Tỷ phú Donald Trump. Ảnh: AP
Tỷ
phú Donald Trump đạt hơn 270 phiếu đại cử tri cần thiết để giành thắng lợi trong cuộc đua cam go tới phút
chót, theo các hãng tin, sau một mùa tranh cử được coi là “gay cấn”, “đầy chia
rẽ”, và giới quan sát cho rằng kết quả này “sẽ có tác động tới Việt Nam”.
Ông Trump giành
một loạt các chiến thắng được coi là gây sốc ở các tiểu bang quan trọng như
Florida, Ohio cũng như Pennsylvania.
Hãng tin AP chạy
tít: “Ông Trump vào Nhà Trắng trong chiến
thắng đầy bất ngờ”.
Tỷ phú bất động
sản trực ngôn này là người từng nhiều lần nhắc tới Việt Nam, nhưng ở một khía cạnh
tiêu cực, trong chiến dịch vận động với các tuyên bố gây nhiều tranh cãi.
Trong cuộc tranh
luận thứ ba và cũng là cuối cùng hồi cuối tháng 10, ứng viên tổng thống của Đảng
Cộng hòa nói: “Nói một cách tương đối,
chúng ta không sản xuất nữa. Hàng hóa của chúng ta đổ
vào từ Trung cộng, đổ vào từ Việt Nam, đổ vào từ khắp nơi trên thế giới”.
Hồi tháng Hai, trong một cuộc vận động tranh cử, ông Trump từng cáo buộc Việt
Nam cũng như một số các nước châu Á khác “đánh cắp” việc làm tại Mỹ.
Ba tháng sau đó,
ứng cử viên này nói rằng ông tức giận với sự lãnh đạo “bất tài” và “thiếu năng
lực” của Mỹ chứ không phải với Việt Nam, Trung cộng hay Ấn Độ vì “đã lấy đi rất
nhiều thứ của chúng ta”. Mới nhất, hồi tháng Sáu, ứng viên tổng thống trực ngôn
của Mỹ một lần nữa nêu đích danh Việt
Nam, gọi đây là “một trong những nước trả lương thấp nhất trên thế giới”.
Vì sao người Việt quan tâm?
Cuộc bầu cử tổng
thống ở quốc gia cách xa nửa vòng trái đất cũng là tin tức được theo dõi nhiều
nhất ở Việt Nam, theo Google, trong ngày 8/11, ngày bầu cử ở Mỹ, cũng như rạng
sáng 9/11, khi kết quả được công bố.
Báo chí trong nước
cũng đưa tin về nhiều khía cạnh của cuộc tranh cử Tổng thống Mỹ và một số tờ
báo và trang tin thậm chí còn cử người sang Hoa Kỳ để tường thuật về cuộc chạy
đua vào Nhà Trắng.
Nhận định về cuộc
bầu cử này và bài học, nếu có, đối với Việt Nam, tiến sĩ Nguyễn Đình Thắng,
Giám đốc Điều hành Ủy ban Cứu người vượt biển BPSOS, nói trong cuộc trao đổi trực
tiếp trên trang Facebook của VOA Việt Ngữ:
“Đây là bài học điển hình để mọi người đang
theo dõi ý thức được thế nào là một cuộc tranh cử mở trong một đất nước dân chủ
và tự do. Có rất nhiều mâu thuẫn, có rất nhiều bất cập, bất đồng quan điểm này
kia, nhưng trong một sự tương kính, và mọi người đều chấp nhận kết quả bầu cử.
Tôi cầu mong rằng, tất cả quý vị đang theo dõi chương trình sẽ ghi nhận điều
này như là một bài học rất nên giữ lại trong lòng của mình để một ngày nào đó
Việt Nam chúng ta cũng có được một thể chế dân chủ. Nó không như Mỹ nhưng nó
cũng là một thể chế dân chủ”.
Trong mùa tranh
cử lần này, ngoài hai ứng viên tranh cử tổng thống Donald Trump và Hillary
Clinton, còn có các cuộc tranh cử vào Thượng và Hạ viện Mỹ, những người có tiếng
nói trong việc hoạch định chính sách của Mỹ.
Thượng nghị sĩ
John McCain, một cựu chiến binh Chiến tranh Việt Nam và từng đóng góp vào việc
bình thường hóa quan hệ giữa Hà Nội và Washington, đã tái đắc cử ở tiểu bang
Arizona. Tỷ phú Trump từng nhiều lần lên tiếng chỉ trích ông McCain về vai trò
của ông trong cuộc chiến kết thúc nhiều thập kỷ trước.
Ông McCain hồi
tháng Bảy lên tiếng kêu gọi Việt Nam theo chân Phi Luật Tân, thách thức tuyên bố
chủ quyền của Trung cộng ở biển Đông, ngay sau khi Tòa Trọng tài Liên Hiệp Quốc
ra phán quyết tuyên bố phần thắng nghiêng về Manila.
Chống TPP
Trong cuộc vận động
tranh cử cả ông Trump và bà Clinton đều nhắc tới và phản đối Hiệp định Thương mại
Xuyên Thái Bình Dương (TPP) mà Việt Nam là một trong 12 nước ký kết.
