„…các tổ chức xã hội dân sự giả hiệu do
chính quyền lập ra mang sứ mạng tước đoạt không gian dân sự, độc chiếm nguồn hỗ
trợ tài chính và nhân lực từ quốc tế, kiểm soát các thảo luận dân sự trên tất
cả các diễn đàn quốc tế, khu vực và quốc gia.“
Về các tổ chức phi chính
phủ của Đảng
Huỳnh Thục Vy cho
rằng cần thực hiện nhiều phương cách đấu tranh khác nhau cùng lúc
Ngày nào các tổ chức xã hội dân sự giả hiệu còn chiếm
thế độc tôn, ngày đó sức mạnh của người dân còn rã rời và nguyện vọng của họ
tiếp tục bị phớt lờ.
Những người đấu tranh xưa nay vẫn có thói quen tập chú
vào các vi phạm nhân quyền, sự tàn bạo và "tính đảng" của lực lượng
công an vì họ là "thanh gươm bảo vệ chế độ", là lực lượng trực tiếp
nhận trách nhiệm đàn áp các phong trào đối kháng.
Điều này tất nhiên không sai! Thế nhưng, chúng ta cần
nhìn nhận những trấn áp mà mình gánh nhận từ phía lực lượng an ninh như là một
bộ phận của một tổng thể bộ máy đàn áp. Là một hệ thống chính trị độc tài nhưng
xảo quyệt, chính quyền hiện nay duy trì quyền lực không chỉ dựa trên sự áp đảo
về sức mạnh vũ lực đối với người dân yếu đuối; mà còn dựa vào sự hùng hậu của
hệ thống triển khai quyền lực mềm, đó là các tổ chức phi chính phủ của Đảng (tên
gọi trong tiếng Anh là GONGO).
Vì nếu chỉ với súng và nhà tù, họ chỉ khiến cho người
dân khiếp sợ chứ không thể tước bỏ được sức mạnh người dân.
Nếu các phương tiện truyền thông báo chí quốc doanh
được xây dựng nhằm định hướng tư tưởng và tình cảm của người dân, góp phần quan
trọng cho chính sách bịt tai bịt mắt, giữ cho đa số quần chúng ở trong trạng
thái đồng tình thụ động; thì các tổ chức xã hội dân sự giả hiệu do chính quyền lập
ra mang sứ mạng tước đoạt không gian dân sự, độc chiếm nguồn hỗ trợ tài chính
và nhân lực từ quốc tế, kiểm soát các thảo luận dân sự trên tất cả các diễn đàn
quốc tế, khu vực và quốc gia.
Ngày càng có thêm
nhiều người dân biểu đạt ý kiến giống như người thanh niên trong hình cầm giấy
phản đối Bộ Giáo dục, Đào tạo.
'Những con cừu yếu đuối'
Hoạt động của các tổ chức giả hiệu này mới thực sự
biến người dân thành những con cừu yếu đuối. Sợ hãi khiến người ta dè dặt phần
nào, nhưng yếu đuối mới khiến người ta bất động.
Trong khi các nhà hoạt động Việt Nam nhận thức rõ tác
hại của bộ máy truyền thông quốc doanh dối trá và không ngừng nỗ lực xây dựng
mảng truyền thông công dân độc lập với sự hỗ trợ của mạng toàn cầu; thì chúng
ta lại chưa chú tâm thích đáng vào hệ thống xã hội dân sự giả hiệu của chính
quyền cộng sản.
Chúng ta thừa biết tầm quan trọng của xã hội dân sự
thực sự trong công cuộc trang bị kiến thức và kỹ năng, và tạo dựng thế lực cho
người dân nhằm kiến tạo nền tảng vững bền cho một xã hội dân chủ trong tương
lai. Thế nhưng, chúng ta lại quên mất tác hại tương đương của xã hội dân sự giả hiệu: chúng cho phép sự kéo dài
dai dẳng của chế độ độc tài và phá hoại mọi nỗ lực tranh đấu cho tự do dân chủ vì
sứ mạng hoạt động của chúng đi ngược hoàn toàn với xã hội dân sự thực sự.
Ngày nào các tổ chức xã hội dân sự giả hiệu còn chiếm
thế độc tôn và thực hiện công tác 'ngoại vận' và 'dân vận' một cách hữu
hiệu, ngày đó các nguồn lực quần chúng chưa thể được tập trung, sức mạnh của
người dân còn rã rời, ý chí người dân còn yếu ớt và do đó nguyện vọng của họ
tiếp tục bị phớt lờ.
