Hệ thống bầu cử Tổng
Thống tại Hoa Kỳ -
Cử Tri Đoàn (Electoral
College)
Hai ứng cử viên Tổng Thống: Donald Trump (Cộng Hoà) và
Hillary Clinton (Dân Chủ). Nguồn ản: Internet
Hoa Kỳ bầu cử
theo hệ thống "Cử Tri Đoàn" (Electoral College,) số
phiếu phổ thông do cử tri dân chúng bầu được đếm theo từng tiểu bang, và sau đó
mỗi tiểu bang bầu lại một lần nữa bởi các Đại Cử Tri (Elector.). Theo Hiến Pháp Hoa Kỳ (Constitution) ấn định rằng,
một ứng cử viên tổng thống chỉ có thể được đắc cử làm
tổng thống khi người đó thắng 270 phiếu đại cử tri, tức
quá bán tổng số 538 phiếu đại cử tri của Hoa Kỳ.
Các vị Đại cử tri
Trong ngày bầu
cử tổng thống, đảng chính trị tại mỗi tiểu bang chọn ra các “đại cử
tri,” như đảng Cộng Hòa, đảng dân Chủ v.v... Mỗi
tiểu bang chọn con số đại cử tri tương đương với con số của 2
thượng nghị sị liên bang của mỗi tiểu bang, cộng với con số dân liểu liên bang
của mỗi tiểu bang. Thí dụ Texas có 2 thương nghị sĩ lien bang, và 36 dân biểu
liên bang, do đó Texas có tổng cộng là 38 đại cử tri. Tiểu
bang California có 2 thượng nghị sĩ liên bang, và 53 dân biểu liên bang, do đó
California có tổng cộng là 55 đại cử tri. Các thượng nghị sĩ, dân biểu không được làm đại
cử tri.
Tại các tiểu bang dân số ít
như Dakota, Montana và Wyoming thì có 2 thượng nghị sĩ liên bang và 1
dân biểu liên bang, do đó mỗi tiểu bang này có tổng cộng là 3 đại cử
tri. Thủ đô Hoa Thịnh Đốn tức vùng Washington, DC không phải
là tiểu bang nên không có thượng nghị sĩ liên bang, và cũng không có dân biểu
liên bang, nhưng được chính phủ ấn định có được 3 đại cử tri.
Cử
Tri Đoàn tại các tiểu bang (Electoral Colleges):
Các tiểu
bang Hoa Kỳ với khuynh hướng khác nhau và con số Đại cử tri của từng tiểu bang.
Nguồn ảnh: Internet
Tiểu bang có khuynh hướng bầu rõ rệt (theo Cộng Hòa
hoặc Dân Chủ):
Alabama=9, Alaska=3, Arizona=11, Arkansas=6, California=55,
Colorado=9, Connecticut=7, Delaware=3, District of Columbia=3, Florida=29, Georgia=16,
Hawaii=4, Idaho=4, Illinois=20, Indiana=11, Iowa=6, Kansas=6, Kentucky=8,
Louisiana=8, Maine=4, Maryland=10, Massachusetts=11, Michigan=16, Minnesota=10,
Mississippi=6, Missouri=10, Montana=3, Nebraska=5, Nevada=6, New Hampshire=4, New
Jersey=14, New Mexico=5, New York=29, North Carolina=15, North Dakota=3, Ohio=18,
Oklahoma=7, Oregon=7, Pennsylvania=20, Rhode Island=4, South Carolina=9, South
Dakota=3, Tennessee=11, Texas=38, Utah=6, Vermont=3, Virginia=13,
Washington=12, West Virginia=5, Wisconsin=10, Wyoming=3.
11
Tiểu bang khuynh hướng chưa rõ rệt :
Colorado=9, Florida=29, Iowa=6, Michigan=16,
Nevada=6, New Hampshire=4, North Carolina=15, Ohio=18, Pennsylvania=20, Virginia=13,
Wisconsin=10.
Hiện tại Hoa Kỳ có 100 Thượng Nghị Sĩ, 435 vị Dân Biểu, cộng thêm 3 vị Đại
cử tri tại thủ đô Washington DC. Con số 538 vị Đại Cử Tri được chia hai thành
269 (538 / 2 = 269). Như vậy để được bầu
làm Tổng Thống Hoa Kỳ, ứng cử viên cần phải có ít nhất 270 (269 + 1) phiếu của Đại
Cử Tri hoặc nhiều hơn.
