“Ở
Geyleng tôi cũng gặp những người Việt không tấc đất cắm dùi, những mảnh đời
lang bạt, những kẻ cũng “bị cơ chế nhà nước
đẩy đi từ khốn khổ này sang khốn khổ khác”…”
Những cánh bèo trôi ở Geyleng
S.T.T.D.
Tưởng Năng Tiến
(Hình minh họa: Roslan
Rahman/AFP/Getty Images)
“Nhìn
tổng quát có bao giờ đất nước được như thế này không?”
(Tổng Bí Thư Ðảng CSVN Nguyễn Phú Trọng)
(Tổng Bí Thư Ðảng CSVN Nguyễn Phú Trọng)
“Những Mảnh Ðời
Lang Bạt Ở Bình Dương” là tựa của một bài phóng sự, đọc được qua RFA, do nhóm
phóng viên tường trình Từ Việt Nam thực hiện:
“Họ là những người tứ xứ lang bạt về Bình
Dương để kiếm sống. Có người làm thuê đủ các công việc để kiếm cơm độ nhật, có
người đi buôn rau hành dạo, trái cây dạo, cũng có người đạp con ngựa sắt cũ kỹ
rong ruổi khắp thị thành, ngoại ô để mua ve chai, đồng nát… Cuộc sống của họ
khó khăn, bấp bênh, không có ngày mai. Và họ cũng chẳng biết bám víu vào đâu
ngoài chút sức tàn lực kiệt lúc tuổi già… Chuyến đi của chúng tôi gặp từ người
nghèo này sang người khốn khổ khác, một hành trình dài toàn những mảnh đời lang
bạt, không tấc đất cắm dùi và gặp nhiều tai bay vạ gió. Và tất cả câu chuyện của
họ đều có liên quan đến chính sách quản lý nhà nước từ nhà đất cho đến giải tỏa,
đền bù cũng như thuế và chính sách trợ giúp người nghèo đầy tính bất minh.”
Có lẽ vì không
phải là ký giả, phóng viên, nhà văn hay nhà báo gì ráo trọi (giới người thường
chỉ nhìn thấy mặt trái của cuộc đời) nên chuyến đi của tôi lần này – xem ra – lạc
quan và vui vẻ hơn nhiều. Ở Geyleng tôi cũng gặp những người Việt không tấc đất
cắm dùi, những mảnh đời lang bạt, những kẻ cũng “bị cơ chế nhà nước đẩy đi từ
khốn khổ này sang khốn khổ khác” nhưng (cuối cùng) họ đã tìm ra sinh lộ – dù
chưa biết là chuyện mưu sinh (rồi ra) sẽ kéo dài được bao lâu?
Geyleng là một
con lộ dài, cắt ngang bởi vài chục con hẻm lớn, ở Singapore. Nó được mệnh danh
là Phố Ðèn Ðỏ Quốc Tế, với hàng ngàn người hành nghề bán dâm thuộc nhiều quốc tịch
khác nhau. Riêng hai con hẻm 20 và 21 (Lorong 20 & 21) hiện nay thì gần như
là giang sơn của những cô gái Việt.
Ðúng như cựu Chủ
Tịch Nước Nguyễn Minh Triết nhận xét: “Con gái Việt Nam đẹp lắm!” Họ tươi tắn
và xinh xắn nếu không hơn thì cũng chả hề kém các bạn đồng nghiệp Thái, Phi, Tầu,
Nhật, Ðại Hàn… đang biệt cư ở những con hẻm khác. Các cháu không chỉ là một
“món hàng” mới lạ đối với người ngoại quốc mà giá cả, xem ra, cũng nhẹ nhàng
hơn.
Ở Geyleng (chắc)
không ai ngủ. Ðường phố tấp nập ngày đêm. Giữa đám người đang chen chúc hưởng
thụ hay mưu sinh trong những quán ăn lộ thiên, rực rỡ ánh đèn nơi khu phố đèn đỏ
này, tôi chợt nhận ra những người phụ nữ Việt Nam (qua những chiếc áo bà ba sờn
cũ) đang đi loanh quanh chào mời thực khách mua giấy chùi miệng.
