Tin Tổng Hợp liên quan đến Biển Đông và Trung cộng (ngày 28.10.2016)

Tin Tổng Hợp liên quan đến Biển Đông và Trung cộng (ngày 28.10.2016) 

Tư lệnh Thái Bình Dương đến Hà nội: Quan hệ Việt - Mỹ ngày càng tốt hơn

 Bộ Quốc Phòng CSVN vừa trải thảm đỏ đón tư lệnh lực lượng Mỹ tại Thái Bình Dương, một cử chỉ biểu thị mối quan hệ an ninh quốc phòng hai nước ngày một tốt hơn.

Ðô Ðốc Harry B. Harris, Jr., tư lệnh Bộ Tư Lệnh Thái Bình Dương Hoa Kỳ (phải) được Trung Tướng Phan Văn Giang, tổng tham mưu trưởng quân đội CSVN, thứ trưởng Bộ Quốc Phòng đón tiếp tại Bộ Quốc Phòng CSVN. (Hình: ÐSQ Hoa Kỳ tại Hà Nội)

Ðô Ðốc Harry B. Harris, tư lệnh lực lượng Mỹ tại Thái Bình Dương đến Hà Nội ngày 26 tháng 10, 2016. Tại đây, ông không những gặp Trung Tướng Phan Văn Giang, tổng tham mưu trưởng quân đội CSVN, mà còn gặp cả ông Trần Ðắc Lợi, phó trưởng Ban Ðối Ngoại Trung Ương đảng CSVN và Thứ Trưởng Ngoại Giao Lê Hoài Trung.

Thông cáo báo chí của Tòa Ðại Sứ Mỹ tại Hà Nội cho hay, “Ðô Ðốc Harris tái khẳng định cam kết của Hoa Kỳ trong việc tăng cường quan hệ song phương và nâng cao khả năng và năng lực của Việt Nam, đặc biệt trong các lĩnh vực an ninh hàng hải và thực thi pháp luật.”

“Ðô Ðốc Harris đề cao hoạt động hợp tác quân sự gần đây giữa Hoa Kỳ và Việt Nam trong hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ thiên tai, và hỗ trợ hoạt động gìn giữ hòa bình đa quốc gia. Ðô Ðốc Harris cũng đề cao hợp tác giữa Hoa Kỳ và Việt Nam trong việc tiếp tục xử lý các vấn đề chiến tranh để lại, trong đó có tìm kiếm quân nhân mất tích và nỗ lực giảm các mối đe dọa từ vật liệu chưa nổ,” bản thông cáo viết.

Vẫn theo bản thông cáo, “Trong thời gian còn lại của chuyến thăm, Ðô Ðốc Harris sẽ tới Sài Gòn, Ðà Nẵng và khánh thành một cơ sở bảo dưỡng và nâng hạ tàu của Cảnh Sát Biển Việt Nam tại Bộ Tư Lệnh Vùng Cảnh Sát Biển 2, tỉnh Quảng Nam, được xây dựng với sự hợp tác của Hoa Kỳ.”

Ðô Ðốc Harris tới Việt Nam chỉ một ngày sau cuộc gặp của Ngoại Trưởng Hoa Kỳ John Kerry với nhân vật số 2 của đảng CSVN Ðinh Thế Huynh ở Washington DC. Trong cuộc gặp này, ngoài nhiều vấn đề khác, ông Kerry đề cập đến việc hai nước Việt Nam-Hoa Kỳ đều có quyết tâm bảo đảm việc tôn trọng luật pháp tại Biển Ðông.

Việc ngoại trưởng Mỹ tái xác định chủ trương của Mỹ không thay đổi khi xoay trục sang Á Châu nhằm cố trấn an Hà Nội và Ðô Ðốc Harris lập lại chính sách này khi gặp các giới chức CSVN.