Các tiểu bang có số Đại Cử Tri nhiều nhất là California 55 (2 + 53),
Texas 38, New York 29, Florida 29, Illinois 20, Pennsylvania 20...
Hầu hết những nhân vật được chọn
làm “đại cử tri” là những nhân vật có tiếng tăm, giàu có trong xã hội,
là người giữ chức vụ cao cấp trong đảng, là ủng hộ viên mạnh mẽ cho ứng cử viên
tổng thống v.v...
Các đại cử tri sau đó gặp nhau tại
thủ phủ của mỗi tiểu bang vào giữa tháng 12 để chính thức bỏ một phiếu
cho tổng thống và một phiếu cho phó tổng thống.
Hầu hết các tiểu bang ấn định rằng ứng cử viên tổng thống nào nhận được phiếu phổ thông của cử tri dân chúng bầu nhiều nhất, thì ứng cử viên tổng thống đó được nhận tất cả số phiếu đại cử tri của tiểu bang đó, tức “winner take all,” còn ứng cử viên tổng thống nào nhận ít phiếu hơn thì sẽ không nhận được bất cứ phiếu đại cử tri nào cả, tức theo phương thức “được ăn cả, ngã về không.”
Riêng tại 2 tiểu bang Maine (có 4 phiếu đại cử tri,) và
Nebraska (có 5 phiếu đại cử tri) thì ấn định một hệ thống phân phối
phiếu đại cử tri rất đặc biệt, ứng cử viên nào thắng tổng số
phiếu toàn tiểu bang thì nhận được 2 phiếu đại cử tri, số còn
lại thì ứng cử viên nào thắng trong địa hạt dân biểu liên bang nào thì ứng cử
viên đó được nhận 1 phiếu đại cử tri cho địa hat mà họ thắng
đó. Tiểu bang Maine có 2 địa hạt dân biểu liên bang, và tiểu bang Nebraska có 3
địa hạt dân biểu liên bang.
Hàng triệu cử tri Mỹ sẽ đi bỏ phiếu tại phòng phiếu vào
thứ Ba ngày 8 tháng 11 năm 2016 cho cuộc
bầu cử tổng thống năm 2016 (và một số đã đi bầu sớm hoặc đã bầu bằng thơ). Về mặt kỹ thuật thì
coi như họ bỏ phiếu cho danh sách đại cử tri của mỗi ứng cử
viên tổng thống. Kết quả “chính thức” sẽ phải chờ cho tới tháng 1 năm 2017 thì
mới được công bố, bởi vì cuộc bầu cử tổng thống
Mỹ được quyết định bởi cử tri đoàn chứ không phải bởi số phiếu
phổ thông do các cử tri dân chúng đã bầu.
Trường hợp các ứng cử
viên không hội đủ ít nhất 270 phiếu của cử tri đoàn
Nếu các ứng cử viên tổng thống đạt được con số phiếu bầu của các đại
cử tri bằng nhau, hoặc không ai nhận được đủ 270 phiếu đại cử
tri, thì Hạ Nghị Viện Hoa Kỳ sẽ chọn ra 3 ứng cử viên tổng thống đạt
số phiếu phổ thông cử tri dân chúng bầu nhiều nhất để bầu Hạ Nghị Viện bầu.
Điều đáng lưu ý là Hạ Nghị Viện Hoa Kỳ có tổng số là 435 dân biểu liên bang,
tuy nhiên trong trường hợp này không phải tất cả 435 dân biểu được bầu, mà mỗi
tiểu bang chỉ chọn ra một dân biểu đại diện để đứng ra bầu mà thôi. Nói cho dễ
hiểu là Hoa Kỳ có 50 tiểu bang thì chỉ có 50 dân biểu được bầu chọn tổng thống
Mỹ trong trường hợp này. Điều này suy ra rằng đảng nào giữ được đa số dân biểu
nhiều tiểu bang, thì ứng cử viên thuộc đảng đó sẽ có cơ hội được Hạ Nghị Viện
bầu đắc cử tổng thống. Cho đến ngày nhậm chức tổng thống, nếu Hạ Nghị Viện
không bầu ra được người tổng thống, thì phó tổng thống mới đắc cử sẽ lên nắm
quyền tổng thống cho tới khi nào Hạ Nghị Viện bầu ra cho được tổng thống.
Trong lịch sử Hoa Kỳ, chỉ có 2 ứng cử viên tổng thống Thomas Jefferson năm 1801, và John Quincy Adams năm 1825 được Hạ Nghị Viện Hoa Kỳ bầu mà thôi.
