Nữ TGĐ gốc Việt điều hành đóng hàng không mẫu hạm hiện đại nhất thế
giới
Tàu
USS Gerald R. Ford đã được Hải quân Mỹ chính thức đưa vào sử dụng (ảnh do Hải
quân công bố tháng 4/2017)
Ngày 24/8, tại hãng đóng tàu Newport
News Shipbuilding đặt ở bang Virginia, Mỹ, dự kiến diễn ra lễ khởi công đóng
tàu sân bay USS Enterprise, còn gọi là CVN-80. Trước đó, hôm 21/7, Tổng thống
Trump đã thực hiện nghi lễ chính thức đưa vào sử dụng tàu sân bay USS Gerald R.
Ford. Đồng thời, đến cuối tháng 8, quá trình đóng tàu sân bay USS Kennedy đã đạt
hơn 30%.
Cả ba con tàu kể trên đều là hàng không
mẫu hạm lớp Ford, lớp tàu hiện đại nhất của Mỹ và trên thế giới hiện nay.
Đáng chú ý, vị tổng giám đốc điều hành
chương trình đóng tàu sân bay mới của Mỹ là một phụ nữ gốc Việt, bà Giao Phan.
An Tôn của Ban Việt ngữ VOA phỏng vấn bà về chương trình này và vai trò của bà.
Xin mời quý vị theo dõi.
VOA: Xin bà cho biết
hàng không mẫu hạm USS Gerald Ford có những đặc điểm gì nhờ đó tàu này tiên tiến
hơn và mạnh hơn so với các lớp hàng không mẫu hạm trước đây?
Bà Giao Phan: Có
thể nói tàu Gerald Ford, còn gọi là CVN-78, là hàng không mẫu hạm tối tân nhất
trên thế giới hiện nay.
Tôi chỉ đề cập đến 5 thứ quan trọng nhất làm cho chiếc
Ford này nổi bật mà chưa một quốc gia nào khác trên thế giới có thể làm được.
Thứ nhất, ngoại trừ Hoa Kỳ, chưa có một quốc gia nào
trên thế giới có loại hàng không mẫu hạm có hệ thống giúp máy bay cất cánh bằng
điện từ - electro-magnetic aircraft launch system, gọi tắt là EMALS; và một hệ
thống hãm đà tối tân khi máy bay đáp lại - advanced arresting gears, gọi tắt là
AAG.
Cả hai hệ thống này thay cho hệ thống cũ chạy bằng
hơi nước, nên giúp cho việc cất cánh cũng như hạ cánh được nhanh chóng và dễ
dàng hơn.
Thứ hai là tàu được xây dựng theo thiết kế mới nhất
chưa từng có trong vòng 40 năm qua. Chiếc Ford là hàng không mẫu hạm đầu tiên
có hệ thống phát năng lượng tối cao nhất, tối tân nhất, có khả năng sản xuất một
nguồn lực điện gấp 3 lần so với loại Nimitz.
Vì lý do này, các chuyên viên xây dựng chiến hạm mới
có thể loại bỏ được hệ thống phát điện bằng hơi nước thường được sử dụng trong
quá khứ và có chi phí bảo trì cao.
Thứ ba, để giúp tàu Ford có thể hoàn thành nhiều phi
vụ trong một ngày hơn loại hàng không mẫu hạm Nimitz, hay nói cách khác là có
khả năng chiến đấu vũ bão hơn các chiến hạm khác, chúng tôi có một số sáng kiến
về phi đạo.
Thí dụ như thay đổi kích thước và vị trí của những
khu vực trên phi đạo bằng cách cắt bớt số thang máy di chuyển máy bay, từ 4 xuống
3. Hoặc là có thang máy chuyển vận khí giới để có thể di chuyển vũ khí từ nhà
kho đến khu máy bay đậu và phi đạo. Điều đó, cách di chuyển cũng làm cho nhanh
hơn.
Một điều nữa chúng tôi học ở phương pháp áp dụng
trong những cuộc đua xe drift car, thì tập trung mọi hoạt động tiếp vận và hỗ
trợ máy bay ở ngoài phi đạo để làm sao cho máy bay được di chuyển nhanh hơn.
Thứ tư là intergrated warfare system - hệ thống tác
chiến hợp nhất - bao gồm những kỹ thuật tối tân nhất. Có radar 3 chiều,
3-dimension, rồi hệ thống thông tin, rồi kiểm soát và chỉ huy để có thể nâng
cao khả năng chiến đấu được hữu hiệu hơn.
Cuối cùng, một cái rất quan trọng nữa là chúng tôi
không quên chăm sóc cho hàng ngàn thủy thủ làm việc ngày đêm trên chiến hạm.
