“Sau tàu đánh cá mở đường, tàu tuần duyên sẽ
tiến tới, theo sau là việc xây dựng các đảo nhân tạo trên các đá, bãi cạn, rạn
san hô và sau cùng là quân sự hóa và kiểm soát.”
Chiến tranh ngư dân
Lê Phan
Trong vùng biển
đang tranh chấp ở Biển Đông, theo nhật báo Washington Post, ngư dân Trung Cộng
đang đóng vai một lực lượng tiền phương cho cuộc chinh phục Biển Đông.
Trung Cộng đang
sử dụng đoàn tầu đánh cá khổng lồ của họ để dành chủ quyền trên Biển Đông. Việc
này không những sẽ gây đụng chạm với các quốc gia láng giềng ở Đông Nam Á, mà
còn đưa vào một sự khó tiên đoán nâng cao nguy cơ của những cuộc khủng hoảng hầu
như định kỳ.
Mùa này là mùa
đánh cá của Biển Đông, và chỉ trong vòng mấy tuần qua, căng thẳng đã bùng lên
giữa Nam Dương, Mã Lai và Việt Nam với các ngư dân Trung Cộng, thường được hộ tống
và bảo vệ bởi các hình thức tàu tuần duyên từ hải giám, hải cảnh đến kiểm ngư.
Những ngư dân này đã đi rất xa ra khỏi vùng bờ biển của Trung Cộng. Và họ chỉ
là chương mới nhất trong cuộc chiến tiệm tiến của Bắc Kinh nhằm nới rộng ngư
trường và đồng thời dành chủ quyền và sự chế ngự hàng hải trên một trong những
hải lộ quan trọng nhất của thế giới.
Chỉ cách đây vài
năm thôi, hồi năm 2012, báo chí Việt Nam ồn lên việc Trung Cộng xua 23,000 tàu
đánh cá xuống Biển Đông. Bản tin của báo chí Việt Nam nói đến ngư dân của các tỉnh
Hải Nam và Quảng Đông được lệnh tìm xuống Biển Đông. Báo điện tử Báo Mới cho biết
là trong tháng 7, cơ quan ngư nghiệp tỉnh Hải Nam đã đưa tàu đến đánh cá ở quần
đảo Trường Sa “trong
chiến dịch chuyển hướng hoạt động của các tàu đánh cá Trung cộng từ đánh bắt gần
bờ đến đánh bắt xa bờ.” Hồi đó sự hiện diện của ngư dân Trung Cộng ở
Trường Sa còn là chuyện hiếm có. Chuyện đó ngày nay đã thay đổi hẳn.
Giáo Sư Zhang Hong Zhou, chuyên viên của Trường
Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam tại viện đại học kỹ thuật Nanyang của
Singapore giải thích: “Nhà chức trách Trung Quốc coi ngư dân và tàu đánh cá là những
khí cụ quan trọng để nới rộng sự hiện diện của Trung Quốc và để giúp khẳng định
chủ quyền trên vùng biển tranh chấp. Ngư dân ngày càng trở thành tiền
tuyến của các tranh chấp Biển Đông, và các vụ đụng chạm ngư nghiệp có thể tạo
nên những căng thẳng lớn hơn về ngoại giao và an ninh giữa Trung Quốc và các quốc
gia trong vùng.”
Ở cảng Đàn Môn,
một cảng ngư nghiệp ở phía nam của đảo Hải Nam, thuyền trưởng họ Trần đang ngồi
trong phòng lái của cái tàu đánh cá của ông hôm tuần rồi, tờ Post kể, nói chuyện
về đánh cá biển xa. Một tấm hình chủ tịch Mao Trạch Đông vẫn còn giữ chỗ danh dự
ngay sau lưng ông, cùng với một hệ thống định vị và hải hành rất mắc tiền mà
chính phủ Bắc Kinh đã cung cấp cho ông miễn phí. Ông Trần bảo là nguồn cá ở Trường
Sa dồi dào hơn là những vùng biển gần bờ của Trung Quốc, nhưng ông còn bảo là
ông thực hiện một nghĩa vụ với tổ quốc. Ông khẳng định, như chính quyền Bắc
Kinh đã chỉ bảo, “Đó là vùng biển của
chúng tôi, nhưng nếu chúng tôi không đánh cá ở đó thì làm sao chúng tôi có thể
bảo đó là lãnh thổ của chúng tôi được?”
Các chuyên gia
nói là cuộc chiến dành ngư trường này, thường bị bỏ quên không được nhắc đến,
là một ảnh hưởng tạo bất ổn trong Biển Đông, là một nguồn của những sự khó tiên
đoán, dễ thay đổi và đầy nguy cơ.