Là người Việt Nam, chúng ta không lạ gì từ 'đoàn thể'
(hay các 'tổ chức nhân dân'), đó là từ thường được dùng trong hệ thống chính
quyền để chỉ các tổ chức xã hội dân sự giả hiệu và hệ thống các tổ chức chân
rết địa phương của họ. Chính các 'đoàn thể' này, chứ không phải công an hay hệ
thống hành chính, có liên hệ gần gũi, tác động thường xuyên và theo dõi chặt
chẽ đời sống của người dân nhất, từ nông thôn đến thành thị, từ miền biển đến
miền núi.
Thỉnh thoảng chúng ta mới phải có công việc liên quan
đến công an hay chính quyền địa phương (ủy ban nhân dân xã phường...) nhưng có
gia đình Việt Nam nào không phải nhiều lần tiếp xúc với các 'đoàn thể' trong
cuộc sống thường ngày, từ Hội Nông
dân, Hội cựu chiến binh, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên cộng sản...?
Các thành viên xã hội
dân sự góp phần thúc đẩy tiếng nói của người dân trong các cuộc xuống đường
'Rada cảnh báo'
Đừng nghĩ chỉ có đài báo mới nhận nhiệm vụ tuyên
truyền, các 'đoàn thể' chính là những cái loa di động tuyên truyền chính sách
của đảng cộng sản bên tai người dân, đặc biệt là ở các vùng nông thôn và
miền núi. Trong các công tác trợ giúp nhân đạo cho người dân (thực tế nguồn hỗ
trợ này phần lớn đến từ quốc tế và các “đoàn thể” này chỉ đóng vai trò trung
gian), các 'đoàn thể' này không bao giờ quên nhắc đến “công ơn của Đảng và Nhà
nước”.
Hãy nghĩ xem, trong cơn khó khăn hiểm nghèo, nếu có
người cho bạn biết ai đang giúp bạn thì bạn có mang ơn người đó suốt đời
không?! Vì tiếp xúc thường xuyên với người dân và hiểu biết cặn kẽ tâm tư
nguyện vọng của họ trong đời sống thường nhật, các 'đoàn thể' này cũng làm
nhiệm vụ như các rada cảnh báo nếu có tác nhân lạ đột nhập vào vùng ảnh
hưởng của họ trước cả lực lượng an ninh.
Nếu
Mặt trận Tổ quốc là tổ chức công cụ của Đảng Cộng sản thường được nhắc đến
trong công tác dân vận thì Liên hiệp các tổ chức Hữu nghị Việt Nam được nhắc
đến nhiều trên các diễn đàn xã hội dân sự quốc tế, đặc biệt là khu vực Asean.
Một bản tin ngắn bằng tiếng Anh trên trang Vietnam
Breaking News hướng đến độc giả ngoại quốc, đã nhắc đến vai trò quan trọng của
VUFO (tên viết tắt của 'Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam', một siêu
tổ chức xã hội dân sự giả hiệu) trong công tác 'ngoại giao công dân' (public
diplomacy) và thành tích xuất sắc của tổ chức này trong việc thực hiện các
chính sách của Đảng Cộng sản.
Nhưng không phải nhà hoạt động nào của chúng ta cũng
biết đến VUFO và hoạt động của nó. Không biết chính quyền và các tổ chức xã
hội dân sự giả hiệu của họ làm gì ở bên ngoài Việt Nam để tìm cách đối phó thì
xã hội dân sự độc lập và người dân Việt Nam không thể làm suy suyển hệ
thống quyền lực này chút nào.
Các
tổ chức xã hội dân sự giả hiệu ra đời vì mục tiêu thực hiện các chính sách và
bảo vệ quyền lợi của đảng cầm quyền. Chính nhờ các tổ chức xã hội dân sự giả
hiệu này, mà bên cạnh ngoại giao chính thức, chính quyền Cộng sản nắm cả ngoại
giao công dân (vốn thuộc về xã hội dân sự và là mảng “quốc tế
vận” của người dân). Những người chưa có kinh nghiệm vận động quốc tế sẽ
khó cảm nhận được tầm quan trọng của hoạt động 'ngoại giao công dân' này.
Vì vậy, bao nhiêu năm qua, xã hội dân sự quốc tế vẫn
chỉ làm việc với chính quyền Việt Nam và các tổ chức xã hội dân sự giả hiệu
của họ, mặc dù thừa biết tính chất giả hiệu của các tổ chức tự xưng xã hội
dân sự này.
Vì dù sao liên kết với chính quyền và các tổ chức xã
hội dân sự giả hiệu thì xã hội dân sự quốc tế vẫn có thể thực hiện được các sứ
mạng của mình một cách tối thiểu, có còn hơn không. Những tổ chức xã hội dân
sự độc lập còn non trẻ của chúng ta muốn tiếp tục quanh quẩn trong các hội
họp và tranh luận nội bộ hay vươn ra kết nối với quốc tế và nhận được sự
ủng hộ họ, trước hết phải bắt nguồn từ sự nhận thức được tầm quan trọng của
ngoại giao công dân và tác hại to lớn của các tổ chức xã hội dân sự giả hiệu.