Nên hệ thống máy lạnh cũng tối tân được trang bị trên chiếc Ford để thủy thủ có
thể có một nơi ăn ở cho thoải mái, có thể hít thở không khí trong lành mà không
bị hại môi trường.
Với tất cả sự thay đổi mới mẻ này, chiến hạm Ford có
thể hoạt động hữu hiệu hơn, với ít nhân lực hơn.
So với chiếc Nimitz, chúng tôi tiết kiệm được 600
người vì bảo trì và sửa chữa cũng giảm. Điều này giúp cho ngân quỹ quốc gia của
Mỹ có thể tiết kiệm được khoảng 4 tỷ đôla trong vòng 50 năm là thời gian hoạt động
của chiếc Ford.
Cơ quan Điều hành Chương trình Hàng không Mẫu hạm gồm:
- Cơ
quan lập kế hoạch, thiết kế và xây dựng những hàng không mẫu hạm mới (hiện
là các tàu lớp Ford)
- Cơ
quan chuyên trách bảo trì, sửa chữa những hàng không mẫu hạm đang hoạt động
- Cơ
quan về lập kế hoạch, điều hành việc bảo trì và sửa chữa khi chiến hạm đạt
25 tuổi (Theo thiết kế, hàng không mẫu hạm hoạt động 50 năm. Nhưng đạt 25
năm hoạt động, tàu được đưa vào ụ khô để thay nhiên liệu nguyên tử, sửa chữa,
hiện đại tất cả máy móc và hệ thống, để tàu hoạt động thêm 25 đến 50 năm nữa)
VOA: Xin hỏi bà tổng nhân lực dự kiến trên tàu Ford
là bao nhiêu nghìn người so với tàu lớp Nimitz?
Bà Giao Phan: Khoảng
4.600, tổng cộng là vừa thủy thủ lẫn air wing [đội ngũ nhân lực của các hoạt động
bay].
Như chiếc Nimitz thì có khoảng 3.290 người [là thủy
thủ], thì chiếc Ford chỉ có 2.600 thôi.
Rồi cái air wing, chiếc Nimitz có khoảng 2.270 người,
thì chiếc Ford khoảng 1.758.
VOA: Hiện nay, không có nước
nào trên thế giới có thể sánh ngang Hải quân Mỹ, và có thể trong 1 thập kỷ nữa
cũng không có nước nào sánh bằng được, ngay cả khi nước Mỹ chỉ dùng các hàng
không mẫu hạm lớp Nimitz. Vậy, tại sao nước Mỹ lại cần phải xây dựng lớp hàng
không mẫu hạm mới?
Bà Giao Phan: Câu
hỏi này hay lắm. Hàng không mẫu hạm là trọng tâm của việc tăng cường sức mạnh của
Hải quân Hoa Kỳ trong thế kỷ tới.
Tàu Gerald Ford được xây dựng thật tối tân để đối
phó những thử thách hiện nay, hay những thử thách mà chúng ta không biết trước.
Tôi cũng muốn nhắc lại Nimitz là loại được chế tạo
trong thập niên 50 hay 60 [của thế kỷ trước]. Loại đó đã phục vụ tốt và có khả
năng điều khiển máy bay kiểu xưa lẫn hiện nay.
Nhưng Hải quân Hoa Kỳ nhận thấy Nimitz sẽ không được
cải tiến để đối phó với những thử thách đòi hỏi trong tương lai.
Có một thí dụ là mình đi mua một chiếc xe hơi cách
đây 20 năm. Mình có săn sóc, bảo trì rất tốt, có hư gì thì mình sửa, nhưng mà
cái xe của mình cũng là chiếc xe nghe cassette, rồi dùng loa để nghe âm thanh
stereo thường thôi.
Bây giờ ai cũng muốn nghe CD, rồi dùng bluetooth để
nói chuyện không cầm điện thoại xách tay, rồi muốn có máy navigation [chỉ đường
trên bản đồ điện tử] thẳng trên xe mà không phải cầm bản đồ giấy như xưa.
Thì dù xe mà tốt cách mấy mình cũng phải đổi qua xe
hoàn toàn mới để có những tiện nghi như vậy. Thì tàu lớp Ford cái concept [khái
niệm] cũng giống như vậy.
Tổng Tham mưu trưởng Hải quân Hoa Kỳ, ông John
Richardson, đã tuyên bố rằng “Những lợi
thế Hải quân Hoa Kỳ đang có hiện nay từ Thế chiến II sẽ nhanh chóng biến mất nếu
chúng ta không quyết tâm tận dụng triệt để các tiến bộ tuyệt đỉnh về kỹ thuật.
