong lúc ông Trung nói ông không lo sợ thì bà Thúy,
chỉ mới có thẻ xanh, đang tự trấn áp nỗi lo bằng suy nghĩ là:
Có thẻ xanh nay được một năm rưỡi rồi, về
đây được 2 thang rồi, 15 tháng này là về Mỹ lại. Không lo gì hết tại mình nghĩ
con mình có quốc tịch về bảo lãnh mình qua giấy tờ đầy đủ, không thấy
hoang mang lo sợ gì hết.
Theo tiến sĩ Nguyễn Đình Thắng của BPSOS thì
phải chờ một thời gian ngắn nữa mới biết rõ tình hình:
Lệnh vừa rồi nó ảnh hưởng toàn cầu chứ
không riêng người Việt đi về Việt Nam hoặc đi về Thái Lan rồi quay lại Mỹ.
Di dân mới có thẻ xanh tức chưa trở thành công dân Hoa Kỳ thì chúng tôi nghĩ phải
chờ thêm một vài tuần nữa mới biết cái ảnh hưởng nó như thế nào.Chính hành pháp
Trump hiện nay, cứ vài tiếng đồng hồ, lại có một giải thích mới, chỉ thị mới,
hướng dẫn mới. Thành ra chúng tôi nghĩ trong vài ngày tới đây sẽ có một số thay
đổi về cách thức áp dụng sắc lênh hành pháp về vấn đề di dân và tị nạn của tổng
thống Trump.
Người Việt lo lắng
Ông
Lê Minh Hải và Văn phòng Tham vấn Di trú Robert Mullins International. Hình do
Robert Mullins International cung cấp.
Từ sự kiện pháp lênh hành chính do tổng thống Trump
ký ngày 20 đến giờ, thiết tưởng có những điều người Việt ở Mỹ cần tìm hiểu kỹ
càng hơn để tránh cho mình những nỗi lo không đáng có. Ông Lê Minh Hải, giám đốc điều hành Văn Phòng Tham Vấn Di Trú Robert
Mullins International ở California, chi nhánh San Jose, nhận định:
Chúng tôi thấy rằng pháp lệnh
hành chánh của ông Donald Trump có liên quan trực tiếp đến người Việt Nam chúng
ta. Thứ nhất là những người Việt Nam đang ở nước thứ ba
mà xin tị nạn để được vào Mỹ, được cứu xét và được chấp thuận rồi thì bây giờ
phải chờ ít nhất 120 ngày.
Thứ hai, những người đến Hoa Kỳ trước tuổi
vị thành niên tức là 16 tuổi thì chính tổng thống Donald Trump có thể thay đổi
chính sách và làm cho các em thành bất hợp lệ. Điều này khá quan trọng
vì rất nhiều em Việt Nam theo cha mẹ đến đây không có giấy tờ hoặc ở lại quá hạn
lúc dưới 16 tuổi, đã được ân huệ cấp phát giấy tờ sinh hoạt thì bây giờ có thể
sẽ bị cắt bởi chính sách mới liên quan vấn đề di trú của tổng thống Trump.
Còn cái việc bà con mình hiện nay có
thân nhân là thường trú nhân mà đi về du lịch ở Việt Nam cũng như đang ở ngoài
Hoa Kỳ thì không biết rằng ngày trở về Hoa Kỳ của họ có bị ảnh hưởng như 7 nước
mà ông tổng thống Donald Trump cấm nhấp không. Người Việt Nam chúng ta trước
đây, khi chưa có pháp lênh này vẫn, bình thường vẫn bị đưa vào trong văn phòng
làm việc của cơ quan di trú để chất vấn vì đi quá nhiều lần và quá lâu, có
nghĩa là năm ba tháng, đôi lúc trên sáu tháng, dưới một năm hoặc trên một năm.
Sự chất vấn đó có thể đưa tới hậu quả là bị rút lại thẻ xanh ngay tại phi trường.
Với câu hỏi là điều ông vừa trình bày có liên quan đến
tờ đơn I-407 mà người Việt đang bàn tán:
Đó là tờ đơn I-407, mục đích của tờ đơn
này là buộc phải hoàn trả lại qui chế di trú vì đã đi ra khỏi nước lâu và đi
nhiều lần, mỗi lần trên hoặc dưới 6 tháng mà không có bằng chứng là vẫn duy trì
sự thường trú, sinh hoạt, sinh sống tại Hoa Kỳ. Những đối tượng đó có thể
bị buộc ký vào tờ đơn I-407 tức đơn từ bỏ qui chế di trú.
Thêm một điều quí vị cần biết là
nhân viên di trú ở phi trường thì họ có rất nhiều quyền hạn để hỏi và chất vấn.
Nhưng họ không có quyền chất vấn là quí vị chống đối hay ủng hộ pháp lênh hành
pháp của tổng thống Donald Trump không. Đó là điều thuộc lãnh vực chính trị chứ
không thuộc lãnh vực tự do phát biểu tự do suy nghĩ của đại đa số công chúng ở
Hoa Kỳ này.
Pháp lệnh đang nói tới ở đây, ông Lê Minh Hải giài
thích tiếp, còn liên quan tới những người có tiền án tiền sử phạm pháp, và người
Việt Nam cũng không tránh khỏi vòng kiểm soát này:
Đây là việc có thể sẽ được cứu xét
rất kỹ lưỡng và nó gây ra sự chậm trễ cho bà con nộp hồ sơ đi định cư tại Hoa Kỳ.
Đối với diện du học sinh hoặc nghiên cứu sinh từ Việt
Nam qua Mỹ thì sao, khi về nhà đón Tết thì liệu khi trở qua Mỹ trong thời điểm
này có gặp khó khăn rắc rồi gì không. Ông Lê Minh Hải:
Điều đó không ảnh hưởng gì cả. Du
học sinh này khi đến Hoa Kỳ nếu học hành giỏi giang và không bị gián đoạn
thì các em có quyền trở về quê nhà để ăn Tết hay để thăm viêng thân nhân. Khi
visa hết hãn thì đến Tòa Đại Sứ hoặc Tòa Lãnh Sự Hoa Kỳ tại Việt Nam để
làm visa mới rồi trổ lại Hoa Kỳ.
Tuy nhiên có một số những trường hợp khi
trở lại để xin visa thì bị từ chối là bởi sự gián đoạn mà ngay cả chính các em
cũng không biết mình gián đoạn ở đâu. Đôi lúc ghi danh học một lớp mà vì lớp đó
đông quá và họ bỏ ra không cho các em học mà các em không biết cứ nghĩ mình học
toàn thời gian. Sau cùng đi Việt Nam rồi mới phát hiện ra và các em vẫn phải trả
tiền cho trường . Khi khám phá ra thì quá trễ nên không được cấp chiếu khán để
trở lại Hoa Kỳ.
Tóm lại tất cả các loại chiếu khán đến
Hoa Kỳ theo cách tạm thời như du lịch, hay du học đều bị ảnh hưởng bởi sự duyệt
xét gắt gao cũng như bởi vì thiếu ý thức làm sao để duy trì sự hợp lệ của các
loại visa này. Cho nên vô tình hay cố ý quá hạn là những thành phần có thể nằm
trong danh sách hai ba triệu người mà tổng thống nói là một trong những ưu tiên
hàng đầu để ông trục xuất. Trong số hai ba triệu này có rất nhiều người Việt
Nam chúng ta.
Liên
lạc góp ý với Thanh Trúc: nguyent@rfa.org