Biển Đông: Bí mật về những con đường ngầm dưới biển

Tầu ngầm USS George Washington (SSBN-598) của Hoa Kỳ.(@wikipedia.com)

« Những con đường ngầm dưới Biển Đông » ẩn chứa đầy « bí ẩn » là nhận định của phóng viên Igor Gauquelin, đăng trên trang mạng Asialyst, ngày 20/10/2016. Tác giả dẫn phân tích của một số chuyên gia Pháp khẳng định những tranh chấp tranh lãnh hải tại đây chỉ là những « cãi cọ vặt vãnh ». 

Trên thực tế, sự thật nằm sâu dưới lòng Biển Đông, và có liên quan đến những thiết bị quân sự đang được cất giấu ở đó, tức những chiếc tầu ngầm. RFI Việt ngữ lược dịch và giới thiệu lại.

Tác giả trích dẫn các phân tích của hai nhà nghiên cứu Pháp. Một người là tướng Daniel Schaeffer, từng là tùy viên quân sự Pháp tại Thái Lan, Việt Nam và Trung cộng, hiện là cố vấn chiến lược doanh nghiệp về Trung cộng và Việt Nam và là thành viên hội cố vấn về châu Á. Người thứ hai là nhà địa lý học François-Xavier Bonnet, nghiên cứu tại Manila, cộng tác viên của Viện Nghiên cứu về Đông Nam Á đương đại (IRASEC).

Cả hai ông cho rằng tranh giành quyền kiểm soát đánh bắt thủy hải sản và chiếm hữu nguồn dầu khí được cho là dồi dào chỉ là những nguyên do thứ yếu. Bởi vì cho đến lúc này, người ta vẫn chưa bao giờ chứng minh được về trữ lượng dầu khí tại đây. Theo hai chuyên gia, những tham vọng và các nước đi cụ thể của Trung cộng tại quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa, xung quanh bãi cạn Scarborough hay tại những vùng bãi đá ngầm bí ẩn thuộc dải Macclesfield là thuần tính chất quân sự.

Các nghiên cứu của hai ông đưa ra hai cách nhìn bổ sung cho nhau về mặt địa chất, để rồi từ đó đi đến cùng một kết luận : Không những Trung cộng muốn độc quyền kiểm soát lưu thông trên Biển Đông, mà còn muốn là cường quốc duy nhất có quyền tự do đi lại bằng tầu chiến và cụ thể hơn là bằng tầu ngầm phóng tên lửa SNLE, vũ khí răn đe hạt nhân tối tân nhất.

Ngay từ năm 2010, tướng Daniel Schaeffer đã viết : Bắc Kinh « muốn là chỉ có hải quân nước này mới có thể thao diễn an toàn trên biển và sâu dưới nước, mà không muốn cho bất kỳ tàu chiến nước ngoài nào đến lưu thông tại đây mà không có sự đồng thuận của Trung cộng và không áp dụng các luật lệ hàng hải của chính nước này. Chính vì lý do này, mà nếu một ngày nào Trung cộng buộc phải từ bỏ yêu sách ‘đường chín đoạn’ dưới áp lực quốc tế, Bắc Kinh đã sắp xếp một giải pháp thoái lui bằng cách tạo ra những đường cơ bản ngay xung quanh những quần đảo trên Biển Đông ».

Hành lang tầu ngầm « bí mật » ngay giữa lòng Trường Sa

Nghiên cứu của hai nhà khoa học dựa trên một định đề : Ngay giữa lòng Biển Đông, có những vùng nước sâu đã được biết đến từ lâu. Bởi vì, độ sâu vẫn là điều kiện tiên quyết bảo đảm tính bí mật cho các hoạt động của tầu ngầm, tránh được những chiếc máy bay tuần tiễu trên biển có trang bị các công cụ dò tìm.

Nhất là những vùng nước sâu đó lại nằm ngay giữa lòng quần đảo Trường Sa, trái với những gì được phổ biến rộng rãi hiện nay cho rằng xung quanh khu vực này chỉ là vùng nước nông. Không những thế, những con đường nước ngầm này cho phép tầu ngầm có thể ra vào dễ dàng một cách an toàn từ bốn phía quần đảo.