Họ chào hàng bằng
tay, bằng ánh mắt van nài, cùng với nụ cười rất hiền lành và hơi buồn bã. Tôi
không giấu được sự ngạc nhiên:
-Chị người Việt Nam phải hông?
-Chú cũng người Việt luôn sao?
-Dạ.
-Chèn ơi, vậy mà tui tưởng người Sing. Chú mua giùm mấy
tệp khăn giấy này nha. Có một đô la thôi hà.
-Ðược chớ mà chị ngồi chơi nói chuyện chút xíu cho vui
đi. Gấp gáp khỉ gì. Chị dùng chi tui kêu luôn?
-Chú cho uống được rồi, tui mỏi chân và khát nước quá.
Ði từ hồi bốn giờ chiều tới giờ đó.
-Vậy thì ăn luôn đi.
-Dạ, cũng được.
-Rồi mấy giờ chị mới về nhà? Gần sáng tới nơi rồi.
-Phải đi tới cỡ tám giờ mới đủ sở hụi.
-Sở hụi gì cà? Chị bán mấy cái tệp giấy này có vốn liếng
gì bao nhiêu đâu, không bán nay thì mai chớ hư hỏng lỗ lã gì mà sợ.
-Tui mua một bịch 20 tệp giá $5, bán hết cả bịch thì lời
được 15 đồng.
-Mỗi ngày chị bán mấy bịch?
-Cũng còn tùy. Bữa nào khỏe, chịu khó đi, chịu khó mời
thì được ba bịch, còn không thì hai. Có bữa hên bán một bịch thôi cũng đủ tiền
rồi.
-Sao kỳ vậy?
-Nhiều người khách họ chỉ lấy một tệp giấy thôi, lấy
cho mình thấy đỡ kỳ vậy mà nhưng cho tới năm sáu đô la lận. Họ cũng thường cho
ăn luôn nữa. Nhiều người tử tế và vui vẻ lắm nhưng ngặt là mình không biết tiếng
nên cúi đầu ăn thôi, chớ có biết nói chuyện gì đâu.
Tôi tính nhẩm một
đô la của Singpore tương đương với 80 xu của Mỹ nên suy ra là bà đồng hương này
cũng kiếm được từ $30 đến $50 mỗi ngày.
-Như vậy bữa nào hên là chị về sớm, ngủ khỏe re há?
-Ý đâu có được chú. Ngày hên cũng phải ráng đi để bù
ngày xui chớ. Với lại tui ở “ghép” với bà Ba. Phải để bà ấy ngủ cho đủ giấc.
Khi nào tui về chui vô ngủ là đến phiên bà đi bán. Ghép như vậy mà một ngày
cũng phải trả $12 tiền nhà lận đó.
Tôi chưa kịp hiểu
sự khác biệt giữa chuyện “ghép phòng” và “ghép giường” nhưng chưa kịp hỏi kỹ
thì đã có thêm người nhập cuộc:
-Út à, ngồi chơi mảy. Chú này là “người mình” chớ
không phải Sing đâu nha.
-Vậy hả. Con chào chú.
-Chú chào em, ngồi nghỉ chút đi. Ăn gì chú kêu luôn
nha.
-Dạ, con thích ăn cháo cá.
Người mới đến trẻ hơn nhiều (chắc mới ngoài 40)
trông cũng tươm tất hơn hẳn dù trên người vẫn chỉ mong manh có mỗi chiếc áo bà
ba và cái quần đen quê mùa giản dị, như cách phục sức thường thấy ở những phụ nữ
Việt Nam ở quê nhà. Chỉ vài phút sau, lại thêm một “người mình” nữa hồn nhiên
ngồi vào bàn góp chuyện:
-Chèn
ơi, ở đây gần tháng rồi tui mới thấy có chú là người Việt ở thành phố qua chơi
đó nha. Còn toàn là tụi nhỏ làm gái, với đám bà già tụi tui không hà.