Vào cuối tháng 3
vừa qua, cơ quan hải cảnh của Mã Lai thấy 100 tàu đánh cá Trung Cộng, hộ tống bởi
các tàu tuần duyên Trung Cộng, trong vùng biển của họ. Những con tàu này ở gần
Đảo Luconia, chỉ chưa đầy 100 hải lý cách bờ biển Borneo thuộc Mã Lai nhưng đến
800 hải lý cách điểm cực nam của đảo Hải Nam. Đầu tháng này, Hà Nội bắt một tàu
Trung Cộng mà họ nói đang cung cấp dầu và tiếp tế cho các tàu đánh cá Trung Cộng
ngay trong vùng biển của Việt Nam ở Vịnh Bắc Việt.
Nhưng vụ bùng nổ
lớn nhất là hôm 20 tháng 3, khi các viên chức Nam Dương áp tải một con tàu đang
tiến gần đến Quần đảo Natuna. Khi tàu tuần duyên của Nam Dương bắt đầu kéo con
tàu đánh cá Trung Cộng vào bờ, một tàu tuần duyên của Trung Cộng can thiệp, đâm
vào con tàu đánh cá, đẩy nó trở lại Biển Đông, cho đến khi Nam Dương phải thả sợi
dây kéo. Có điều trước đó, Nam Dương đã bắt thuyền trưởng và ngư dân trên tàu
mang về đất liền.
Nam Dương lâu
nay vẫn đứng bên lề các tranh chấp Biển Đông và cho đến nay Bắc Kinh vẫn tôn trọng
và nói là họ công nhận chủ quyền của Nam Dương trên Quần đảo Natuna, gần khu mỏ
dầu quan trọng. Nhưng lần này chính phủ Nam Dương đã phản ứng giận dữ, nói là họ
cảm thấy cố gắng để duy trì hòa bình trong vùng biển tranh chấp đã bị “phá hoại.”
Các viên chức quốc phòng Nam Dương thề sẽ gửi những chiến hạm ra để bảo vệ các
tàu tuần dương trong vùng, đang tính đến chuyện cưỡng bách tòng quân ở các hòn
đảo hẻo lánh trong quần đảo Natuna, và đã gửi một phi đội F-16 đến Natuna để chống
lại “những tên ăn cắp.” Trong khi đó bộ ngoại giao ở Jakarta đã triệu đại sứ của
Bắc Kinh đến để gửi công hàm phản đối.
Trung Cộng như
chúng ta biết đã vẽ đường lưỡi bò chín đoạn và dành chủ quyền trên toàn thể Biển
Đông. Con đường chín đoạn đó có những nơi đi gần bờ biển của Phi Luật Tân, Mã
Lai, Brunei, Việt Nam và nay quần Đảo Natuna. Nhưng trả lời phóng viên trong cuộc
họp báo định kỳ, phát ngôn nhân Hoa Xuân
Oánh của Bộ Ngoại Giao Bắc Kinh thản nhiên nói: “Vùng biển xảy ra xung đột là ngư trường truyền thống của Trung Quốc,
tàu đánh cá Trung Quốc tiến hành đánh bắt cá bình thường tại vùng biển này.
Ngày 19 tháng 3, khi tàu cá liên quan bị tàu vũ trang Nam Dương quấy nhiễu, tàu
cảnh sát biển Trung Quốc đã đến cứu trợ, nhưng không đi vào lãnh hải Nam Dương.
Trung Quốc đã ngay lập tức yêu cầu Nam Dương trả tự do và đảm bảo an toàn nhân
thân cho ngư dân Trung Quốc bị bắt giữ.”
Phải nói thái độ
và hành động của Trung Cộng đúng là vừa đánh trống vừa ăn cướp. Một trong những
luận cứ của Bắc Kinh về việc các ngư dân Trung Cộng tìm đến những vùng biển xa
xôi, như ở Nam Dương, họ đến chỉ cách đảo Natuna có 4 hải lý, tức là bên trong
ngay cả hải phận của Nam Dương mà họ công nhận, là vì đó là “ngư trường truyền
thống.” Nhưng Trung Cộng cũng đồng thời tạo nên một thực tế ở ngay hiện trường
qua việc nới rộng vùng hoạt động của các tàu đánh cá của họ.
Giáo Sư Alan Dupont, giáo sư về an ninh quốc tế
của viện đại học New South Wales ở Sydney bên Úc, giải thích chiến lược tiếp
theo: Sau tàu đánh cá mở đường, tàu tuần duyên sẽ tiến
tới, theo sau là việc xây dựng các đảo nhân tạo trên các đá, bãi cạn, rạn san
hô và sau cùng là quân sự hóa và kiểm soát. Ông Dupont bảo: “Tôi gọi chiến thuật
này là ‘đánh cá, bảo vệ, chiếm đóng và kiểm soát.’”