Ông François-Xavier Bonnet trên thực tế đã phát hiện ra là nhiều hành lang thực sự đi xuyên quần đảo Trường Sa, cho phép đi lại sâu dưới lòng biển, giữa các bãi đá ngầm nổi tiếng là nguy hiểm cho lưu thông hàng hải.

Kiểm soát những điểm chiến lược

Tướng Daniel Schaeffer phát triển một tầm nhìn bao quát hơn về tình hình Biển Đông, tập trung vào chiến lược ngoài khơi xa của Bắc Kinh. Về điểm này, ông Schaeffer còn đưa ra những giả thuyết hấp dẫn, chẳng hạn khi ông tập trung chú ý vào những vị trí tiền đồn tại dải Macclesfield, rất quý giá đối với Trung cộng mà thoạt nhìn chẳng vì một lý do hiển nhiên nào.

Nằm ở phía đông nam quần đảo Hoàng Sa, những mỏm đá ngầm nửa chìm nửa nổi thuộc dải Macclesfield là một « quần thể bãi đá ngầm chìm dưới biển ». Nếu căn cứ theo luật biển, những mỏm đá ngầm này chẳng thể nào là đảo và do đó không thể nào được hưởng quy chế lãnh thổ để mà có thể thực thi một quyền chủ quyền lãnh thổ. 

Chính ở đây Bắc Kinh che giấu các ý đồ thật sự của mình. Để chứng minh những yêu sách chính đáng, Trung cộng đã dùng một « mưu mẹo », gọi đó là quần đảo Trung Sa và tự tuyên bố có chủ quyền cùng với Hoàng Sa và Trường Sa, thậm chí biến dải Macclesfield (mà Trung cộng gọi là Trung Sa) thành một đơn vị hành chính để quản lý.

Về mặt cơ bản, khó có thể hiểu được quần đảo Trung Sa là gì, một nhóm vị trí đảo rời rạc nằm cách xa nhau trên biển, và duy chỉ có một điểm có thể thấy rõ lúc thủy triều xuống là bãi cạn Scarborough. Nhưng đối với Trung cộng việc biến chúng thành một thực thể duy nhất của mình còn mang một lợi ích khác : Cần phải bảo đảm lối ra cho các chiếc tầu ngầm đi từ Tam Á về hướng nam, và do đó cần phải kiểm soát các điểm chiến lược nhất của lộ trình hàng hải này.

Những khám phá hải trình sâu dưới biển của Anh và Mỹ

Lục tìm trong các hồ sơ lưu trữ liên quan đến các nghiên cứu địa lý thủy văn và đo nước sâu do người Anh tiến hành trong khoảng 1925-1938, người Mỹ trong khoảng những năm 1930 đến tận những năm 1970 rồi của người Nhật, ông François-Xavier Bonnet đã tìm được một nhân chứng, chỉ huy Harry Mathis, và cũng có thể là người đầu tiên đã đi xuyên qua quần đảo Trường Sa bằng tầu ngầm hạt nhân vào tháng 4/1972 trong thời kỳ chiến tranh Việt Nam.

Những hải trình này có thể cũng đã được biết đến từ thời Đệ Nhị Thế Chiến. Trong một bài viết gần đây, ông Bonnet viết rằng : Các tầu ngầm của Mỹ đã « từng tuần tra trên Biển Đông và thường đi xuyên qua » quần đảo Trường Sa. Các nghiên cứu của ông Bonnet cho thấy ít nhất có hai trục hải trình cho tầu ngầm có thể lưu thông được đã từng được biết đến : Trục Đông – Tây (do Mỹ phát hiện) và trục Bắc – Nam (Anh).

Bất chấp những chi tiết không rõ ràng trong các hồ sơ lưu trữ của Mỹ, nhưng ông François-Xavier Bonnet có thể đưa ra giả định là hải trình xuyên Trường Sa từ Đông sang Tây, bắt nguồn từ phía bờ biển đảo Palawan của Phi Luật Tân kết thúc tại ngã ba phía tây Trường Sa, trước bãi Đá Chữ Thập không xa mấy.

