Cái Biết và cái Chấp
Namo Sakya Muni Buddha
Thầy tôi là người cổ võ cả Kiến Thức lẫn Minh Triết.
Khi được hỏi về điều đó, thầy trả lời:
- Kiến Thức có được bằng cách đọc sách hay lắng nghe
các bài giảng thuyết.
- Còn Minh Triết?
- Bằng cách đọc một quyển sách.
- Quyển sách nào?
- Chính bản Tâm mình.
Kiến thức thì đưa đên quan điểm, chấp thủ,
còn Minh Triết thì không.
Có lẽ chúng ta ai cũng đều biết câu truyện người mù sờ voi.
Một hôm có một vị vua ra lệnh cho người hầu mang một số
những người bị mù từ thuở bé tụ họp lại ở một nơi. Sau đó vua
cho sai đem một con voi đến để cho các người mù nhận diện.
Người mù thứ nhất được sờ đầu của con voi, người mù thứ hai
được sờ lỗ tai con voi, và rồi những người mù khác tuần tự được
sờ vòi của voi, thân, ngà, chân và đuôi của nó. Sau đó vì vua hỏi,
“Này các ông, các ông hãy nói cho ta nghe, con voi giống như
thế nào?” Và mỗi người mù trả lời theo kinh nghiệm của chính
mình: con voi giống như là một bình tưới nước, một cái đòn xóc,
như một cây quạt, một cái thúng sàng thóc to, một cây cột,
Câu truyện người mù sờ voi nầy muốn dạy ta điều gì? Phải
chăng ý muốn nói rằng bất cứ một vấn đề nào cũng có nhiều
khía cạnh khác nhau, mà cái biết của chúng ta thì chỉ giới hạn
trong một kinh nghiệm rất hạn hẹp của mình? Hay là, cái thấy
hoàn toàn tùy thuộc vào sự tiếp xúc và kinh nghiệm của
mỗi người?
Thật ra đó cũng là chuyện bình thường thôi, vì mỗi chúng ta
cũng chỉ có thể biết được qua kinh nghiệm của chính mình,
và nó thì rất giới hạn. Và vì thế, nếu như chúng ta có sự tranh
luận với nhau, thì cũng là chuyện dĩ nhiên.
Nhưng có lẽ truyện nầy muốn nhắc nhở rằng, vấn đề bắt đầu
phát khởi khi chúng ta cho rằng chỉ có cái thấy của mình mới
là đúng và là duy nhất. Và cái chấp ấy dẫn đến sự “đâm chém
lẫn nhau bằng binh khí của miệng lưỡi”.
Vì vậy, gốc rễ của vấn đề không phải là do cái thấy của chúng
ta có giới hạn, nhưng là vì chúng ta đã nắm bắt và cố chấp
vào nó như thế nào. Câu tuyện trên không chỉ đơn giản nói rằng,
bất cứ một việc gì cũng đều có nhiều phương diện khác nhau,
nhưng còn muốn nhắc nhở chúng ta rằng chính vì sự nắm
bắt và cố chấp của ta mà đã tạo nên đủ mọi thứ khổ đau cho
nhau. Vì vậy, chúng ta hãy cứ cùng chia sẻ với nhau những
cái thấy và kinh nghiệm của mình về một vấn đề nào đó,
nhưng nhớ đừng bao giờ cho đó là Tôi, hoặc của Tôi, và rồi
ta thấy rằng mình cần phải bảo vệ nó bằng mọi cách.
Có một truyện khác kể rằng, có lần Ma vương và Phật hóa
thân ra hai người thường và cùng đi dạo với nhau trên đường.
Cả hai thấy có một người đang đi phía trước. Anh ta đang đi
bổng dừng lại và nhìn thấy một vật gì đó sáng lóng lánh dưới đất,
anh cúi xuống nhặt vật ấy lên xem, lộ vẽ vui mừng và cất vào
túi áo của mình. Phật quay sang hỏi Ma Vương:
“Ông biết người ấy nhặt được cái gì đó không?”
Ma Vương đáp,
“Biết chứ, anh ta nhặt được một mảnh của chân lý.”
Phật hỏi tiếp:
“Thế ông không sợ là anh ta sẽ biết được chân lý sao?”
“Tôi không sợ đâu Ngài, vì tôi biết rằng anh ta sẽ giữ gìn
mảnh chân lý nhỏ bé ấy và cho đó là toàn thể chân lý!”
Con đường của Phật là để chuyển hóa khổ đau, và chính sự
chấp trước của ta là nguyên nhân chánh của khổ đau. Mục đích
của sự tu học là để giúp ta bớt đi những cái chấp ấy, có được
một thái độ rộng mở và bao dung hơn. Nó giúp ta có được
một cái thấy, cái nhìn rộng lớn hơn đối với cuộc sống này.
Cái Tôi là cơn mộng
Một cơn mộng cuồng si
Ngày nào ''Tôi'' tan vỡ
Phật trong từng bước đi..
Như Nhiên- Thich Tánh Tuệ
Lặng Ngắm Phù Hư
Cái Tôi thường thấy tổn thương
Khi đời chê bai, xúc phạm
Mặc kệ, cứ để nó buồn!
Đừng trốn chạy, đừng đeo bám..
Những khi được người tán thán
Cái tôi sung sướng ngẩng đầu.
Biết- vui nào rồi cũng cạn
Bao làn sóng cả chìm sâu..
- Tổn thương hay niềm hạnh phúc..
Từng đợt sóng vùng biển dâu
Đến đi giữa miền tâm thức
Rồi mây theo nước qua cầu..
Hãy trả sóng về cho biển
Trả buồn lại bởi niềm vui.
Lặng ngắm dòng sông tĩnh tại
Mặc tình hoa rác nỗi trôi..
Đâu có cái '' Tôi giải thoát ''
Giải thoát chính : '' lìa cái tôi ''
Nhìn sâu vào lòng sinh, diệt...
Gặp lại bình yên muôn đời..
Như Nhiên-T Tánh Tuệ
