Hoàng quý phi Thái Lan bị tước bỏ mọi danh hiệu như thế nào?
Mới chỉ vài tháng trước, hình ảnh bà Sineenat Wongvajirapakdi trên một chiếc tiêm kích được công bố cùng với tiểu sử chính thức.
Hôm 21/10, bà Sineenat Wongvajirapakdi đột nhiên bị nhà vua tước bỏ mọi danh hiệu và cấp bậc hoàng gia, chỉ vài tháng sau khi bà được sắc phong tước hiệu này.
Hồi tháng 7, Sineenat Wongvajirapakdi được phong tước hiệu Hoàng quý phi bên cạnh Hoàng hậu mới. Tuy nhiên, nay thì thông cáo chính thức của Hoàng gia Thái Lan cho biết, bà Sineenat Wongvajirapakdi bị trừng phạt vì cố "đặt mình ngang hàng với Hoàng hậu."
Theo một số nhà quan sát, việc bà bị tước bỏ tước hiệu cho thấy nhiều điều về hướng đi của chế độ quân chủ Thái Lan, cũng như về những hành vi mà bà bị trừng phạt.
Quốc vương mới của Thái Lan, vua Maha Vajirusongkorn lên ngôi năm 2016 sau khi cha ông qua đời.
Ở Thái Lan, mọi hành vi phỉ báng Hoàng gia và chỉ trích chế độ quân chủ bị trừng phạt nặng theo luật 'phạm thượng' (lèse-majesté) và những người có hành vi này sẽ chịu án tù.
Hoàng quý phi là gì?
Hoàng quân hoặc hoàng phi là từ dùng để chỉ vợ, chồng hoặc bạn đời của một vị vua hoặc nữ hoàng đang trị vì.
Nhưng ở Thái Lan, hoàng quý phi được sử dụng dành cho một người bạn đời của vua bên cạnh Hoàng hậu - người vợ chính thức của vua.
REUTERS
Sineenat, 34 tuổi, là hoàng quý phi đầu tiên ở Thái Lan trong gần một thế kỷ qua. Khi bà nhận tước hiệu này vào tháng 7, bà được xem là người bạn đời chính thức của vua - nhưng không phải là Hoàng hậu - sau khi nhà vua kết hôn với người vợ thứ tư, Hoàng hậu Suthida.
Trong lịch sử, chế độ đa thê và việc nhà vua lấy nhiều vợ đã được hoàng gia Thái Lan sử dụng nhằm bảo đảm sự trung thành của các gia đình quyền lực trên khắp vương quốc.
Nhiều thế kỷ nay, các vị vua Thái Lan đã lấy nhiều vợ. Nhưng lần cuối cùng một vị vua Thái Lan có một hoàng quý phi là vào những năm 1920.
Và danh hiệu này đã không được sử dụng kể từ khi đất nước này chuyển sang chế độ quân chủ lập hiến vào năm 1932.
Chúng ta biết gì về bà Sineenat?
Thông tin về bà khá sơ sài, trừ tiểu sử do hoàng gia công bố vào thời điểm đó.
"Chúng ta chỉ có thể biết những gì mà hoàng gia muốn chúng ta biết về quá khứ của bà," Pavin Chachavalpongasta, Phó giáo sư nghiên cứu về Đông Nam Á tại Đại học Kyoto, giải thích.
REUTERS
Sinh năm 1985, bà Sineenat đến từ miền bắc Thái Lan. Đầu tiên, bà làm y tá.
Sau khi bà có mối quan hệ với Vajirusongkorn, khi đó còn là Thái tử, cuộc sống của bà đã thay đổi.
Bà trở thành vệ sĩ, phi công, lính nhảy dù và gia nhập vào đội cận vệ hoàng gia. Đầu năm nay, bà được bổ nhiệm Thiếu tướng.
Nhưng vinh dự nhất vẫn là việc bà được phong tước hiệu Hoàng quý phi đầu tiên, sau gần một thế kỷ qua tại Thái Lan, vào tháng Bảy vừa rồi.
Ngay sau đó, hình ảnh của bà trên một chiếc máy bay tiêm kích được hoàng gia công bố, cùng với thông tin tiểu sử chính thức. Nhưng nay, chúng đã bị gỡ khỏi trang web chính thức.