Như vậy, lộ trình này cho phép một chiếc tầu ngầm có thể đi vòng qua bãi đá ở phía bắc hay phía nam để đổ về phía tây của Biển Đông, gần Việt Nam hay Malaysia. Điều đó giải thích vì sao Đá Chữ Thập hiện là một vị trí quan trọng trong chiến lược bố trí quân sự của Trung cộng tại Trường Sa.

Trung cộng thực hiện nhiều cuộc tập trận ở Biển Đông

Suốt ngày 27 tháng Mười Một 2016, Trung cộng thực hiện nhiều cuộc tập trận ở Biển Đông.

Tin này được Cơ Quan An Toàn Hàng Hải Trung cộng loan báo ngày hôm qua, yêu cầu tàu thuyền không qua lại khu vực tổ chức tập trận, kéo dài từ phía Nam tỉnh Hải Nam đến phía Tây Bắc của quần đảo Hoàng Sa, nơi Trung cộng đang nắm quyền kiểm soát nhưng cả Đài Loan lẫn Việt Nam đều nhận có chủ quyền.

Cơ Quan An Toàn Hàng Hải Trung cộng không cho biết thêm chi tiết, và Bộ Quốc Phòng Trung cộng cũng không trả lời những câu hỏi liên quan đến cuộc tập trận này.

Cuộc tập trận được Trung cộng tổ chức không đầy một tuần lễ sau khi Hoa Kỳ đưa tầu chiến di ngang qua Hoàng Sa, sát 2 đảo Tri Tôn và đảo Phú Lâm, nhưng không tiến vào khu vực 12 hải lý quanh hai hòn đảo này. Theo các giới chức Hoa Kỳ, Bắc Kinh xây phi đạo và đặt hệ thống hỏa tiễn phòng không trên đảo Phú Lâm.

Sau khi tầu chiến Mỹ đi ngang qua Hoàng Sa, Bắc Kinh đã lên tiếng phản đối, nói rằng hành động của Hoa Kỳ chỉ tạo thêm bất ổn định, đồng thời cáo buộc Hoa Kỳ cố ý can dự vào khu vực, gây thêm khó khăn cho nỗ lực giải quyết tranh chấp mà các quốc gia liên quan đang thực hiện.

Mỹ và Việt Nam tái xác định cam kết bảo vệ luật pháp ở Biển Đông

Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry và Thường trực Ban Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Đinh Thế Huynh phát biểu trong một cuộc họp báo chung tại Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, thủ đô Washington, ngày 25 tháng 10 năm 2016 [Bộ Ngoại giao / Public Domain]

Ông Đinh Thế Huynh đang có mặt tại Hoa Kỳ theo lời mời của Ngoại trưởng John Kerry. Một số nhà phân tích cho rằng chuyến đi Mỹ đầu tiên của ông Đinh Thế Huynh trong cương vị Thường trực Ban Bí thư mang ý nghĩa quan trọng trong mối quan hệ giữa Việt Nam với hai cường quốc trước bối cảnh tranh chấp Biển Đông. Chuyến đi này có mục tiêu đẩy mạnh hơn nữa hợp tác Mỹ-Việt trong đó có vấn đề Biển Đông. Phát biểu trong buổi tiếp ông Đinh Thế Huynh hôm 25/10/2016, ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã khẳng định rằng hai nước Việt Nam - Hoa Kỳ đều có quyết tâm bảo đảm việc tôn trọng luật pháp tại Biển Đông. Ông đánh giá cao sự phát triển trong mối quan hệ hai nước, đồng thời cho biết hai nước đã có những sáng kiến trong nhiều lĩnh vực hợp tác, trong đó có vấn đề Biển Đông. Ông Kerry nói:

“Chúng tôi đã bắt đầu một số sáng kiến trong các lĩnh vực ứng phó khẩn cấp, hợp tác chống khủng bố, tăng cường khả năng thúc đẩy pháp quyền ở Biển Đông”.

