Kính
Hòa (RFA)
Người dân biểu tình trước Tòa án nhân
dân Hà Nội, nơi diễn ra phiên xử blogger Basam Nguyễn Hữu Vinh ngày 23 tháng 3
năm 2016. Ảnh minh họa. AFP photo
Cuộc trấn áp vẫn tiếp tục
Thêm một người phụ nữ hoạt động dân sự nữa bị bắt.
Bà Trần Thị Nga bị công an ập vào nhà bắt giữ vào ngày 21 tháng giêng, chỉ vài
ngày trước Tết nguyên đán để lại hai con còn nhỏ.
Bà Nga được biết đến là người đấu tranh chống những
sai trái trong việc đưa công nhân ra nước ngoài đi làm thuê, và đấu tranh cho
những nông dân bị mất đất.
Blogger
Châu Đoàn đặt ra câu hỏi tại sao nhà cầm quyền lại bắt giam một
người phụ nữ không một tấc sắt trong tay:
Bắt để đe doạ những người đấu
tranh khác? Có thể đấy là tư duy của những người đưa ra quyết định nhưng đấy là
một sai lầm. Những người đã tham gia vào đấu tranh, nếu sợ họ đã không làm từ đầu.
Việc bắt bớ một người với lý do thiếu thuyết phục sẽ chỉ khiến họ phẫn nộ hơn
và có thể sẽ khiến cả những người không quan tâm tới chính trị sẽ ít thiện cảm
hơn với chính quyền.
Những
người đã có đủ dũng khí để đấu tranh đều hiểu một điều đơn giản là đời chỉ có một
lần, thời gian sống thực ra cũng không là bao nhiêu, sống làm sao cho có ý
nghĩa nhất và để được thế thì họ cần phải sống đúng là mình. Nỗi sợ, nếu có chỉ
là thoáng qua và sẽ bị chôn vùi bởi khát vọng đẹp đẽ. Do vậy mà càng sống, nỗi
sợ trong họ càng ít đi, và nếu đã đấu tranh, họ sẽ ngày càng quyết liệt hơn mà
thôi.
Hình ảnh gương mặt không sợ hãi của bà Nga được lan
truyền khắp các trang blog và mạng xã hội, bên cạnh những nét mặt mà blogger Cánh Cò mô tả là hoàn toàn thiếu
tự tin, đầy tự ti của các nhân viên công an, điều mà Cánh Cò cho rằng thể hiện rõ
ràng sự nhỏ mọn của nhà cầm quyền:
Sự nhỏ mọn mà chính quyền Việt
Nam dung dưỡng cho công an các cấp biểu hiện trên từng khuôn mặt của những cán
bộ thi hành lệnh bắt giam chị. Mỗi ánh mắt hay từng cái nhếch mép, hành động đều
toát lên vẻ ác độc và đầy tự ti. Chiếc còng số 8 tra vào tay chị trong khi kẻ cầm
nó lại không dám nhìn vào mắt người mà chúng cho là phản động. Chị Nga đúng là
phản động theo ngữ nghĩa tích cực nhất: Thay đổi tư duy nhỏ mọn của bọn cầm quyền.
Nhạc
sĩ Tuấn Khanh nhìn thấy trong cuộc bố ráp vây bắt bà
Nga của lực lượng an ninh, có một điều gì đó mỉa mai khi so với những cuộc tìm
kiếm vô vọng, cũng của cơ quan an ninh, đối với các quan chức cao cấp của nhà
nước phạm tội tham nhũng,
Cuộc
vây bắt rầm rập và quá chuyên nghiệp đến mức người ta nhớ đến các cuộc ra đi khỏi
Việt Nam một cách thư thả, của các quan tham nhũng như Trịnh Xuân Thanh, mà tiếng
hô vang truy tìm giống như một trò chơi trốn tìm của trẻ con.
Thật dễ nhận ra, ở đâu cũng vậy,
khi một nhà nước kinh sợ công lý và sự thật, tìm cách trấn áp, thì chắc chắn đó
là một nhà nước tăm tối và vô luân.
Truyền hình Việt nam đưa tin vụ bắt bà
Trần Thị Nga hôm 21/1/2017Screen shot
Đề cập tới công lý, Thiên Luân nhắc lại câu chuyện một quyển sách về pháp luật Việt Nam
in hình một diễn viên hài mặc quần ngắn cách đây đã lâu, tác giả viết trên
trang Dân Luận về sự bế tắc của ngành tư pháp Việt Nam dưới sự lãnh đạo tòan diện
của đảng cộng sản Việt Nam:
Tòa án theo nghĩa là biểu tượng
của Công lý, là nơi công dân gửi gắm niềm tin rằng bất kỳ vi phạm pháp luật nào
cũng bị xử lý nghiêm minh. Nhưng tòa án ở nước ta không làm được như vậy. Các
tranh tụng tại tòa không được coi trọng, vai trò luật sư thì mờ nhạt - phiên
tòa như “đấu tố”. Nên nói không ngoa rằng, tòa án chỉ là cơ quan hợp thức hóa
các khâu trước của cơ quan điều tra và viện kiểm sát.
