Trọng Nghĩa (RFI)
Cuộc họp của đại diện các nước sáng lập AIIB, Bắc
Kinh, Trung cộng, 16/01/ 2016REUTERS/Mark Schiefelbein/Pool
Liệu
Ngân Hàng Đầu Tư Cơ Sở Hạ Tầng Châu Á – tên quốc tế là AIIB – một ngân hàng do Trung
cộng chủ trương, có bị vạ lây trong trường hợp Trung cộng bác bỏ phán quyết về
Biển Đông của Tòa Án Trọng Tài Thường Trực La Haye sắp tới đây hay không ? Trang mạng nghiên cứu của
Mỹ Eurasia trong một bài phân tích
công bố hôm nay 16/02/2016 đã không ngần ngại cho rằng AIIB rất có thể sẽ là
nạn nhận đầu tiên của các yêu sách chủ quyền lãnh thổ của Trung cộng ở Biển
Đông.
Theo
ghi nhận của tác giả bài phân tích, Ngân Hàng do Trung cộng sản sinh này dự trù
sẽ cung cấp các khoản vay đầu tiên vào giữa năm 2016 này. Đó cũng là thời điểm
mà một tòa án trọng tài của Liên Hiệp Quốc ở La Haye dự trù sẽ ra phán quyết
định về việc Philippines kiện các yêu sách lãnh thổ quá đáng của Trung cộng
trên hầu như toàn bộ Biển Đông.
Nếu
bác bỏ phán quyết của tòa án và thẩm quyền của một định chế quốc tế được công
nhận giải quyết vấn đề Biển Đông, theo Eurasia, Trung cộng có nguy cơ bị phản
đòn dữ dội.
Theo
Eurasia, lý do rất đơn giản : khi chính Bắc Kinh tạo ra tiền lệ coi thường một
cơ chế trọng tài quốc tế, những quốc gia con nợ của Trung cộng trong tương lai,
những nước sẽ vay tiền của Ngân Hàng Đầu Tư Cơ Sở Hạ Tầng Châu Á, hoàn toàn có
thể vin vào đó để không trả nợ.
Bắc
Kinh lúc đó sẽ khó có thể cầu viện nơi các cơ chế trọng tài quốc tế để nhờ giải
quyết hay áp đặt các biện pháp trừng phạt vì chính Trung cộng đã tự mình bác bỏ
những phán quyết từ những định chế có uy tín trong việc giải quyết các tranh
chấp đa phương.
Đối
với Eurasia, vấn đề đối với Trung cộng sẽ rất hệ trọng vì sẽ ảnh hưởng rất lớn
đến tình hình xã hội trong nước.
Trong
nhiều thập niên trước đây, Trung cộng chủ yếu là nước nhận đầu tư từ nước ngoài
trên quy mô lớn. Trong tư cách đó, Bắc Kinh đã có thể viết ra - và tùy tiện
thay đổi – các quy tắc.
Thế
nhưng, trong những năm tới đây, Trung cộng sẽ ngày càng trở thành nước đi đầu
tư, nhờ vào kho dự trữ ngoại tệ hơn 3.000 tỷ đô la mà họ tích lũy được trong
thời gian qua.
Ngân Hàng AIIB, theo
Eurasia được tạo ra chính là để sử dụng kho dự trữ đó, vào mục tiêu duy trì
được công ăn việc làm cho người Trung cộng, chủ yếu là tại hai đại tập đoàn
trong lãnh vực hạ tầng là công ty Điện Quốc Gia và tập đoàn Đầu Khí Hải Dương
CNOOC.
Hiện
nay, nhu cầu cơ sở hạ tầng cơ sở tại Trung cộng phần lớn đã bão hòa, các doanh
nghiệp nhà nước này do đó cần hợp đồng ở nước ngoài để tránh sa thải nhân công
gây mất ổn định chính trị. Thế nhưng khi đầu tư ra nước ngoài, họ phải thay đổi
tư duy và cung cách làm ăn.
Hiện nay, Trung cộng cho
rằng các nước láng giềng là - hoặc nên là - một phần mở rộng của Trung cộng,
nơi áp dụng các quy định của đảng Cộng sản Trung cộng.
Theo
Eurasia, đường lưỡi bò của Trung cộng ở Biển Đông là một biểu hiện của điều
này. Nó được đặt trên hai giả định mang tính chất hồi tố : khẳng định không
chứng từ là chủ quyền Trung cộng đã có từ thời xa xưa, và tuyên bố cũng không
chứng từ rằng đấy là chủ quyền không thể tranh cãi.
Đối
với Eurasia, con nợ tiềm tàng của AIIB không thể không tự hỏi là liệu các tiêu
chuẩn tương tự có thể được áp dụng trong việc giải quyết tranh chấp liên quan
đến các khoản vay của AIIB hay không, liệu đất đai ở các nước thứ ba, dùng trong
các công trình hạ tầng xây bằng tiền vay của AIIB có bị tuyên bố là thuộc chủ
quyền « không thể chối cãi » của Trung cộng – một cách hồi tố
- hay không ?
Tóm
lại, bài
phân tích của Eurasia cho rằng các khách hàng tương lai của AIIB phải tính đến
các rủi ro kể trên khi làm ăn với Ngân Hàng Trung cộng.