Việt
Hà (RFA)
Những nạn nhân Song Ngọc bị hành hung
khi đi nộp đơn khiếu kiện Formosa hôm 14/2/2017. Courtesy of wordpress.com
Một tuần sau vụ chính quyền Việt Nam cho công an và
an ninh đàn áp những người công giáo ở Nghệ An đi tuần hành ôn hòa khiếu kiện
công ty Formosa, những nạn nhân của vụ đàn áp vẫn chưa hết bàng hoàng, bất chấp
những cố gắng của chính quyền địa phương nhằm xoa dịu tình hình.
Mất lòng tin vào chính quyền
Đã một tuần trôi qua kể từ ngày 14 tháng 2, ngày bị
an ninh mặc thường phục đánh cho đến ngất xỉu, chị Bùi Thị Lài, một giáo dân ở
giáo xứ Song Ngọc, tỉnh Nghệ An, thuộc giáo phận Vinh cho biết chị vẫn còn đau:
Giờ vẫn còn đau và choáng lắm. Mấy ngày
trước còn thấy đỡ đỡ. Mấy ngày nay thì thấy choáng và cứ nôn mửa thôi. Tôi cũng
đi gặp bác sĩ mà họ nói là bị va đập mạnh, bị một thời gian rồi thôi.
Chị Lài là một trong khoảng 20 người bị đánh đến
thương nặng phải đi bệnh viện khi tham gia cuộc tuần hành ôn hòa của khoảng 700
giáo dân giáo xứ Song Ngọc từ Nghệ An đến thị xã Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh để kiện
công ty Formosa xả thải ra môi trường biển các tỉnh miền trung Việt Nam hồi năm
ngoái.
7 ngày sau vụ đàn áp, linh mục Nguyễn Đình Thục, người đứng đầu giáo xứ và dẫn đầu đoàn
người, đồng thời cũng là một nạn nhân của vụ đàn áp, đã đến thăm những giáo dân
trong giáo xứ của mình. Cảm nhận mà ông có được từ sau vụ đàn áp và những chuyến
thăm viếng giáo dân là tình cảm bị tổn thương và mất lòng tin của người dân vào
chính quyền.
Trước hết về người dân, những
người bị nạn bị công an và an ninh đánh đập thì họ cảm thấy bị tổn thương nặng
nề. Họ bị mất đi tất cả những niềm tin và thiện cảm mà lâu nay họ vẫn có với
chính quyền. Không chỉ riêng những người bị đánh đập mà cả bà con của địa bàn
chúng tôi đi kiện Formosa vừa rồi, và các giáo xứ hòa vào đoàn chúng tôi. Những
người chứng kiến vụ đàn áp rất dã man của chính quyền ngày 14 tháng 2 thì hầu
như họ mất hết niềm tin và ít nhiều thiện cảm lâu nay vẫn còn với chính quyền.
Ngày 20 tháng 2, văn phòng tòa Giám mục giáo phận Vinh chính thức ra thông báo trên trang web
của giáo phận lên án vụ đàn áp. Thông báo viết :
‘chính quyền Nghệ An dùng các lực lượng an ninh
ngăn cản người dân đi nạp đơn khởi kiện là vi phạm nghiêm trọng quyền con người,
quyền công dân Việt Nam đã được các Công ước Quốc tế, Hiến pháp và Pháp luật Việt
Nam bảo vệ“. Lãnh đạo công giáo giáo phận Vinh cũng ‘lên án hành vi dùng bạo lực tân công người
dân một cách dã man và thô bạo của các lực lượng an ninh’
Tổ chức Ân xá Quốc tế hôm 20 tháng 2 cũng ra thông
cáo lên án vụ tấn công. Theo Ân xá quốc tế đã có ít nhất 15 người bị công an bắt
đi, đánh đập và đưa đến nơi xa để tự tìm đường về nhà. Theo tổ chức này, có ít
nhất một người đàn ông đã bị đánh đến dập xương sống, gẫy răng trong khi ba người
khác hiện vẫn phải nằm viện. Linh mục Nguyễn Đình Thục cho biết có khoảng 30
người đã bị công an và an ninh bắt khỏi nơi tuần hành. Tất cả những người này
sau đó đã được thả.
Chính quyền tìm cách xoa dịu
Ngay ngày hôm sau vụ đàn áp, lãnh đạo địa phương đã
đến gia đình một số người bị hại để thăm hỏi. Chị Lài cho biết:
Ông bên xã hay bên công an gì đó nói là
đến thăm xem có tổn hại gì không để cho bồi thường nhưng chồng tôi nói không cần
tiền của các ông.
Linh mục Nguyễn Đình Thục cũng cho biết những nạn
nhân cũng thông báo với ông về những chuyến thăm của đại diện chính quyền địa
phương đến nhà nhưng không được người dân đón tiếp.