Nói thêm rằng, với cơ chế hiện nay, tòa
án khó mà độc lập khi xét xử và người thẩm phán khó có thể có đủ bản lĩnh để độc
lập. Tòa án như một cơ quan hành chính và người thẩm phán như là một công chức
trong hệ thống hành chính và họ điều là Đảng viên mà Đảng viên phải chịu sự chỉ
đạo cấp ủy. Cho nên chỉ có ở xứ ta mới những quy tắc “bất thành văn” như báo
cáo án, thỉnh thị án, duyệt án… Nhà văn Vũ Thư Hiên nhận xét: “Cái này thì rõ
ràng, rằng là những gì tôi biết tới nay thì đảng đều có sự can thiệp vào công
việc của tòa án.”
Trở lại với vụ bắt giữ bà Trần Thị Nga, đây là vụ mới
nhất trong một loạt vụ bắt bớ các nhà hoạt động xã hội dân sự và bất đồng chính
kiến trong một thời gian rất ngắn. Giải thích hiện tượng này, tác giả Trương
Nhân Tuấn nhắc lại nhận định của ông cách đây không lâu rằng bây giờ giới đấu
tranh dân chủ ở Việt Nam rất đơn độc, vì các quốc gia dân chủ phương Tây vốn chống
lưng cho phong trào dân chủ khắp nơi trên thế giới đang phải lo toan những việc
khác trong đất nước của họ.
Xã hội công an trị bị tháo
ra từng mảnh
Những hành động trấn áp bất đồng chính kiến được blogger Nguyễn Anh Tuấn cho là nằm
trong cách hành xử của những kẻ chưa kịp khôn lớn nhưng đã lên cầm quyền. Những
người cầm quyền này áp dụng một tiêu chuẩn đạo đức mà Nguyễn Anh Tuấn gọi lại
là một thói quen đạo đức nước đôi:
Liên tục dẫn lời tiền bối
cách mạng của chính họ: ‘Dân chủ là để cho dân được mở miệng ra’, song họ lại
thường xuyên xuyên tạc ý nghĩa câu nói này bằng cách thêm thắt, phân loại lời
nói của dân lúc thì 'mang tính xây dựng', khi thì 'có ý phá hoại', tùy vào ý
thích chủ quan của họ. Dán nhãn ‘phá hoại’ xong thì cứ
theo đó mà trấn áp người dân, họ như đứa trẻ ngông cuồng hành xử theo cảm tính
yêu ghét cá nhân nhưng lại được giao quá nhiều quyền lực nên bỗng dưng trở
thành mối đe dọa đối với ổn định xã hội.
Nhưng cũng xin nhắc lại rằng những người cộng sản
luôn quan niệm rằng cơ quan công an là một công cụ trấn áp của họ chống lại những
lực lượng đối lập trong xã hội, tạo nên một xã hội mà nhiều người trong đó có blogger Đoan Trang gọi là xã hội công an trị.
Đoan Trang viết rằng lực lượng này sử dụng những biện
pháp lừa đảo và khủng bố để gieo rắc nỗi sợ trong dân chúng, từ đó trấn áp, cô
lập những người đối lập trong xã hội.
Nhưng những biện pháp như vậy được cho là đã tạo nên
một xã hội chia rẽ, bị tháo rời ra từng mảnh, theo lời của blogger Viết Từ Sài Gòn:
Lẽ ra, Việt Nam đã tốt đẹp
hơn nhiều và dân chủ hơn nhiều nếu như không có sự can thiệp thô bạo bằng những
chính sách xóa bỏ dân tộc, xóa bỏ văn hóa và tâm linh nhằm sáp nhập vào cái
giáo điều gọi là “quốc tế Cộng sản”. Nhưng không, đất nước
đã không được như thế, dân tộc không những không đoàn kết, tình yêu thương bị mất
mà qua thời gian, những chính sách gắt máu, công an trị và bóp chết tự do của
người dân, để giới cán bộ, quan chức lộng hành đã nhanh chóng đẩy xã hội Việt
Nam đến vực thẳm của lòng thù hận, sự mạt sát và máu lạnh.
Tác giả viết thêm rằng sự chia rẽ đó có cả trong nội
bộ những người mong muốn có một xã hội Việt Nam dân chủ hơn.