Chúng ta không thể chờ 10 năm hay 15 năm sau, mà phải bắt đầu áp dụng các sáng
kiến ngay từ bây giờ. Chúng ta phải có chiến hạm có nhiều khả năng về tác chiến,
cần phải có hệ thống thám thính tối tân hơn, đạn dược phải bắn xa hơn, có các
vũ khí, năng lượng để Hải quân Hoa Kỳ tiếp tục giữ vị trí hàng đầu thế giới”.
Trách nhiệm của bà Giao Phan:
- Bảo
đảm khả năng nhân viên trong cơ quan được tận dụng triệt để, các nhu cầu của
họ được đầy đủ; tuyển dụng, huấn luyện, giúp đỡ tất cả nhân viên.
- Giúp
Đề đốc Antonio lãnh đạo mọi hoạt động của tất cả các giám đốc điều hành
chương trình; hỗ trợ mọi công việc, từ ngân sách do giám đốc tài chính
chuyển giao, cho tới giao tiếp với Quốc hội và công chúng.
- Điều
khiển mọi chương trình hoạt động, giúp đỡ các giám đốc điều hành giải quyết
những công việc phức tạp.
VOA: Lớp hàng không mẫu hạm mới này sẽ có vai trò
như thế nào trong việc thể hiện sức mạnh của Mỹ trên thế giới?
Bà Giao Phan: Hàng
không mẫu hạm như một thành phố riêng ở ngoài biển cả. Mỗi hàng không mẫu hạm
ra đi mang theo không chỉ những phản lực cơ, trực thăng, mà còn mang theo cả
các bộ phận phòng bị với nó. Tàu có thể hoạt động độc lập từ hải phận quốc tế.
Hàng không mẫu hạm có thể giúp các vị tư lệnh tối
cao của Hoa Kỳ có một vũ khí tuyệt đỉnh. Họ có thể ra lệnh cho nhiều phi vụ.
Máy bay sẽ được phóng ra liên tục, như Hoa Kỳ đã từng làm trong cuộc chiến Iraq,
khi mà chiếc CVN-75 Carl Vinson thả bom xuống Iraq.
Lúc đó, Hoa Kỳ không có nhiều căn cứ không quân ở
Trung Đông, nhưng nhờ có hàng không mẫu hạm, không quân Hoa Kỳ vẫn có thể tung
ra những vụ tấn công đáng kể từ những hàng không mẫu hạm.
Để biểu dương sức mạnh không quân trên thế giới mà
không cần phải xin phép một quốc gia nào khác cả, không cần xin phép để hạ cánh
trên lãnh thổ, hay là sử dụng không phận của quốc gia đó. Nói tóm lại, đây là một
cách để phô trương quyền lực của Hoa Kỳ.
Nhưng còn một điểm nữa mà tôi muốn nói là ngoài tác
chiến, còn có một nhiệm vụ khác là hỗ trợ các việc cứu nạn nhân đạo.
Chúng ta thấy gần đây các hàng không mẫu hạm đã có mặt
trong việc cứu dân Haiti lênh đênh trên biển, hay cứu giúp các vùng đất bị tai
họa khác.
VOA: Là Tổng Giám đốc Điều hành chương trình về
hàng không mẫu hạm của Hải quân Mỹ, xin bà cho biết trong công việc giám sát việc
đóng con tàu rất vĩ đại này, có những thử thách gì lớn nhất mà bà đã trải qua?
Và với thành tựu là con tàu này đã ra khơi, đã được bàn giao cho Hải quân Mỹ,
bà thấy có điều gì bà hãnh diện nhất trong dự án này?
Bà Giao Phan: Tôi
làm cho Program Executive Office-Aircraft Carrier, tạm dịch là Cơ quan Điều
hành Chương trình Hàng không Mẫu hạm. Đây là một cơ quan ở trong Hải quân Hoa Kỳ.
Cơ quan của tôi đảm nhiệm tất cả các việc liên quan
đến hàng không mẫu hạm, từ A tới Z. Từ lập kế hoạch, thiết kế, xây dựng, bảo
trì, sửa chữa, tóm lại, từ đầu chí cuối.
Bà
Giao Phan, Tổng Giám đốc Điều hành, Cơ quan Điều hành Chương trình Hàng không Mẫu
hạm, Hải quân Hoa Kỳ
Người lãnh đạo cơ quan của tôi là một vị tướng 2 sao
của Hải quân là Đề đốc Brian Antonio. Tôi là vị phó của vị này, đứng vị trí thứ
hai, là quan chức dân sự cao cấp nhất trong tổ chức, với chức vụ tạm dịch là Tổng
Giám đốc Điều hành. Chúng tôi có ngân sách 40 tỷ đôla để điều hành.