Ngoại trưởng Mỹ đồng thời cho biết ngoài hồ sơ Biển Đông, hai bên cũng sẽ thảo luận về các vấn đề khác, trong đó có « vấn đề nhân quyền và quyền tự do thành lập công đoàn và bảo vệ các quyền của mình trong tư cách là con người ». Hai bên cũng sẽ đề cập đến Hiệp định Đối Tác Xuyên Thái Bình Dương TPP.

Hãng tin Mỹ AP đặc biệt lồng chuyến công du Mỹ của người được báo chí phương Tây mệnh danh là « nhân vật số 2 trong đảng Cộng Sản Việt Nam » vào trong bối cảnh Phi Luật Tân - đồng minh lâu đời của Mỹ ở Đông Nam Á - đang tăng cường quan hệ với Trung cộng.

Dấu hiệu « bỏ Mỹ theo Tàu » của Phi Luật Tân được cho là bắt đầu khiến Việt Nam lo ngại trước nguy cơ bị đơn độc trong việc chống lại các yêu sách chủ quyền quá đáng của Trung cộng tại Biển Đông.

Trên vấn đề này, Ngoại trưởng Mỹ đã cố trấn an Việt Nam. Theo báo chí Việt Nam, trích dẫn tin từ Thông Tấn Xã Việt Nam, trong cuộc hội đàm với ông Đinh Thế Huynh, ông Kerry đã xác định rằng chính sách xoay trục của Mỹ qua châu Á Thái Bình Dương vẫn sẽ tiếp tục với chính quyền mới, và Hoa Kỳ vẫn coi trọng quan hệ với Hiệp Hội Đông Nam Á ASEAN trong đó có Việt Nam.

Riêng vấn đề Biển Đông, ngoại trưởng Mỹ khẳng định là Washington luôn dựa trên các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế và kêu gọi các bên liên quan tuân thủ phán quyết của Tòa Trọng Tài Thường Trực La Haye về Biển Đông, bảo đảm hòa bình, tự do hàng hải, hàng không tại Biển Đông.

Được biết trước khi đến Washington, ông Đinh Thế Huynh cũng đã tới Bắc Kinh từ ngày 19-21/10 và có các cuộc họp với Chủ tịch Tập Cận Bình và một số giới chức trong Bộ Chính trị Trung cộng.

Tổng thống Phi Duterte muốn Mỹ rút quân khỏi Phi Luật Tân trong 2 năm

Tổng thống Rodrigo Duterte trong cuộc họp báo tại Davao, miền nam Phi Luật Tân, ngày 21/08/2016REUTERS

Trong chuyến công du Tokyo hôm 26/10/2016, tổng thống Rodrigo Duterte tuyên bố muốn Hoa Kỳ rút toàn bộ binh sĩ ra khỏi Phi Luật Tân trong vòng 2 năm tới, đồng thời, ông cũng cho biết sẵn sàng xem lại hiệp ước quốc phòng với Mỹ, nếu thấy cần thiết.

Lần đầu tiên tới thăm Nhật Bản, tổng thống Phi Luật Tân nhấn mạnh trọng tâm chuyến đi là kinh tế, thương mại. Mặc dù vậy, trong một diễn đàn kinh tế tại Tokyo hôm nay, ông Duterte đã tuyên bố : « Tôi muốn, có thể trong vòng 2 năm tới, đất nước tôi sẽ không còn sự có mặt của quân đội nước ngoài » và dù có phải hủy bỏ các thỏa thuận thì ông cũng sẽ sẵn sàng làm. Tổng thống Phi Luật Tân muốn ám chỉ lực lượng Mỹ đóng tại các căn cứ quân sự trên lãnh thổ Phi Luật Tân theo thỏa thuận liên minh quân sự giữa hai nước.

Ngoài số quân đồn trú thường trực nói trên, Mỹ còn có một đơn vị đặc nhiệm đang có mặt trên đảo Mindanao để giúp Phi Luật Tân chống lại các lực luợng khủng bố Hồi Giáo cực đoan.