Tôi không lý luận nhiều về điều này vì nếu công tác
ngoại vận của các tổ chức xã hội dân sự giả hiệu không quan trọng thì chính
quyền Việt Nam đã không xây dựng mạng lưới xã hội dân sự giả hiệu tốn nhiều
tiền của này. Dù muốn hay không, chúng ta cần chấp nhận rằng những người cầm
quyền độc tài hiện tại có kinh nghiệm và kiến thức ngoại vận và dân vận
hơn chúng ta nhiều. Biết được khiếm khuyết của mình là khởi đầu cho sự tự hoàn
thiện.
Tại sao chúng ta không ngại trực diện với lực lượng an
ninh và tìm cách tố cáo tội ác của họ trước công luận; mà lại không trực diện với và tố
cáo các trò lừa đảo của các tổ chức xã hội dân sự giả hiệu tại các diễn đàn xã
hội dân sự quốc tế và khu vực? Tại sao chúng ta có thể hăng hái
gặp gỡ các phái bộ ngoại giao phương Tây tại Việt Nam và các chính khách
phương Tây trong những cuộc gặp hiếm hoi; mà lại không tạo mối liên kết
thường xuyên với các tổ chức xã hội dân sự quốc tế và khu vực Asean?
Về thực tế, các tổ chức xã hội dân sự quốc tế và khu
vực này có tiếng nói quan trọng trong tiến trình hình thành chính sách của
chính phủ nước họ: xã hội dân sự vận động các dân biểu, rồi các dân biểu mới
áp lực hành pháp. Tại sao chúng ta có thể nói chuyện với các nghị sĩ phương
Tây mà không nói chuyện trước với các NGOs, CSOs phương Tây để câu chuyện của
mình thêm trọng lượng và có sức áp lực?
Một số nhà hoạt động như
ông Nguyễn Quang A thường bị chính quyền làm khó khi xuất cảnh tham gia các sự
kiện xã hội dân sự quốc tế
Giành lại không gian cho xã hội dân sự
thực sự
Tôi không hạ thấp tầm quan trọng của bất cứ phương
pháp đấu tranh nào, chỉ xin đề nghị một cách thức khác với những cái chúng ta
đã và đang làm, mà không kém phần cần thiết và cấp bách. Tại sao chúng ta không
thực hiện nhiều phương cách đấu tranh khác nhau cùng lúc để tác động đến
nhiều bộ phận trong hệ thống quyền lực độc tài?
Xin hãy bắt đầu bằng việc nỗ lực giành
lại không gian cho xã hội dân sự thực sự ngay tại Hội nghị xã hội dân sự
Asean/ Diễn đàn Người dân Asean (ACSC/APF) và giành cơ hội kết nối với các bạn
bè xã hội dân sự Asean. Kết nối để làm gì ư?
Xin hãy kết nối đi rồi quý vị sẽ biết việc này hữu
ích thế nào, nó vượt ra ngoài mọi lý luận mang tính lý thuyết của chúng ta.
ACSC/APF có những liên kết và hoạt động thường xuyên qua internet ngoài những
cuộc họp offline. Hãy nói chuyện với họ để tố cáo với bạn bè khu vực về hiện
trạng Việt Nam qua những trao đổi thường xuyên.
Các tổ chức xã hội dân sự độc lập Việt Nam cần hình
thành cơ cấu ngoại vận của mình, ngoài bộ phận dân vận trực diện với quần
chúng và lực lượng đàn áp. Chúng ta bị cấm xuất cảnh nên không thể trực tiếp ra
nước ngoài tham dự các hội nghị, diễn đàn; nhưng Nhà nước không ngăn được chúng
ta tham dự từ xa qua internet, gởi các hình ảnh và thông điệp của mình cho bạn
bè Asean; hoặc các đại diện xã hội dân sự khu vực sẽ đến gặp các đại diện
xã hội dân sự độc lập ngay tại Việt Nam với những buổi họp bí mật và an
toàn.
Chúng ta hãy thử đấu tranh với chính quyền Cộng sản bên ngoài biên giới
Việt Nam, trước sự giám sát của bạn bè quốc tế. Và tôi tin là điều
này sẽ góp phần hiệu quả cho cuộc đấu tranh chung của chúng ta.
Là người đã được trợ giúp để kết nối với bàn bè xã hội
dân sự Asean để gióng lên tiếng nói của Hội Phụ nữ Nhân quyền Việt Nam, tôi
sẽ giúp các tổ chức xã hội dân sự độc lập khác kết nối với họ trong những
ngày sắp tới. Phần còn lại là công việc của quý vị.
Huỳnh
Thục Vy