Lũ ở trong lòng
Mai
Quốc Ấn
Gần 80 người chết, còn nhiều
người mất tích và vô số tài sản thiệt hại cho tới lúc này, chỉ trong một đợt lũ
vài ngày. Mưa lũ về và những tang thương giống như một sự “mặc định” đều đặn
hàng năm. Bài viết này không muốn nói về sự tang
thương do mưa lũ mang lại mà là những “cơn lũ” khác vẫn đều đặn xảy ra mấy mươi
năm nay.
Cơn lũ
đầu tiên mang tên phá rừng. Tôi viết về phá rừng chục năm nay và nhận
ra rằng ham muốn phá rừng sẽ không dừng lại. Nhưng món đồ gỗ đẹp đẽ và bằng gỗ
xịn thể hiện đẳng cấp là nhu cầu có thực của một số người. Có cầu, ắt có cung.
Và đầu nậu gỗ hay lâm tặc xuất hiện như một tất yếu. Và kiểm lâm của nước ta
thì…
“Cơn
lũ” đầu tư cao su một thời đã tạo ra những cánh rừng “không phải rừng”. Các tầng cây trở
nên đơn điệu hơn với cao su và cỏ. Chúng cũng hút nước và giữ đất, giữ nước
nhưng chắc chắn là kém hơn rừng nguyên sinh rất rất nhiều. Và nơi nào có “rừng”
cao su hiện ra thì gần như hồ sơ gốc của nơi đó từng là rừng thật.
Cơn lũ
tiếp theo là đầu tư thủy điện. “Làm thủy điện đầu tiên là làm gỗ. Sau đó là làm đường. Và cuối cùng mới
làm điện.”- là khẳng định của một đại gia thủy điện (nay đã thoái vốn) tâm
sự. Đừng ngạc nhiên nếu có những công trình thủy điện muốn (hoặc đã) được đặt
giữa tim rừng. Sẽ có những “Con đường đâm thẳng tim rừng” (tên bài viết của tôi
trên Sài Gòn Tiếp Thị năm 2012) xuất hiện.
Cơn lũ
thứ tư mang tên quy trình xả lũ. Không người dân nào chạy nhanh hơn
sức nước đổ về cả. Nhà cửa, tài sản, thú nuôi,… dĩ nhiên càng không. Và điệp
khúc đúng quy trình vẫn được lặp lại hàng năm. Và những người dân mất mát tài sản
hay thậm chí mất mạng vì xả lũ vẫn xuất hiện hàng năm.
Nhưng
tất cả những điều ấy sẽ không xuất hiện nếu không có những “cơn lũ” cấp giấy phép hợp thức hóa phá rừng!
Và những “cơn lũ” vừa nêu tạo ra những cơn lũ khác: Cơn lũ di dân, cơn lũ (nghĩa
đen) hàng năm, cơn lũ các đoàn cứu
trợ,
cơn
lũ chi phí y tế và các gánh nặng xã hội, an ninh trật tự và quốc phòng,.v.v..
Nguồn lực đất nước vì thế mà suy yếu.
Và những nỗi đau lòng xót dạ cứ như lũ về…
Đều
đặn, như sự im lặng của đám đông vô cảm và xu phụ quyền lực!
(Trong
lòng bạn có cơn lũ nào không?)
Mai
Quốc Ấn
(FB
Mai Quốc Ấn)