Tại Tokyo, tổng thống Phi Luật Tân dường như muốn trấn an các cử tọa Nhật Bản về quan hệ giữa Manila và Bắc Kinh. Ông Duterte khẳng định không tìm kiếm liên minh quân sự với Trung cộng và trong các cuộc đàm phán với lãnh đạo Trung cộng, hai bên đã không đề cập đến chuyện vũ khí, hay triển khai quân đội hay liên minh.

Phát ngôn viên chính phủ Nhật Yoshihide Suga tuyên bố Tokyo sẽ tiếp tục viện trợ phát triển cho Phi Luật Tân, nhưng không cho biết là vấn đề quan hệ với Mỹ có được đề cập đến hay không trong cuộc hội đàm giữa tổng thống Phi Luật Tân và thủ tướng Nhật Shinzo Abe vào chiều tối nay.

Dưới thời tổng thống Benigno Aquino, Nhật Bản và Phi Luật Tân vẫn có quan hệ khăng khít. Tokyo đã cung cấp cho Manila các tàu tuần duyên, ủng hộ Phi Luật Tân trong các tranh chấp chủ quyền biển đảo với Trung cộng.

Phi Luật Tân : Ngư dân muốn có thông báo bằng văn bản quyền hoạt động ở Scarborough

Bãi Scarborough, Biển Đông, ngư trường truyền thống của ngư dân Trung cộng, Phi Luật Tân và Việt Nam. (Ảnh chụp vệ tinh ngày 12/03/2016)Reuters

Một viên chức chính quyền tỉnh Pangasinan muốn tổng thống Rodrigo Duterte cho thông báo bằng văn bản cụ thể là ngư dân Phi Luật Tân từ giờ được phép hoạt động tại vùng biển xung quanh bãi cạn Scarborough. Từ năm 2012, họ bị quân đội Trung cộng cấm vào Panatag, tên gọi Scarborough theo tiếng Phi Luật Tân.

Sau chuyến thăm nạn nhân thiên tai tại Tuguegarao, tỉnh Cagayan, đông bắc đảo Luzon, tổng thống Duterte nói với người dân địa phương : « Chúng ta chỉ còn chờ thêm vài ngày nữa là có thể quay lại bãi cạn Scarborough và ngư dân của chúng ta lại có thể đánh bắt ở vùng này ».

Tuyên bố ngày 23/10/2016 của tổng thống khiến ngư dân địa phương thêm hy vọng. Tuy nhiên, phát biểu với báo Phi Luật Tân Star, được International Business Times trích ngày 25/10/2016, ông Jeremy Agerico Rosario, một quan chức địa phương, yêu cầu tổng thống Duterte ra văn bản chính thức về thông tin trên.

Ông nói: « Điều này nên được viết thành văn bản để các bên đều nắm rõ được. Cần được lập thành văn bản, do hai bên ký (Trung cộng và Phi Luật Tân), để ngư dân Pangasinan có thể tiếp tục cuộc sống của họ ».

Tỉnh Pangasina, được chia thành nhiều huyện khác nhau, nằm ở phía tây đảo Luzon dọc theo vịnh Lingayen và Biển Đông. Vẫn theo quan chức địa phương trên, đa số người dân trong tỉnh sống bằng nghề đánh bắt. Tuy nhiên, từ khi Trung cộng kiểm soát bãi cạn Scarborough vào năm 2012, người dân Phi Luật Tân bị cấm khai thác ở vùng giầu tài nguyên này.

Trước chuyến công du Trung cộng vào tuần trước, tổng thống Phi Luật Tân tuyên bố sẽ đàm phán về tranh chấp lãnh hải với Bắc Kinh dựa trên phán quyết của Tòa Trọng Tài Thường Trực La Haye. Tuy nhiên, tổng thống Duterte và chủ tịch Tập Cận Bình đã không chính thức thảo luận về chủ đề này. Ông Duterte cho biết một giải pháp đang được đàm phán.

Tổng hợp tin tức, bình luận từ VOA, RFA, RFI, Người Việt