-Không
phải ở thành phố đâu. Ông là Việt kiều ở tuốt luốt bên Mỹ lận.
-Ủy
Trời, xa dữ thần vậy sao?
Tha hương ngộ cố tri. Câu chuyện của chúng tôi dù rất
lan man nhưng đều nổ giòn như bắp. Tôi không có gì để nói nhiều nên chỉ ngồi
nghe, và được nghe về một phương cách mưu sinh của đồng bào mình nơi đất lạ.
Bán giấy chùi miệng là một nghề tương đối mới mẻ của
người Việt ở Singapore. (Cũng có người bán vé số nhưng rất ít vì ai cũng ngại
phải “ngậm” những tấm vé không bán kịp trước giờ xổ). Dù thời hạn cho phép “du
lịch” chỉ trong vòng một tháng, mỗi một chuyến đi – sau khi trừ chi phí máy bay
và ăn ở – trung bình một người chịu khó đi bán không ngừng (chừng 12 tiếng mỗi
ngày) có thể để dành được từ $800 đến $1,000. Một năm nếu đi được vài lần thì
mang về được $3,000 hoặc $4,000.
Ðây là một số tiền lớn lao ngoài sự ước mơ của rất
nhiều người dân Việt. So với dịch vụ xuất khẩu lao động rất nhiêu khê, tốn kém,
phải cầm cố nhà cửa, và bị lường gạt đều đều thì “thương vụ” bán giấy chùi miệng
(rất lương thiện này) quả một là phát kiến “thần tình” khi mà nước Việt không
còn đủ chỗ chen chân cho những người bị đẩy đến bước đường cùng, mỗi lúc một
đông.
Tạp chí Forbes
liệt Singapore vào hàng quốc gia giầu có thứ ba trên thế giới (the third
richest country in the world). Người dân ở đảo quốc này không ai phải đi bán
hàng rong hoặc đi xin ăn. Họ không chỉ giầu có, hào phóng mà còn vô cùng cởi mở
nữa. Họ chấp nhận đến bốn thứ ngôn ngữ chính thức khác nhau: tiếng Anh, tiếng
Mã, tiếng Hoa, và tiếng Tamil.
Thực khách ở
Singapore không ai cần đến giấy chùi miệng nhưng họ vẫn sẵn sàng chia sẻ vài đồng
tiền lẻ với những kẻ không may ở nước láng giềng, qua một hình thức mua bán
(tương đối) lịch sự và tế nhị. Thiệt là một vùng đất láng giềng bao dung, và
trù phú, nơi lý tưởng cho những mảnh đời cùng quẫn và lang bạt đến tự Việt Nam.
Khi còn tại chức,
ông Chủ Tịch Nước Nguyễn Minh Triết
đã tuyên bố: “Ngày
nay, chúng ta ngẩng cao đầu, sánh vai cùng cường quốc…”
Người kế vị, ông
Trương Tấn Sang, cũng phát biểu gần
tương tự: “Những
thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử của gần 30 năm đổi mới mà nhân dân ta đạt
được khiến chúng ta hãnh diện và tự hào, bạn bè quốc tế ngưỡng mộ.”
Trong số những
“cường quốc” và “bạn bè quốc tế ngưỡng mộ” này (hẳn) không có người dân ở Singapore
đâu. Xin mọi người cứ yên tâm, và đừng ai cảm thấy bị tự ái (vặt) làm chi.
Theo lời một vị
lãnh đạo cao cấp khác, (đương kim Tổng Bí Thư Nguyễn Phú Trọng) thì chuyện “xây dựng chủ nghĩa xã hội còn lâu dài lắm.”
Nghĩa là sẽ còn nhiều thế hệ con dân Việt Nam đến Geyleng để bán thân, hay bán
giấy – nếu họ vẫn còn có thể tiếp tục mở rộng vòng tay chào đón chúng ta.
Kính chúc các chị,
các em, các cháu luôn buôn may và bán đắt.