Hội nghị thượng
đỉnh khối ASEAN:
Phát biểu của giới lãnh đạo
Tổng thống Hoa Kỳ kêu gọi ngưng quân sự hóa biển Đông
Thủ tướng Mã Lai kêu gọi
thương thuyết hoà bình để giải quyết tranh chấp Biển Đông
Tổng thống Mỹ Barack Obama chụp ảnh với các nhà lãnh
đạo ASEAN ở Kuala Lumpur, Singapore, hôm 21.11.
Ngày thứ
Bảy, trong cuộc họp thượng đỉnh của Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) tại
Kuala Lumpur, Tổng thống Obama nói:
“Tôi đã tiến hành
hợp tác sâu rộng hơn với ASEAN vì một tổ chức ASEAN hợp nhất và hữu hiệu tại
trung tâm châu Á là một lực lượng của ổn định, thịnh vượng và hòa bình.”
Trong một
thông cáo chung, các nhà lãnh đạo Tòa Bạch Ốc và ASEAN nói họ đã “nâng cao” các
mối quan hệ Đối tác Chiến lược ASEAN-Hoa Kỳ với một mục đích chung là thành lập
một vùng châu Á-Thái Bình Dương hòa bình và thịnh vượng.
Tổng thống Obama nói ASEAN
đóng một vai trò then chốt trong việc tiến đến một “trật tự căn cứ trên luật
pháp” tại châu Á-Thái Bình Dương và đối tác mới giữa Hoa Kỳ và ASEAN sẽ hướng
dẫn các mối liên hệ giữa các bên trong “những thập niên tới.”
Ông khuyến
khích kế hoạch của ASEAN thiết lập một bộ qui tắc ứng xử quốc tế tại Biển
Đông, chủ thể của những tranh chấp trên biển trong những tháng qua liên hệ đến
Trung Quốc và các nước khác trong vùng.
Hiệp hội các
Quốc gia Đông Nam Á đã thảo luận về một bộ qui tắc ứng xử với Trung Hoa lục địa
cách đây hơn một thập niên, nhưng chưa bao giờ có tính cách ràng buộc đối với
các bên liên hệ. Kế hoạch mới được loan báo của ASEAN sẽ xây dựng luật quốc tế
và những chuẩn mực cho việc giải quyết hòa bình những tranh chấp trong đó có
vấn đề tự do hàng hải và tự do hàng không tại biển Đông.
Tòa Bạch Ốc
đã nhiều lần nói là thiết lập một “trật tự căn cứ trên luật pháp” đối với Biển
Đông, nơi có một số lượng lớn hàng hóa qua lại tại vùng này, là thiết yếu đối
với an ninh vùng và thịnh vượng kinh tế, cả hai đều là cốt lõi trong chính sách
của Hoa Kỳ về châu Á - Thái Bình Dương.
Việc tuyên
bố chủ quyền của Trung cộng tại Biển Đông đã gây nên căng thẳng với các nước
quanh vùng biển này.
Các nước
láng giềng nghi ngờ về ý định của Bắc Kinh. Tổng thống Obama nói: “Vì sự ổn định trong vùng, các bên đòi chủ quyền phải ngưng
việc lấy đất lấn biển, xây dựng mới, và quân sự hóa các khu vực tranh chấp".
Thứ trưởng Ngoại
giao Trung cộng Lưu Chấn Dân tuyên
bố rằng Bắc Kinh sẽ tiếp tục xây dựng cơ sở quân sự
trên các đảo nhân tạo, tại cuộc họp báo ở Kuala Lumpur. Ông Lưu biện minh rằng các cơ sở là cần thiết để bảo vệ đảo
nhân tạo.
Ông Lưu nói cuộc
tuần tra của tàu Mỹ “vượt ra ngoài phạm vi tự do hàng hải. Đó là hành vi khiêu
khích chính trị với mục đích là thử phản ứng của Trung Hoa”. Ông Lưu
còn nói rằng “tự do hàng hải và hàng
không chưa bao giờ là vấn đề” tại Biển Đông.
Về Đối tác
Chiến lược châu Á-Hoa Kỳ mới, Tòa Bạch Ốc phát họa 5 lãnh vực cam kết ưu tiên.
Những lãnh vực này bao gồm tăng cường hợp tác kinh tế, mở rộng hợp tác trên
biển, cùng nhau làm việc về những vấn đề xuyên quốc gia như khủng bố, an ninh
mạng và biến đổi khí hậu cũng như bồi dưỡng các nhà lãnh đạo đang nổi lên và
tạo cơ hội cho phụ nữ.
Thủ tướng Malaysia Najib Razak hôm nay kêu
gọi tiến hành các cuộc đàm phán hoà bình để giải quyết tranh chấp Biển Đông.
Tại cuộc họp
thượng đỉnh của khối ASEAN ở Kuala Lumpur, nhà lãnh đạo Malaysia nhấn mạnh đến
tầm quan trọng của việc giải quyết tranh chấp bằng biện
pháp hoà bình, dựa trên cơ sở của luật pháp quốc tế. Ông Najib cũng hối
thúc các bên tự kiềm chế và không có những hành động làm tình hình trở nên phức
tạp hơn hoặc làm leo thang căng thẳng.
Cũng tại hội
nghị này, Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng
một lần nữa khẳng định “bảo đảm hoà bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải
và hàng không ở Biển Đông là lợi ích và trách nhiệm chung của ASEAN.” Báo chí Việt Nam trích lời ông Dũng nói rằng “việc bồi đắp, tôn
tạo và xây dựng qui mô lớn các đảo, đá và các hoạt động đơn phương khác ở Biển
Đông đang gây ra những hệ luỵ nghiêm trọng… và có thể dẫn đến nguy cơ quân sự
hoá và xung đột trên biển…”
Phát biểu
của các nhà lãnh đạo Đông Nam Á được đưa ra trong lúc căng thẳng leo thang ở
Biển Đông vì Trung cộng hồi gần đây đã xây những hòn đảo nhân tạo ở quần đảo
Trường Sa -- nơi có tranh chấp giữa Trung cộng, Việt Nam, Phi Luật Tân, Mã Lai,
Brunei và Đài Loan.
Quan chức hải quân Mỹ trên cho biết chuyến tuần tra sắp tới trong quần đảo Trường Sa dự kiến sẽ diễn ra trong tháng 12.
Tin tổng hợp Reuters, VOA