Còn về phần ứng cử viên phó tổng thống, nếu các ứng cử viên phó tổng thống
đạt được con số phiếu bầu của các đại cử tri bằng nhau, hoặc
không ai nhận được đủ 270 phiếu đại cử tri, thì Thượng Nghị
Viện Hoa Kỳ gồm 100 thượng nghị sĩ sẽ chọn ra 2 ứng cử viên phó tổng thống đạt
được phiếu phổ thông cử tri dân chúng bầu nhiều nhất để Thượng Nghị Viện bầu.
Chỉ có một lần, vào năm 1836, hai ứng cử viên phó tổng thống Francis
Granger và Richard M. Johnson được Thượng Nghị Viện Hoa Kỳ bầu, kết quả là ông
Johnson đắc cử phó tổng thống với số phiếu là 33/17.
Nếu cùng lúc Quốc Hội Hoa Kỳ chưa thể chọ ra vị Tổng Thống và PhóTổng
Thống, thì vị Chủ tịch Hạ Nghị Viện Hoa Kỳ sẽ lên nắm Quyền Tổng Thống. Nếu vị
Chủ tịch Hạ Nghị Viện Hoa Kỳ không thể đảm nhiệm chức tổng thống, thì sẽ chiếu
theo Đạo Luật the Presidential Succession Act of 1947 để biết nhân vật
nào lên đảm nhiệm.
Ý
định thay đổi hệ thống bầu cử theo lối cử tri đoàn
Trong quá khứ, có một số tổ chức, chính trị gia chống đối và muốn cải cách
lại phương pháp bầu cử theo lối cử tri đoàn này, vì họ cho
rằng không hợp lý. Họ lập luận rằng hệ thống bầu cử hiện thời dẫn đến việc
các ứng viên tổng thống không ngó ngàng gì đến các tiểu bang mà ứng cử viên
tổng thống này biết chắc là các tiểu bang đó đã tự động thuộc về họ rồi, khiến
họ không cần bỏ thì giờ đến vận động nữa.
Trong năm 2013, gần hai phần ba
của công chúng, 63 % nói rằng họ muốn thay đổi hệ thống bầu
cử theo lối cử tri đoàn.
Từng có hàng trăm dự luật đã được giới thiệu
trong Quốc Hội để thay đổi hệ thống bầu cử theo lối cử tri
đoàn này, tuy nhiên không ai thành
công. Nhiều
phong trào vận động cho kế hoạch bầu tổng thống dựa trên tổng số phiếu
phổ thông toàn quốc đang được lan rộng trên khắp nước Mỹ. Kế
hoạch này đã được giới thiệu ở 50 cơ quan lập pháp tiểu bang, và cho
đến nay, 10 tiểu bang cũng như vùng Hoa Thịnh Đốn D.C đã
thông qua đạo luật như vậy tổng cộng 165 phiếu. Nếu các tiểu bang khác cũng
đã thông qua kế hoạchnày để họ có ít nhất 270 phiếu, thì kế hoạch này có
thể có hiệu lực.
Cử Tri Người Việt
Thành phần cử tri Hoa Kỳ
hiện nay:
1.- Người Mỹ da trắng chiếm
65%
2.- Mỹ da đen chiếm 20%
3.- Mỹ Hipano latin chiếm 10%
4.- Dân Á Châu chiếm
5 %.
Năm 2014, tổng số dân Mỹ là 318.900.000 người, trong đó có 1.737.433 Người Việt, chỉ chiếm 0,54% dân số.
Hai Tiểu Bang lớn nhất
là California --Cử Tri Đoàn 55-- và Texas --Cử Tri Đoàn 38 --đây
cũng là hai Tiểu Bang có đông Người Việt nhất:
-California:
Da Trắng có 15.763.625 người, chiếm 42.3%; Mỹ Latino 14.013.719, chiếm
37.6%; Á Châu, đa số người Tàu 4.861.007, chiếm 13%; Phi Châu 2.299.072
chiếm 6%, trong khi Người Việt chỉ có 581.946 người, chiếm 1.51%.
-Texas: Da
Trắng có 17.701.552 người, chiếm 70%; Mỹ Latino 9.460.921, chiếm 37%, Phi Châu
2.979.598, chiếm 11%; Á Châu, đa số người Tàu 964.596, chiếm 3%, trong
khi Người Việt chỉ có 210.913 người, chiếm 0,78%.