Điều gì đã xảy ra cho bà Sineenat?
Theo thông báo chính thức, đăng trong công báo của hoàng gia, bà Sineenat bị tước bỏ tước hiệu vì "hành vi sai trái và không trung thành với quốc vương."
Tuyên bố nói rằng bà "tham vọng" và cố "đặt mình ngang hàng với Hoàng hậu."
"Hành vi của Hoàng quý phi bị coi là thiếu tôn trọng," thể hiện "sự bất tuân chống lại Vua và Hoàng hậu" và lạm dụng quyền lực của mình khi ra lệnh thay cho nhà vua.
Theo tuyên bố này, nhà vua đã nhận thấy rằng "bà ta không biết ơn với tước hiệu được ban, bà đã không hành xử đúng với tước hiệu của mình."
Tamara Loos, Giáo sư về lịch sử Thái Lan tại Đại học Cornell, cho rằng, sự thiếu minh bạch về những gì đã xảy ra có thể là chìa khóa để hiểu rõ hơn về chuyện này.
"Trong những tình huống như vậy, thường sẽ có một hệ thống bảo trợ đằng sau hậu trường. Bà Sineenat có thể cũng có một hệ thống bảo trợ đó, nhưng có thể bà ấy đã không sử dụng hiệu quả". Giáo sư Tamara Loos nói.
Bà Loos cũng nói thêm rằng, ngôn ngữ trong tuyên bố đưa ra về việc tước bỏ danh hiệu của bà Sineenat "gợi nhớ về thời đại mà phụ nữ không thể có quyền lực chính trị trực tiếp. Bởi vậy, người ta thường dùng chữ 'tham vọng' khi nói về những phụ nữ 'có ảnh hưởng'."
Đối với bà Loos, tuyên bố này phù hợp với những gì bà xác định là "sự trỗi dậy của một chế độ quân chủ tuyệt đối hiện đại ở Thái Lan."
Điều gì sẽ xảy ra với bà Sineenat?
Cho đến nay, bà Sineenat chỉ bị tước danh hiệu và chưa rõ điều gì sẽ xảy đến với bà.
"Chúng tôi không biết chuyện gì sẽ xảy ra với bà ấy," ông Pavin giải thích, và nói thêm rằng, các chi tiết khó có thể công khai.
Cũng như những thông tin về quá khứ của bà Sineenat, thông tin tương lai của bà có thể sẽ bị hoàng gia kiểm soát.
Việc bà Sineenat bất ngờ bị phế truất lặp lại những gì đã xảy ra với hai người vợ cũ của vua Vajirusongkorn.
EPA
Năm 1996, vua Thái tố cáo người vợ thứ hai của mình, bà Sujarinee Vivacharawongse - đã trốn sang Hoa Kỳ - và chối bỏ bốn người con trai của ông với bà này .
Năm 2014, người vợ thứ ba của ông, bà Srirasmi Suwadee - hiện không rõ nơi ở - cũng bị tước mọi tước hiệu và bị trục xuất khỏi hoàng gia. Cha và mẹ của bà bị bỏ tù vị tội khi quân; còn con trai của bà, năm nay 14 tuổi, được vua Vajirusongkorn nuôi dưỡng.
Những người vợ cũ của nhà vua chưa bao giờ đưa ra bất kỳ tuyên bố nào về hoàn cảnh cụ thể của họ.
Chúng ta còn biết thêm gì nữa?
Kể từ khi lên nắm quyền, vua Vajirusongkorn đã thực thi quyền lực của mình một cách trực tiếp hơn so với cha.
Đầu năm nay, hai đơn vị quân đội quan trọng nhất ở thủ đô Bangkok được đặt dưới quyền chỉ huy trực tiếp của ông, cho thấy sự tập trung quyền lực quân sự chưa từng thấy ở nước Thái Lan hiện đại vào tay hoàng gia.
"Ngôn ngữ dùng để buộc tội bà Sineenat là cách nhà vua muốn hợp pháp hóa sự trừng phạt dành cho bà ấy," ông Pavin giải thích.
Bà Loos cũng đồng ý rằng, nhà vua đang gửi đi một thông điệp về quyền lực của ông.