Nhà hoạt động Lã Việt Dũng bị côn đồ hành
hung hôm 10/7/2016. AFP photo
Sự chia rẽ đó lại càng trầm trọng hơn khi số đông
người Việt Nam hiện nay vẫn chưa có một nhu cầu về một xã hội dân chủ. Blogger Nguyễn Thị Từ Huy viết rằng:
Nếu chúng ta trung thực với
chính mình thì chúng ta sẽ phải nói thật rằng: hiện nay dân chủ hoá chưa phải
là nhu cầu của đa số chúng ta. Đa số vẫn chỉ đang dừng lại ở nhu cầu thoát
nghèo và nhu cầu tiêu dùng. Tầng lớp trung lưu chủ
yếu vẫn đang bị cuốn vào lô gic của xã hội tiêu thụ, và đặt mục tiêu kiếm tiền,
nhưng chưa tự đặt cho mình nỗi băn khoăn về việc kiếm tiền theo cách nào và kiếm
tiền để làm gì.
Đoạn văn trên đây được bà viết trong bài cảm ơn Giáo
sư người Mỹ Jonathan London khi ông
vừa công bố một bức thư giửi cho tất cả những người Việt Nam, và tự nhận mình
là một người bạn thân. Bức thư vạch ra những khó khăn của tiến trình dân chủ
hóa tại Việt Nam trên nhiều lãnh vực, trong tình hình thế giới biến động nhiều
bất an, mà cả một nền dân chủ lớn như nước Mỹ cũng bị đe dọa.
Tuy nhiên ông London vẫn cho rằng dân chủ vẫn là nguồn
cảm hứng cho tất cả mọi người, trong đó có người Việt Nam:
Muốn Việt Nam trở thành một thị trường hấp
dẫn, hãy chọn con đường chính đại. Hãy dũng cảm và sáng suốt để bảo vệ người
lao động Việt Nam. Hãy dứt khoát nói không với những dự án không đảm bảo môi
trường. Hãy hiểu và biết quý trọng giá trị câu “dân cần nước sạch”. Làm như thế
thì Việt Nam mới có lực để ‘chịu phát triển’ bền vững, và có chất lượng hơn so
với những năm gần đây.
Tinh thần sẵn sàng đầu tư cho giáo dục của
con cái sẽ vô cùng lãng phí nếu chúng ta (tức là cộng đồng nhà giáo và người
dân) không đòi hỏi và xây dựng được một hệ thống giáo dục thực sự phản ánh tinh
thần cởi mở, phản biện khoa học. Nếu không thế, chúng ta không có cơ sở gì để kỳ
vọng đất nước Việt Nam cất cánh.
Hiện nay người dân Việt Nam
ngày càng quan tâm hơn đến số phận của đất nước mình. Và đây chính là lúc để cởi
trói cho những giá trị chính trị quan trọng nhất đối với người dân Việt Nam từ
thời Pháp đến nay: tự do ngôn luận, tự do hội họp, tự do báo chí, tự do tư duy
chính trị. Nếu bạn hỏi tại sao tôi lại lạc quan khi những giá trị này chưa
được tôn trọng đúng mức? Bởi vì tôi thấy ngày càng nhiều người Việt nhìn
nhận rằng những quyền này là cần thiết hơn bao giờ hết.
Trong tình trạng bất an hôm nay, tôi tin
rằng người dân Việt Nam sẽ tiếp tục nỗ lực học hỏi, tham gia đóng góp và ra sức
thúc đẩy một xã hội dân chủ hơn, văn minh, minh bạch, công bằng, và có trật tự.
Tôi nghĩ rằng dù ở Việt Nam hay ở Mỹ hay bất cứ ở nơi nào trên trái đất, những
nỗ lực phát triển xã hội thể theo nguyện vọng dân chủ và nhân dân vẫn là vấn đề
cốt lõi và cần được khuyến khích hơn bao giờ hết.
Nhà báo Trần Phong Vũ nhận xét bức thư của Giáo sư
London:
Đấy là sự đồng nhất trong quan điểm của
một trí thức luôn tỏ ra quân bình trong mọi phê phán, nhận định về đường lối,
chính sách của đảng và nhà nước Cộng Sản Việt Nam cũng như khát vọng sâu xa của
người dân, các nhà đấu tranh cho dân chủ và các tổ chức Xã hội Dân sự ở Việt
Nam lâu nay.
Ông Trần Phong Vũ cho rằng đây là một bức thư thẳng
thắn và đầy thiện chí, một cái phao để đảng và nhà nước cộng sản Việt Nam tìm
ra một sinh lộ, tránh điều mà blogger Nguyễn Anh Tuấn lo ngại rằng Bất ổn xã hội
như một lẽ tự nhiên nếu không có gì thay đổi.