Trung cộng có chiến thuật gì ở Biển Đông?
John Sudworth (BBC News, Hải Nam)
Image copyright OTHER Image caption Các láng giềng Trung cộng cáo buộc Bắc Kinh quân sự hóa đội tàu
cá.
Nếu bạn muốn hiểu cách Trung cộng thực sự nghĩ về tuyên bố gây tranh cãi
của họ về khu rộng lớn của biển ngoài khơi về phía nam thì đảo Hải Nam là điểm
tốt để bắt đầu.
Đây là một nơi mà mọi thứ đều được làm để chứng minh
và khẳng định chủ quyền, từ chính phủ và các chính sách quân sự, cho tới hoạt
động đánh cá và du lịch, và thậm chí cả lịch sử của chính nơi này.
Chúng tôi tới cảng cá Tanmen, trên bờ biển phía đông
đảo Hải Nam vì truyền thông nhà nước đưa tin gần đây về sự tồn tại của một tài
liệu đặc biệt - một cuốn sách 600 năm tuổi chứa đựng bằng chứng về tầm quan
trọng quốc gia quan trọng.
'Bằng chứng sắt đá’
Cuốn sách, thuộc sở hữu của một ngư dân đã nghỉ hưu
tên là Su Chengfen của ông, được cho là có chép lại thông tin hướng dẫn hoa
tiêu của tổ tiên của ông nói về cách làm thế nào để tới được những bãi cạn và
các rạn san hô của quần đảo Trường Sa xa xôi, cách Hải Nam hàng trăm hải lý.
Trung cộng luôn nói những bãi này là thuộc lãnh thổ
của Trung cộng với lập luận là "chúng tôi từng tới đó trước tiên". Vì
vậy, cuốn sách của ông Su 81 tuổi "được nâng niu" và "được bọc
trong lớp giấy" kể như “Chén Thánh” hàng hải.
Trên thực tế, báo chí Trung cộng nói đây chẳng khác gì
"bằng chứng thép" về chủ quyền của Trung cộng ở Biển Đông.
Vì vậy, chúng tôi đã đến gặp ông Su vào ngày mà ông
đang bận rộn dựng một mô hình chiếc thuyền ở sân trước của ông, cách bãi biển
vài phút đi bộ.
"Cuốn sách này được truyền từ thế hệ này sang thế
hệ khác," ông nói với tôi khi tôi hỏi về cuốn sách. "Từ thế hệ của
ông nội tôi, để thế hệ của cha tôi, rồi tới tôi."
“Cuốn sách này chủ yếu dạy chúng tôi làm thế nào để đi
đâu đó và quay trở lại, làm thế nào để đi đến quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa,
và làm thế nào để trở về với đảo Hải Nam."
Nhưng sau đó, khi tôi yêu cầu để xem cuốn này – vốn chỉ
mới được nói tới cách đây vài tuần, và được đài báo cáo ở Trung cộng đưa tin
nhiều tại Trung cộng và ngoài Trung cộng – thì có điều ngạc nhiên xảy ra.
Ngư dân Su Chengfen khẳng định
đã vứt cuốn sách đi vì không còn đọc được. (Ảnh: China Daily)
Ông nó nói với tôi cuốn sách đó không tồn tại.
"Mặc dù cuốn sách là quan trọng, tôi đã quẳng nó
đi vì sách cũ và hỏng," ông nói.
Bất kể đó là gì thì dường như cuốn sách của ông Su
không phải là bằng chứng thép của bất cứ điều gì. Có lẽ trừ việc Đảng Cộng sản Trung
cộng kiểm soát truyền thông của họ để không làm cho một vài sự kiện cản trở
cách đưa tin chính thức.
Chúng tôi rời căn nhà của ông Su, cũng thấy hơi kỳ vì
những gì nghe ông nói, và được chứng kiến chút ít về việc Hải Nam sẵn sàng kiểm
soát việc đưa tin liên quan tới Nam Hải (Biển Đông).
Ở khắp nơi chúng tôi đi, chúng tôi bị nhiều xe hơi có
kính mờ của chính phủ bám theo; từ cảng nơi chúng tôi cố phỏng vấn ngư dân, tới
chợ cá nơi chúngtôi nói chuyện với thương nhân, và tại tất cả những chỗ trên
đường chúng tôi quay lại khách sạn.
Sự chú ý có vẻ như không cần thiết lắm và kể như không
ai muốn nói chuyện với chúng tôi khi chúng tôi tiếp cận.
Và những ai chúng tôi hỏi chuyện nói với chúng tôi
không có gì tranh cãi hơn là một sự lặp lại đơn thuần của đài báo chính thức
của nhà nước, đó là Biển Đông thuộc về Trung cộng ngư dân Trung cộng đã tới đó
đầu tiên.
Nhưng nhà chức trách không để yên. Chúng tôi sau đó
nghe nói một trong những người đồng ý trả lời một số câu hỏi của chúng tôi,
trong đó có một thuyền trưởng, đã bị công an tiếp cận và thẩm vấn ngay.
Mặt trận tuyên truyền
Image
copyright OTHER Image caption Việc Trung cộng tuyên bố chủ
quyền ở Biển Đông châm ngòi làn sóng phản đối ở Phi Luật Tân.
Tất nhiên là mọi chuyện diễn ra trong bối cảnh sắp có
phán quyết trong vài tuần tới của một tòa án quốc tế về Biển Đông.