Thử thách khó khăn nhất đối với tôi trên đoạn đường
dài mấy năm qua là làm sao có thể xây được một chiến hạm tối tân nhất trên thế
giới với những hệ thống công nghệ và máy móc mà vẫn giữ được trong ngân quỹ được
ấn định, mà phải bàn giao cho quân đội Hoa Kỳ đúng kỳ hạn.
Hàng ngàn người làm việc với nhau trong một thời
gian lâu, áp dụng các kỹ nghệ tối tân nhất để thành hình một chiếc tàu, chúng
tôi phải đem ra khơi chạy thử coi máy móc chạy có đúng như mình thiết kế không.
Chúng tôi rất là mừng là tàu thành công trên mọi khía cạnh.
Máy chạy tốt. Mới đây, máy bay được phóng ra và đáp
lại trên tàu với dàn phóng điện từ EMALS và AAG, đem lại kết quả rất là mỹ mãn
như được mong đợi.
Cho nên tôi rất hãnh diện với sự chăm chỉ, tận tụy,
kiên nhẫn và bền bỉ của các nhân viên trong quân đội lẫn dân sự, từ kỹ sư cho đến
người thợ xây tàu trong mấy năm qua.
Tất cả hy sinh rất nhiều về đời sống gia đình để có
kết quả mỹ mãn như ngày hôm nay.
Tượng
Tổng thống Ford (1913-2006) trong khoang chứa máy bay trên hàng không mẫu hạm
USS Gerald R. Ford
Còn riêng bản thân tôi, tôi cảm thấy rất hãnh diện
và được vinh dự tham gia trong việc xây dựng hàng không mẫu hạm Gerald Ford.
Đây là một cơ hội cho tôi trả ơn Hoa Kỳ, nhất là Tổng
thống Ford, vì tổng thống này đã tạo cơ hội cho gia đình chúng tôi được vào Mỹ
hơn 40 năm trước đây, năm 1975 đó.
Hàng không mẫu hạm đại diện cho Hoa Kỳ, là nơi cung
cấp niềm hy vọng và tạo cơ hội cho những người thiếu thốn, không có điều kiện.
Gia đình tôi qua Mỹ khi đó chỉ có vài trăm đôla
trong túi. Cha mẹ tôi phải làm mọi công việc lao động để nuôi 9 người con để học
hành thành tài.
Cơ duyên lại đưa đẩy cho tôi phục vụ quân đội Mỹ, lại
được làm trong ngành chế tạo hàng không mẫu hạm.
Cách đây 40 năm, cha tôi và bác tôi được hàng không
mẫu hạm Midway cứu qua đây.
Ngày nay cách trả ơn quý báu nhất là chiếc tàu Ford
này tôi giúp để thành hình, sẽ tiếp tục tác chiến hay làm việc cứu trợ nhân đạo
như ngày xưa giúp gia đình tôi. I’m
very proud of that [Tôi rất tự hào về điều đó].
VOA: Xin cảm ơn bà đã dành thời gian trả lời đài chúng tôi!
An
Tôn (VOA)
Tiểu sử bà Giao Phan
8/2013
đến nay: Tổng Giám đốc Điều hành, Cơ quan Điều hành Chương trình Hàng không Mẫu
hạm, Hải quân Hoa Kỳ
11/2007-7/2013:
Phó Giám đốc, Các Chương trình Mua sắm Trang thiết bị, Tuần duyên Hoa Kỳ
2006-2007:
Phó Giám đốc Điều hành, Chương trình Hàng không Mẫu hạm đang hoạt động
2004-2006:
Trợ lý Giám đốc Điều hành về đóng hàng không mẫu hạm mới thuộc lớp Nimitz
Trước
đó, bà là Giám đốc chuyên trách Hàng không Mẫu hạm và Tàu Đổ bộ, thuộc Văn
phòng Trợ lý Bộ trưởng Hải quân (chuyên trách Nghiên cứu, Phát triển và Mua sắm
Trang thiết bị)
Bà
từng là Giám đốc về Hệ thống Điện tử cho Chương trình Tàu ngầm Tấn công Nhanh
Seawolf
Bà
Giao Phan bắt đầu sự nghiệp dân sự trong Hải quân Hoa Kỳ từ năm 1984 và được
khen thưởng nhiều lần.
Bà
có bằng cử nhân kỹ sư công chính của Đại học Công nghệ Virginia năm 1981, bằng
thạc sỹ quản lý của Viện Công nghệ Florida năm 1997