Với tỷ lệ nhỏ bé
(0,54%, 0,78% hay 1,51% ) dù Người Việt có
bỏ phiếu cho Clinton, Trump hay chẳng bỏ phiếu cho ai cả, kết quả Cuộc Bầu Cử tại
Tiểu Bang mình cư ngụ cũng chẳng thay đổi gì… !
Tuy
nhiên, Cử Tri Người Việt vẫn đi bầu để
góp phần vào việc quyết định các Đại Diện cho Liên Bang hay Tiểu Bang như:
Nghị Sỹ, Dân Biểu, Thống Đốc, Giám Sát Viên,
Nghị Viên, Thị Trưởng, v.v...
Trong cuộc bầu cử Tổng
Thống lần này, khuynh hướng của người Mỹ gốc Việt rất khác biệt nhau và không
rõ rệt thiên hẳn về 1 vị ứng cử viên nào, Donald Trump hay Hillary Clinton. Kết
quả sơ khởi sẽ được biết vào khoảng tối hôm nay, thứ ba 08.11.2016. Chúng ta
hãy chờ xem.
Nguồn: Tóm lược theo các bản tin trên Internet
Đọc thêm:
BBC Tiếng Việt
Nguồn: Tóm lược theo các bản tin trên Internet
Đọc thêm:
Image
copyright EPA Image caption Cử tri tại tiểu bang Georgia có
số lần bỏ phiếu cho ứng viên thua cuộc cao kỷ lục
Khi xem xét tới các kỳ bầu cử tổng thống
Hoa Kỳ, một số tiểu bang có thành tích đáng ngạc nhiên về việc luôn bỏ phiếu
cho người thắng cử.
Tiểu bang có số lần bầu cho người chiến thắng nhiều
nhất là Ohio, nơi có kết quả bỏ phiếu phù hợp với kết quả chung cuộc trên toàn
quốc trong 44 lần, với 13 lần liên tiếp kể từ 1964 tới nay.
Illinois, nơi đạt thành tích bỏ phiếu trùng với kết
quả chung cuộc 41 trong tổng số 49 lần, thì đạt tỷ lệ phần trăm thắng cao hơn một
chút, và có số lần tham dự bầu cử tổng thống Hoa Kỳ ít hơn.
New Mexico không so được với thành tích 41 lần nói
trên, nhưng đã luôn đứng về bên thắng với tỷ lệ cao, 24 trong tổng số 26 lần
(tiểu bang này chưa tồn tại như một tiểu bang riêng rẽ cho tới tận năm 1912).
Những nơi này thường được gọi là các tiểu bang
"bellwether", được đặt tên theo cách gọi con cừu đầu đàn vốn đeo
chuông nơi cổ - nó đi hướng nào thì các con khác trong đàn cừu sẽ đi theo hướng
đó.
Image
copyright GETTY IMAGES Image caption Cử tri Ohio chỉ bỏ phiếu cho ứng viên thua
cuộc mới có hai lần
Thế nhưng các tiểu bang kém may mắn hơn trong các trận
chiến bầu cử thì sao? Những bang nào thường xuyên bỏ phiếu cho người thua cuộc?
Tính theo tỷ lệ thì nơi 'sai' nhiều nhất lại không
phải là một tiểu bang.
Thủ phủ liên bang, District of Columbia, chỉ bầu cho
người thắng có sáu trong 13 kỳ bầu cử.
Georgia và Alabama đã bỏ phiếu cho ứng viên thua cuộc
còn nhiều lần hơn - 24 trong tổng số lần lượt là 56 và 48 kỳ bầu cử.
Đứng kế tiếp là Mississippi, 23 lần 'chọn nhầm' ứng
viên.
Những tiểu bang ở miền nam này đã đạt thành tích
không mấy gây ghen tị khi luôn bỏ phiếu cho đảng Dân chủ trong kỷ nguyên thành
công của phe Cộng hòa vào hồi đầu thế kỷ 20.
Sau đó họ quay sang chọn các ứng viên độc lập không
thành công trong khoảng thời gian giữa thế kỷ, rồi chuyển sang ủng hộ cho các ứng
viên Cộng hòa đúng vào lúc xu thế cả quốc gia đi theo hướng ngược lại.
Do đó, nếu quý vị đang muốn chọn người chiến thắng
trong kỳ bầu cử năm nay, có lẽ hãy chọn khác các tiểu bang miền nam, và hãy
theo dõi sát tình hình Illinois, Ohio và New Mexico.