„Liệu chúng ta có dám
chấp nhận để đứng lên bảo vệ chủ quyền đất nước ngay bây giờ, bất kể
những kẻ cứ nhất định ôm chân quân xâm lược? hay ngồi chờ ngày "chết
nhục" dưới chân chủ mới như dân tộc Tây Tạng?“
Những
gì đáng sợ hơn cái chết?
Vũ Thạch
"Chết diễm phúc phải là chết
già, trên giường, và có người chung quanh khóc ầm ĩ".
Ít nhất đó là hình ảnh hầu hết người Việt chúng ta được dậy từ thuở nhỏ.
Hơn thế nữa, chúng ta còn nghĩ hình ảnh "chết lý tưởng",
"chết êm ả" đó cũng là ước muốn chung của loài người. Chí ít cũng bao
gồm mọi người thuộc văn hóa Đông phương.
Nhưng thật thế không?
Có ngay thí dụ: Một trong những điều giới võ sĩ đạo Nhật sợ nhất là phải
chết già, chết trên giường. Họ tha thiết cầu phật khấn thần để đừng phải chết
như vậy. Cảnh một samurai lưng còng, chân tay run rẩy, không cử động được theo
ý muốn, ngay cả đi đứng cũng phải cậy dựa vào người khác là cơn ác mộng đối với
họ. Rõ ràng viễn cảnh trở nên "vô dụng" đối với họ đáng lo hơn cái
chết.
Và có thể nói hầu hết chiến binh phương Đông, từ Mông Cổ đến Trung Hoa,
Nhật Bản, Hàn Quốc, Việt Nam, đều khoái được "da ngựa bọc thây" hơn
nằm giường.
Sang đến văn hóa phương Tây thì người ta lại càng không thích để lại hình
ảnh chết già. Người càng có học, có tài, có tiếng càng muốn cả người thân lẫn
công chúng chỉ nhớ tới thời điểm cực thịnh mà họ đẹp nhất, thành công nhất,
quyền thế nhất, hay sáng chói nhất về trí tuệ. Rõ ràng họ quan tâm đến di sản
họ để lại hơn cái chết rất nhiều.
Do đó, quan điểm 'chết già là sướng' chẳng đáng được điểm cao đến thế đâu.
Và ngược lại 'chết lúc chưa già' cũng chưa chắc đáng sợ như ta vẫn nghĩ. Còn
lắm thứ đáng sợ hơn cái chết nhiều.
Nhiều cán bộ lớn tuổi tâm sự điều mà họ sợ nhất vào cuối cuộc đời là phải
nhìn lại những gì họ đã làm hay không làm trong những năm dài đã qua. Từ đó, họ
sợ những nạn nhân đang chờ họ ở thế giới bên kia hơn sợ cái chết, vì chết chỉ
là ngưỡng cửa bước qua trong khoảng khắc. Với thời đại Internet, chúng ta có
thể thấy được khá nhiều lãnh đạo đảng đi qua giai đoạn cuối đời như vậy, kể cả
những hung thần một thời như Tố Hữu, Lê Khả Phiêu, ...
Cũng có lãnh đạo sợ phải đối diện những người bạn đang chờ họ bên kia thế
giới hơn cả cái chết. Đó là những đồng đội mà họ từng phản bội hay bỏ rơi để
giữ an toàn cho bản thân, kể cả những người đứng lên theo lời kêu gọi của họ.
Chúng ta có thể thấy loại ân hận đó ở những ông Võ Văn Kiệt, Võ Nguyên Giáp,
...
Và cũng có những lãnh đạo sợ phải thừa nhận mình đã sống qua cả một cuộc
đời vô ích, vô nghĩa, vô vị. Vì quá lo an toàn cho bản thân mà chẳng để lại
được gì, chẳng hoàn thành được gì. Mà cái chết, tức lằn ranh sau cùng của an
toàn, vẫn đến, chẳng né tránh được. Hơn thế nữa, họ phải thừa nhận chính họ là
một phần của cỗ máy đem lại điêu linh cho biết bao người khác. Chúng ta có thể
nhận ra loại tâm tư này ở những ông Phạm Văn Đồng, Trần Quang Cơ, ...
Trong tình trạng thê thảm của dân khí hiện nay, chúng ta khó còn cảm được
lời dạy của cha ông: Chết vinh hơn sống nhục. Nhưng 5 chữ đó là kết tinh kinh
nghiệm sống của biết bao cuộc đời. Một trong những lý do chết vinh hơn
sống nhục là vì "sống nhục" chỉ được một thời gian ngắn rồi vẫn dẫn
đến cái chết, mà luôn là "chết nhục". Mọi hối tiếc vào lúc sắp
"chết nhục" đều đã quá trễ.
Qui luật đó ứng dụng cho cả nhân loại chứ không riêng gì người Việt. Gần 80
năm trước, hàng triệu người Do Thái khi gần chết trong trại tập trung của Đức
Quốc Xã mới quặn lòng hối tiếc đã không tham gia kháng chiến vì sợ chết; hối
tiếc đã không mang thân ra hứng đạn cản đường cho vợ con chạy trốn vì sợ chết;
hối tiếc đã riu ríu kéo cả nhà lên xe vào trại tập trung vì sợ chết, ... để rồi
giờ đây vẫn chết, chết riêng từng người, chết từng phần cơ thể vì kiệt lực, và
chết với nhận thức từng người trong gia đình mình ở đâu đó cũng đang chết dần ở
mức dưới hàng súc vật như mình. Đối với họ cái đau của hối tiếc lớn hơn cái đau
của sự chết.
Ngày nay, tại nước ta, cả dân tộc đang bị đẩy vào loại chọn lựa đó. Gần
nhất là những bà con tại 4 tỉnh miền Trung đang sống dở chết dở vì thảm họa môi
trường do Formosa gây ra. Nhiều người đang phân vân: đứng lên đấu tranh đòi tẩy
rửa môi trường bây giờ có thể bị trấn áp nhưng dẫu có chết đi nữa thì vẫn hơn
cảnh ngồi nhìn từng người trong gia đình nhiễm ung thư, đau đớn nhiều năm
tháng, rồi lần lượt ra đi, kể cả bản thân mình. Cái đau của hối tiếc sẽ lớn hơn
nhiều cái đau của sự chết. Còn nếu đứng lên đấu tranh giành lại môi sinh bây
giờ, gia đình mình sẽ sống.
Dĩ nhiên câu hỏi lương tâm này cũng được đặt ra cho từng người chúng ta chứ
chẳng riêng gì bà con 4 tỉnh miền Trung. Chất độc nay không chỉ có trong cá mà
trong hầu hết mọi loại thực phẩm và không từ một ai trên cả nước. Liệu chúng ta
có dám chấp nhận để đứng lên mạnh mẽ đòi nhà cầm quyền phải đóng ngay các cánh
cửa dẫn chất độc vào Việt Nam? hay ngồi chờ ngày ung thư đến đón từng người
trong gia đình ra đi?
Và còn nhiều quốc nạn khác nữa, đặc biệt là số phận của đất nước sau thời
điểm 2020. Liệu
chúng ta có dám chấp nhận để đứng lên bảo vệ chủ quyền đất nước ngay bây
giờ, bất kể những kẻ cứ nhất định ôm chân quân xâm lược? hay ngồi chờ ngày
"chết nhục" dưới chân chủ mới như dân tộc Tây Tạng? Đến lúc đó có
muốn chọn lại cũng đã quá muộn.
oOo
Chẳng ai muốn tìm lấy cái chết nhưng nghĩ cho cùng chết có phải là chuyện
khủng khiếp nhất chưa?