Phi Luật Tân đã kiện tới Tòa án Trọng tài Thường trực
tại The Hague để yêu cầu một phán quyết kỹ thuật về mức độ có thể tuyên bố chủ
quyền lãnh hải dựa trên cơ sở của việc sở hữu bờ biển và các đảo và đá khác
nhau.
Phán quyết dự kiến sẽ không thuận lợi cho Trung cộng,
và thậm chí có thể đi xa tới việc làm vô hiệu hóa tuyên bố chủ quyền mở rộng
được biết tới là "đường chín đoạn" bao trùm đến 90% vùng biển tranh
chấp.
Chẳng ngạc nhiên gì khi Trung cộng nói họ không sẽ
tham gia vào phiên tòa án cũng như không chấp nhận thẩm quyền của phán quyết
đó.
Tôi thấy một nguy cơ
lớn của tính toán sai lầm và leo thangGiáo sư Andrew S Erickson, Naval War
College
Đó là lý do vì sao họ đã gắng sức tự vệ cho lập trường
của mình bằng các cách khác; tăng cường tuyên truyền – đặc biệt là liên tục
khẳng định lịch sử đang đứng về phía họ và tham gia vào thúc đẩy ngoại giao để
giành hậu thuẫn và có thêm đồng minh cho mục đích mà họ theo đuổi.
Điều này có thể giúp giải thích tại sao sự hiện diện
của một nhà báo nước ngoài tại Hải Nam đặc biệt là vào thời điểm này có khả
năng thu hút sự chú ý sát sao từ nhà chức trách.
Trong trường hợp của chúng tôi thì có thể có một lý do
khác: Có lẽ chúng tôi đã đòi hỏi quá nhiều các câu hỏi về lực lượng "dân
quân biển" khét tiếng của Hải Nam.
Người ta cho rằng Trung cộng đã huấn luyện quân sự cho
ngư dân của họ trong nhiều thập niên.
Nhưng trong những năm gần đây, số lượng dân quân trên
các tàu cá tăng và hành động của họ dường như mạnh bạo hơn trong việc giúp
khẳng định và thực thi các tuyên bố chủ quyền của Trung cộng.
Lợi thế chiến lược của họ là họ có thể được, và
thường, sử dụng cho các cam kết quân sự bất thường - chiếm lãnh thổ trên biển,
tiến hành giám sát hoặc quấy rối các tàu khác - trong khi hoạt động dưới vỏ bọc
của tàu đánh cá dân sự.
Hoạt động của các đơn vị dân quân tại cảng Tanmen được
ghi chép khá đầy đủ.
Image copyright OTHER Image
caption Năm 2013, khi có đối đầu với Việt Nam Trung cộng điều một trong
các tàu cá lớn nhất ra các đảo có tranh chấp.
Họ thậm chí có trụ sở riêng đặt trong tòa nhà chính
quyền nằm trong thị trấn, được vinh danh trong năm 2013 và Chủ tịch Tập Cận
Bình tới thăm.
Mặc dù chúng tôi nỗ lực như vậy nhưng không ai chịu
nói về lực lượng trá hình đang đóng vai trò của mình thuộc đội tàu cá Trung
cộng, và chúng tôi càng hỏi nhiều, thì an ninh chính phủ càng bám đuôi nhiều
hơn.
Giáo sư Andrew S. Erickson từ Viện Nghiên cứu Hàng hải
Trung cộng tại Naval War College ở Hoa Kỳ tin rằng sự hiện diện của lực lượng
dân quân tại vùng biển tranh chấp làm tăng rủi ro của leo thang nguy hiểm.
"Tôi thấy một nguy cơ lớn của tính toán sai lầm
và leo thang," ông nói với tôi.
"Cách tiếp cận hiện tại mà Trung cộng đang thực
hiện trong việc sử dụng lực lượng dân quân biển không chỉ khiến họ gặp nguy
hiểm, [nó] sẽ làm các cá nhân và các tàu khác xung quanh họ gặp nguy hiểm và nó
thực gây nguy cơ sẽ có việc lực lượng của Hoa Kỳ và các nước khác dùng vũ lực
chống lại họ để tự vệ chính đáng hoặc để đảm bảo việc tàu bè đi lại hợp
pháp."
Và ông cho rằng rủi ro đó và có thể tăng hơn nữa, sau
phán quyết của Tòa án Trọng tài Thường trực.
"Khi hội đồng trọng tài cuối cùng đưa ra một hình
thức một phán quyết nào đó thì tôi nghĩ rằng Trung cộng sẽ cố gắng tìm một cách
để bày tỏ sự phản đối cụ thể, bày tỏ sự quyết tâm và sự không hài lòng của họ
và
"Tôi nghĩ rằng cách sử dụng lực lượng dân quân
biển ở khoảng cách gần và quấy rối tàu Mỹ, Phi Luật Tân và các nước khác là
điều mà các nhà hoạch định chính sách tại các nước đó phải chuẩn bị cho
mình."
Vì vậy, trong khi Phi Luật Tân có thể sớm có được một
phán quyết ủng hộ cho lập trường của mình, phán quyết này cũng có thể là một
thắng lợi nửa vời.
Phán quyết của Tòa Trọng tài Quốc tế sẽ không có tính
ràng buộc Trung cộng liên quan đến tuyên bố chủ quyền. Tòa này đã nói rất rõ
ràng như vậy.
Thay vào đó phán quyết này sẽ thuyết phục chính phủ và
giới lãnh đạo quân sự ở Bắc Kinh rằng chỉ có một cách duy nhất trong tương lai
– dùng vũ lực.