Trung Cộng trong
khi đó đổ tội cho là Hoa Kỳ đã quân sự hóa Biển Đông, dẫn chiến lược tái thăng
bằng ở Á châu của Tổng Thống Barack Obama, một thu xếp mới để cho phép lực lượng
quy ước của Hoa Kỳ sử dụng năm căn cứ của Phi Luật Tân lần đầu tiên từ nhiều thập
niên nay, và cuộc tập trận thường niên giữa hai quân đội mang tên là Balikatan
(có nghĩa là sát cánh). Nhưng Trung Cộng, theo
Giáo Sư Dupont, đang theo đuổi một kế hoạch lâu dài để chế ngự vùng Tây Thái
Bình Dương và đẩy Hoa Kỳ ra, tìm cách lợi dụng một chính phủ Obama mà họ
tin là đang bị bận tâm bởi những cuộc khủng hoảng toàn cầu khác. Nhưng theo
ông, chính sách “cơ hội” của Bắc Kinh đã có hậu quả ngược lại, đoàn kết nhiều
quốc gia trong vùng chống lại Trung Cộng.
Hai ông Dupont và Zhang, theo tờ Post, thì nói là mọi sự
không phải chỉ vì quyền lợi quân sự và chính trị mà còn vì quyền lợi kinh tế.
Theo thống kê của Tổ Chức Lương Nông Quốc Tế, tiêu thụ tính theo đầu người của
Trung Cộng về cá đã gia tăng lên gần 80lb vào năm 2010, gần gấp đôi mức trung
bình của thế giới, và đang tăng trưởng khoảng 8% một năm. Ngành ngư nghiệp cũng
sử dụng 15 triệu người. Mà so với vùng bờ biển phía bắc hay gần bờ thì quả ở
Trường Sa cá chưa bị đánh cạn như gần bờ, chưa kể nhưng con hào khổng lồ, san
hô và tôm hùm cùng hải sâm để tha hồ vơ vét.
Chính quyền cũng
thúc đẩy ngư dân hãy đi xa bờ. Họ cung cấp xăng dầu trợ giá, và nếu chịu đóng
tàu lớn đi Trường Sa còn được giá rẻ nữa. Chính quyền
đảo Hải Nam trợ cấp lớn cho việc xây dựng những con tàu đánh cá lớn hơn, bọc
thép và một hệ thống hải hành mắc tiền được cung cấp hầu như miễn phí cho toàn
thể khoảng 50,000 con tàu. Và với nó các ngư dân Trung Cộng sẽ có thể gửi
điện cầu cứu đến các tàu tuần duyên với vị trí rõ rệt nếu họ gặp vấn đề.
Tiến Sĩ Rodger
Baker của công ty nghiên cứu tình báo chiến lược toàn cầu Stratfor thì nói là
“quyền bảo vệ các tàu đánh cá” của Trung Cộng theo họ nghĩ là tương đương với
quyền tự do hải hành của Hải Quân Hoa Kỳ, mà theo ông nhằm để khẳng định Biển
Đông là “biển nhà” của họ.
Hơn thế, nằm vùng bên trong các tàu đánh cá và thường
đứng ra tổ chức các chuyến đi này là một lực lượng mà Trung Cộng gọi là “dân
quân biển,” nhưng người dân được huấn luyện sử dụng vũ khí nhẹ mà nhiệm vụ là để
bảo vệ cái gọi là chủ quyền biển. Lực lương Dân Quân Biển Đàn Môn là nhóm nổi
tiếng nhất. Họ đã từng được Chủ Tịch Tập Cận Bình đến thăm vào tháng 4 năm
2013, ngay sau khi ông nắm quyền. Thành viên của lực lượng này đã đóng vai chủ
đạo để khuyến khích ngư dân xuống Trường Sa từ năm 1985. Chính các chuyến đi
thường xuyên của họ đến Bãi Scarborough để bắt bào ngư đã khiến xảy ra cuộc đụng
độ với Phi Luật Tân vào năm 2012 mà sau cùng đã dẫn đến việc Phi, nghe lời Hoa
Kỳ, tin vào lời hứa của Bắc Kinh, rút lui để lại cho Trung Cộng kiểm soát.
Chính họ là những tàu đánh cá đâm vào các tàu Việt Nam ở cuộc đụng độ về vụ giàn
khoan HD 981.
Giáo Sư Andrew S. Erickson của học viện Hải Quân Hoa
Kỳ gọi họ là những “little blue men” của Trung cộng, so sánh họ với “little
green men” của ông Putin, những tay vũ trang đã đóng vai trò chính ở Crimea và
Ukraine. Tiến Sĩ Baker của Stratfor
thì bảo có một nguy cơ lớn cho Trung Cộng trong chính sách này: “Tàu đánh cá đi đến chỗ nào có cá, hào và
cua. Khi khích bác họ với những khẳng định chủ quyền và quốc gia chủ nghĩa, các
thuyền trưởng tàu đánh cá biết là họ có thể xông tới bất chấp hiểm nguy, bởi họ
biết họ sẽ được cứu. Thành ra họ sẽ xông tới. Điều đó có nghĩa là các cuộc khủng
hoảng trong vùng biển tranh chấp sẽ không là chuyện thường xảy ra.”
(Người Việt)