Tôi đến mấy người bị đánh trọng thương ở
đây thì họ bảo có mấy người ở chính quyền xã đến thăm hỏi, không giúp đồng xu
nào. Họ nói sự việc xảy ra không ai muốn. Người dân bảo là thấy mấy người đó đến
thì họ rất căm tức và không tiếp.
Theo linh mục
Nguyễn Đình Thục, việc làm tiếp theo của chính quyền chỉ là biện pháp xoa dịu
nhưng không có thực chất.
Về phía chính quyền thì tôi
nghĩ là họ vẫn thể hiện rõ bản chất của họ lâu nay là độc ác và gian dối. Nghĩa
là họ đánh rồi bây giờ họ tìm cách đến giải thích hoặc xoa dịu bằng cách này
hay cách khác. Họ làm theo chỉ đạo của cấp trên. Họ làm theo cách thức của ban
tuyên giáo lâu nay là vừa đánh lại vừa xoa để lừa dối người dân. Lâu nay người
dân trong địa bàn của tôi vẫn bị mắc lừa và vẫn tin vào sự tốt lành của chính
quyền này. Nhưng bây giờ thì ít nhiều tình cảm còn sót lại giờ mất cả rồi.
Nhận chuyển đơn nhưng
không một lời xin lỗi
Vào ngày 18 tháng 2, đại diện chính quyền tỉnh Nghệ
An cùng đại diện công an tôn giáo đã có buổi làm việc chính thức với đại diện
giáo phận Vinh về vụ đàn áp và vụ kiện của những người công giáo đối với công
ty Formosa. Linh mục Phan Sỹ Phương, trưởng Ban hỗ trợ các nạn nhân ô nhiễm biển
giáo phận Vinh, người có mặt trong cuộc họp cho biết về kết quả cuộc gặp
Bây giờ lãnh đạo của Nghệ An sẽ đứng ra
nhận đơn để chuyển chứ đi xa thì không đi. Theo nguyên tắc là chuyển vào tận
nơi xảy ra, nơi đóng đô của công ty nhưng mà đi như vậy thì nguy hiểm cho dân
cho nên chính quyền Nghệ An hứa là đứng ra nhận đơn. Có thể sắp tới một số đại
diện ban sẽ chuyển đơn cho họ.
Tổng số có 619 đơn kiện của các hộ gia
đình ở giáo xứ Song Ngọc dự định nộp lên tòa thị xã Kỳ Anh hôm 14 tháng 2, với
tổng tiền đòi bồi thường lên đến 450 tỷ đồng. Những người nộp
đơn là những người làm nghề biển và cho rằng họ đã bị thiệt hại nặng nề do thảm
họa biển miền Trung mà công ty Formosa của Đài Loan gây ra từ hồi tháng 4 năm
ngoái. Những hộ này không nằm trong danh sách đền bù của chính phủ. Chính phủ
Việt Nam đã xác định chỉ có 4 tỉnh miền trung chịu thiệt hại của Formosa là Hà
Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, và Thừa Thiên Huế.
Chính quyền tỉnh Nghệ An hứa sẽ chuyển đơn của những
người khiếu kiện lên tòa ở tỉnh Hà Tĩnh và cũng hứa sẽ trả lời kết quả. Tuy
nhiên linh mục Phan Sỹ Phương cho biết ông cũng chỉ biết hy vọng chứ không chắc
tòa sẽ chấp nhận đơn của người dân.
Hồi tháng 10 năm ngoái,tòa án nhân dân tỉnh Hà Tĩnh
cũng thông báo trả lại hơn 500 hồ sơ kiện của ngư dân huyện Quỳnh Lưu,
Nghệ An kiện công ty Formosa. Lý do được đưa ra là các đơn không đưa ra được
tài liệu, chứng cứ chứng minh về những thiệt hại thực tế.
Điều đáng chú ý là cũng tại cuộc họp giữa đại diện
người công giáo Vinh và chính quyền tỉnh Nghệ An, phía chính quyền địa phương
đã không đưa ra một lời xin lỗi chính thức nào đối với những nạn nhân của vụ
đàn áp, mặc dù theo linh mục Phan Sỹ Phương thì buổi nói chuyện rất thẳng thắn.
Nhận lỗi thì tôi nghĩ là bữa đó cũng
không nhận lỗi cái gì nhưng hai bên thông tin cho nhau và nhìn nhận vấn đề chứ
không có nhận lỗi gì hết.
Linh mục Phan Sỹ Phương cho rằng buổi gặp khó có thể
giúp hàn gắn lại lòng tin của người dân với chính quyền mà chỉ để tìm ra hướng
giải quyết vụ nộp đơn kiện của người dân.
Còn đối với chị Bùi Thị Lài, vụ đàn áp mà chị gọi là
dã man đã khiến chị nhận ra sự tàn bạo của chính quyền. Nhưng chị nói chị vẫn cầu
nguyện chúa và đức mẹ cho những người đã đánh đập chị để chúa hoá giải cho họ.