Ông Trump nói rằng
bà Clinton từng hậu thuẫn TPP, coi đó là “tiêu chuẩn vàng”, và nhấn mạnh rằng
ông phản đối thỏa thuận thương mại tự do của các nước thuộc vành đai Thái Bình
Dương này.
Ứng viên tổng thống
của Đảng Dân chủ đáp lại: “Đầu tiên, tôi
muốn nói rằng khi tôi xem bản thỏa thuận cuối cùng về TPP, tôi nói tôi chống lại
nó. Nó không đáp ứng cuộc trắc nghiệm của tôi. Tôi đã có cùng cuộc trắc nghiệm
– nó có tạo công ăn việc làm, nâng thu nhập và tăng cường an ninh quốc gia của
chúng ta không? Giờ tôi chống lại nó. Tôi sẽ chống lại nó. Và tôi sẽ chống lại
nó khi làm tổng thống”.
Trong hai cuộc
tranh luận trước, ông Trump cũng từng
nhắc tới TPP,
và hồi tháng Sáu từng tuyên bố rằng nếu được bầu làm tổng
thống, ông sẽ rút Hoa Kỳ khỏi hiệp định này.
Ứng viên này nói
tại tiểu bang Pennsylvania rằng TPP sẽ “buộc
các nhân công Hoa Kỳ phải trực tiếp cạnh tranh với các công nhân từ Việt Nam, một
trong các quốc gia trả lương thấp nhất trên thế giới”.
Bạn đọc tên Do
Thanh viết trên trang Facebook của VOA tiếng Việt: “Tại sao người VN quốc nội lại rất hào hứng và quan tâm đến cuộc bầu cử
tổng thống mà ở cách xa ta đến nửa vòng quả địa cầu? Hay là người ta khát khao
tự do và mơ ước mình được cầm trên tay lá phiếu đúng nghĩa của quyền công
dân??? Cuôc bầu cử quốc hội diễn ra hồi tháng 5/2016 nếu được như thế này thì
hay biết mấy!”
Còn bà Genie Ngọc
Giao Nguyễn, Chủ tịch của Hội Tiếng nói người Mỹ gốc Việt, nói trong cuộc thảo
luận trực tiếp trên Facebook của VOA tiếng Việt:
“Dù kết quả bầu cử này nó có như thế nào đi chăng nữa,
thì cái vấn đề của Việt Nam vẫn là vấn đề của người Việt Nam, và dù sao đi nữa,
cái nỗ lực chung vẫn là ở chúng ta, và cái hy vọng của chúng ta là chúng ta có
rất nhiều người trẻ, đã bước ra thế giới và nhìn thấy rất là nhiều vấn đề”.
Đường lối đối ngoại
Trên Facebook cá
nhân, trả lời câu hỏi về “đường lối ngoại giao đối với các nước có gì thay đổi
không, đặc biệt là châu Á – Thái Bình Dương, thứ đến là biển Đông” khi tân
chính quyền Mỹ lên nhậm chức, cũng như “khi được hỏi ý kiến về việc “ông có
quan điểm mới gì thổi tư tưởng mới đối với giới trẻ Việt nam”, Đại sứ Mỹ tại Việt
Nam Ted Osius trả lời: “Chúng tôi không thể dự đoán được tương lai,
nhưng tôi tin tưởng rằng Hoa Kỳ vẫn tiếp tục ủng hộ
các chính sách về kinh tế. Các bạn trẻ Việt Nam rất thông minh và sáng tạo,
chúng tôi sẽ cố gắng giúp đỡ để những người trẻ Việt Nam được truyền cảm hứng
và thực hiện những kế hoach tương lai”.
Dù hai ứng cử
viên không trực tiếp đề cập tới biển Đông, một trong các mối quan tâm của người
Việt, nhưng hai ứng viên đã nhiều lần tranh cãi về chính sách đối ngoại, trong
đó có khu vực châu Á, của Chính quyền Tổng thống Obama.
Trước khi cuộc bầu
cử diễn ra hôm 8/11, một cuộc thăm dò ý kiến do một tờ báo nổi tiếng ở Hong
Kong thực hiện cho thấy người Trung Hoa tin rằng cả hai ứng viên của Đảng Dân
chủ và Cộng hòa sẽ giải quyết tranh chấp giữa Bắc Kinh và Washington tốt hơn
ông Obama.
Cuộc thăm dò ý
kiến 1500 người Trung Hoa ở thành thị, do tờ Bưu điện Hoa nam Buổi sáng có trụ
sở ở Hong Kong công bố hôm 5/11, còn cho thấy một nửa trong số đó cho rằng ứng
viên Đảng Cộng hòa Donald Trump sẽ xử lý vấn đề biển Đông tốt hơn ông Obama
(54%) cũng như về các vấn đề hợp tác về an ninh mạng (59%), thương mại song
phương (57%) hoặc tình hình trên bán đảo Triều Tiên (52%).
Ngoài ra, khoảng 51% tin rằng tỷ phú bất động sản Mỹ
sẽ can thiệp ít hơn vào châu Á so với đương kim Tổng thống Obama.
VOA Tiếng Việt