Vị trí dự án
đập Pak Beng và Xayaburi trong số các dự án đập trên dòng chính Mêkông ở hạ
nguồn.
Tương lai
sông Mêkông quả là u ám với Trung cộng góp phần không nhỏ vào công việc phá
hoại. Tác hại to lớn của những con đập do chính Bắc Kinh xây dựng trên thượng
nguồn chưa được thẩm định đủ, thì mới đây, Trung cộng lại trực tiếp tung tiền
giúp Lào xây dựng thêm một con đập thứ ba ở vùng hạ nguồn sông Mêkông, sau khi
đã mượn vỏ bọc một tập đoàn Malaysia để thúc giục Vientiane ngang nhiên xúc
tiến việc xây dựng con đập thứ hai, tiếp theo con đập thứ nhất được cho là đã
xong được 50%.
Theo một báo
cáo ngắn của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế CSIS tại Washington,
con đập thứ ba trên dòng Cửu Long khúc chảy qua Lào do Trung cộng xây dựng là
đập Pak Beng, cách cố đô Luang Prabang ở miền Bắc Lào khoảng 100 cây số đường
chim bay.
Ngày 21
tháng 09 vừa qua, các quan chức Lào đã thảo luận với Tập đoàn Đầu tư Hải ngoại
Đại Đường (Datang) của Trung cộng về đề án xây con đập Pak Beng, sẽ có khả năng
sản xuất ra 4.700 gigawatt/giờ điện một năm với hơn 90% phần trăm sản lượng sẽ
được bán sang Thái Lan.
Như thông
lệ, các đại biểu Lào đã nhấn mạnh rằng Vientiane rất quan tâm đến việc bảo đảm
sao cho con đập sắp được xây dựng có được đầy đủ tính chất « bền vững và thân
thiện về mặt kinh tế ».
Sau khi dự
án được phê duyệt, thông tin về đề án này sẽ được gửi đến các nước khác trong
Ủy ban Sông Mêkông và các tổ chức quốc tế để lấy ý kiến.
Và đây chính
là điều đáng quan ngại đối với các tổ chức các nước láng giềng, đặc biệt như
Cam Bốt hay Việt Nam nằm ở phía dưới con đập, vì chính quyền Lào đã có thói
quen hỏi ý lấy lệ, còn làm thì cứ làm, nhân danh chủ quyền tối thượng của mình.
Theo một số
nhà quan sát, sở dĩ Vientiane đã có thái độ ngang ngược như vậy, đó chính là vì
họ được Trung cộng chống lưng. Nếu đối với đập Pak Beng, vai trò của Trung cộng
rất hiển nhiên, với một tập đoàn Trung cộng làm chủ công trình, thì đối với đập
thủy điện thứ hai ở vùng hạ nguồn sông Mêkông là Don Sahong, ở Nam Lào, gần
biên giới với Cam Bốt, thì mới đây, bàn tay Trung cộng đã bị vạch trần.
Trong một
bài viết mới đây, nhà nghiên cứu kỳ cựu về Sông Cửu Long Ngô Thế Vinh đã nêu
bật sự kiện là Mạng lưới Sông ngòi Quốc tế International Rivers Network vào đầu
năm nay 2015 đã gởi thư phản đối đích danh Tập đoàn thủy điện Nhà nước Trung
cộng Sinohydro về việc can dự vào đề án đập thuỷ điện Don Sahong, sẽ có tác hại
môi trường và xã hội nghiêm trọng.
Theo nhà
nghiên cứu Ngô Thế Vinh, tập đoàn MegaFirst của Malaysia, chủ đầu tư của Don
Sahong, thực ra chỉ là một công ty bình phong cho tập đoàn Trung cộng Sinohydro.
đã từng bị rất nhiều tai tiếng về những con đập gây ra những tác hại môi sinh.
Đối với các
nhà quan sát, từ lúc xúc tiến đề án xây con đập Xayaburi vào năm 2012 cho đến
đập Don Sahong, và sắp tới đây là đập Pak Beng, chính quyền Lào luôn theo cùng
một kịch bản, chờ cho kế hoạch tiến xa rồi mới báo cho các láng giềng, lấy ý
kiến nhưng phớt lờ các phản đối.
Đập
Xayaburi, theo báo Vientiane Times, đã hoàn tất được 50%, và sẽ đi vào hoạt
động vào năm 2019, còn đập Don Sahong thì đã bắt đầu được xây dựng, dù vẫn bị
Phnom Penh và Hà Nội chống đối.
Thái độ bất
cần láng giềng của Lào, theo nhà nghiên cứu Ngô Thế Vinh, xuất phát từ việc Lào
đã có được hậu thuẫn vô điều kiện của Trung cộng trong việc này, và dòng Mêkông
sẽ còn tiếp tục bị gây hại với các đề án khác, trong đó tập đoàn Trung cộng Sinohydro
sẽ trực tiếp làm chủ thầu của đập Pak Lay của Lào và Sambor của Cam Bốt, hai
nước Đông Nam Á được cho là đã rơi vào quỹ đạo của Bắc Kinh.
Nguồn: Theo
RFI Tiếng Việt